Το «κλίμα» των σχέσεων της Ελλάδας με την Τουρκία είναι βαρύ και στην Ε.Ε. η υπόθεση των ευρωτουρκικών σχέσεων αναμένεται να έχει εξελίξεις. Η Αθήνα κατέστησε σαφές στην Τουρκία και σε κάθε «τρίτο» Ευρωπαίο ότι ο διάλογος με τη χώρα μας σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να εξελιχθεί κατά πώς το θέλει η Τουρκία. Πήρε στην Αγκυρα «φωτιά» η κοινή συνέντευξη Τύπου των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας την Πέμπτη. Με έμφαση στο Διεθνές Δίκαιο και το ευρωπαϊκό κεκτημένο, ο κ. Δένδιας απέρριψε με καθαρά επιχειρήματα την τουρκική θέση για «διάλογο χωρίς όρους και προϋποθέσεις» και περιέγραψε τη βάση των «διερευνητικών» συνομιλιών, που συμφωνήθηκε να συνεχιστούν, όπως και συνολικά τη θέση της Αθήνας στα ζητήματα που εγείρει η Τουρκία έναντι της Ελλάδας. Στη συνάντηση Δένδια - Ερντογάν έγινε σαφές ότι η απειλή του Τούρκου προέδρου για μια νέα στρατιωτική εισβολή στην Κύπρο ακυρώνει το αίτημά του για πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο. Και η ελληνική αντιπροσωπία επέμεινε ότι οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ε.Ε. γίνονται δύσκολες, όταν η Αγκυρα δεν αναγνωρίζει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, που αποτελεί στοιχείο του νομικού οικοδομήματός της. Ετσι, η συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν παραμένει ζητούμενο σε έναν «κατάλληλο» χρόνο. Η δυναμική «γραμμή» που «καταιγιστικά» διατύπωσε ο Ελληνας υπουργός αιφνιδίασε τον κ. Τσαβούσογλου, που θεώρησε «προκλητικές» τις αναφορές του ομολόγου του, παρότι προηγουμένως στη δική του ομιλία είχε εκθέσει, σε ήρεμο τόνο, όλα τα θέματα της δικής του «διευρυμένης» ατζέντας. Η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να μιλήσει με καθαρή φωνή στο τραπέζι του διαλόγου με την Τουρκία. Ο κ. Τσαβούσογλου, φανερά ενοχλημένος, αναγκάστηκε, όπως είπε, να «απαντήσει» στην «πρόκληση» του κ. Δένδια, με αποτέλεσμα να επιβεβαιώσει ενώπιον του Τύπου τις αντιλήψεις της Αγκυρας για τον ρόλο της Ε.Ε. για τις «νόμιμες ενέργειες» της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και για την «τουρκική μειονότητα», της οποίας η Ελλάδα παραβιάζει τα «ανθρώπινα δικαιώματα». Ο Τούρκος υπουργός κατέληξε ρωτώντας τον κ. Δένδια αν θέλει «να συνεχίσουμε τον καυγά ή τον διάλογο με ανοικτούς διαύλους». Είναι ενδεικτικό της απόφασης της Αθήνας να μιλήσει με ρεαλισμό, χωρίς πλάγιους τρόπους με την Τουρκία, το γεγονός ότι ο κ. Δένδιας, όταν άκουσε από τον κ. Τσαβούσογλου τη γνωστή κατηγορία για στρατικοποιημένα ελληνικά νησιά στο Αιγαίο, κατά παράβαση των Συνθηκών, απάντησε ότι ο στρατός εκεί βεβαίως υπάρχει, διότι τα νησιά δέχονται «στρατιωτική απειλή», αφού η Τουρκία έχει απέναντί τους «αποβατική δύναμη». Τώρα, η ελληνική διπλωματία εξετάζει τα δεδομένα που προέκυψαν από την επίσκεψη του κ. Δένδια και την εκτίμησή τους από τις ΗΠΑ, καθώς και τα ενδεχόμενα στην εξέλιξη των ευρωτουρκικών σχέσεων, που η Γερμανία θέλει να οδηγήσει σε «φωτεινά μονοπάτια».

Το αναμενόμενο

Δεν τρέφει ψευδαισθήσεις η Αθήνα, διατηρώντας ανοικτό τον δρόμο για διάλογο με την Αγκυρα. Ο υπουργός Εξωτερικών, Ν. Δένδιας, συζητώντας στην Αγκυρα απλώς διαπίστωσε το αναμενόμενο: Η Τουρκία θέλει να κερδίσει χρόνο για να ξεπεράσει τα δύσκολα θέματα των «εξετάσεων» που της έχει βάλει η Ε.Ε., ώστε να φτάσει η υπόθεσή της υπό ευνοϊκές γι’ αυτήν συνθήκες στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου. Ομως, ο Ερντογάν, που πάντα υπολογίζει στο Μεταναστευτικό ως μοχλό πίεσης προς την Ε.Ε., θέλει μεν να ανοίξει ο δρόμος για μια νέα συμφωνία τελωνειακής ένωσης με τους Ευρωπαίους, αλλά δεν προτίθεται να φέρει τα ελληνοτουρκικά ζητήματα στην καρδιά της Ε.Ε. και να αλλάξει τη στρατηγική των διεκδικήσεών του από την Ελλάδα στο Αιγαίο. Από την άλλη πλευρά, στην Αθήνα το υπουργείο Εξωτερικών προετοίμασε την επίσκεψη του κ. Δένδια στην Αγκυρα με ισχυρό όπλο το Διεθνές Δίκαιο, υπολογίζοντας ότι αυτή την ώρα η Τουρκία αποδοκιμάζεται από Ευρωπαίους και Αμερικανούς για τις διεθνείς παρανομίες της και πιέζεται για αλλαγή συμπεριφοράς στην υπόθεση της «Γαλάζιας πατρίδας» στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Αθήνα έχει υπόψη της και ένα σημαντικό στοιχείο, που επηρεάζει τα ελληνοτουρκικά ζητήματα: Το καθεστώς Ερντογάν έχει πλέον ένα μεγάλο πρόβλημα στην Ε.Ε., όπου η φιλοτουρκική «γραμμή Μέρκελ» δοκιμάζεται υπό το βάρος των ισχυρών αντιδράσεων της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Αυστρίας και άλλων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.

Σε αυτό το κλίμα, στην επίσκεψη του κ. Δένδια στην Αγκυρα η ελληνική πλευρά δεν είχε τίποτε να «αποδείξει», αντίθετα από την τουρκική, που πρέπει να δώσει ικανοποιητικά «δείγματα γραφής» προς τους Ευρωπαίους της Ε.Ε.


Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά το Σάββατο 17 Απριλίου