Ας ξεκινήσουμε κατευθείαν με την απάντηση στο ερώτημα των ημερών «ποιος πρότεινε την άρση της πατέντας των εμβολίων;». Τα γεγονότα συνοπτικά έχουν ως εξής: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης , προτού ξεκινήσει η διαδικασία της έγκρισης, παραγωγής και διάθεσης των εμβολίων, πρότεινε να αγοράσει κεντρικά η Ευρωπαϊκή Ενωση τις πατέντες για τα νέα εμβόλια κατά του κορονοϊού. Η Ε.Ε. ακολούθησε μια άλλη στρατηγική, οι πρώτες εγκρίσεις από τον ΕΜΑ δόθηκαν, τα πρώτα εμβόλια άρχισαν να παράγονται και να διατίθενται και τότε πια, εκείνη την περίοδο, ο Αλέξης Τσίπρας πρότεινε να εξασφαλίσει η Ε.Ε. τις πατέντες των εμβολίων και στη συνέχεια κάθε κράτος-μέλος, έχοντας πια την πατέντα, να παράγει το ή τα εμβόλια. Δεν διευκρίνισε αν και ποιος θα πληρώσει για τις πατέντες, αφήνοντας αόριστο αυτό το σκέλος.

Ας πάρουμε τώρα τα πράγματα από την αρχή: Στις 6 Απριλίου 2020, πριν από 13 μήνες δηλαδή, ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποστήριξε -μιλώντας στη γερμανική εφημερίδα «Frankfurter Allgemeine Zeitung»- την πρόταση του Ηλία Μόσιαλου να προβεί η Ε.Ε. από κοινού στην αγορά αδειών ευρεσιτεχνίας (πατεντών) για νέα εμβόλια και τεστ ταχείας ανίχνευσης, προωθώντας με αυτόν τον τρόπο την ταχύτερη δυνατή διάδοση των μέσων καταπολέμησης του κορoνoϊού. Ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας στο London School of Economics υποστήριξε ότι, αν αγοράζονταν οι πατέντες για τεστ και εμβόλια, θα υπήρχε η δυνατότητα να οργανωθεί η παραγωγή σε πολλά σημεία (της Ευρώπης), γεγονός που θα επέτρεπε μια ευρεία διανομή. Τα τεστ και τα εμβόλια, τα οποία θα αποκτούσαν κρατικοί ή ευρωπαϊκοί θεσμοί, θα μετατρέπονταν κατ’ αυτόν τον τρόπο σε «δημόσια αγαθά», τα οποία θα μπορούσαν να διανεμηθούν περαιτέρω, κατέληγε ο κ. Μόσιαλος.

Στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. της 23ης Απριλίου, ο Ελληνας πρωθυπουργός επανέλαβε την πρότασή του για μια κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση όσον αφορά τις πατέντες ενός πιθανού εμβολίου κατά του κορονοϊού προκειμένου -όπως τόνισε - να διασφαλιστεί η ισότιμη πρόσβαση των κρατών-μελών σε αυτό όταν θα φτάσουμε στη φάση της μαζικής παραγωγής εμβολίων.

Διάσκεψη δωρητών

Στις 4 Μαΐου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης συμμετείχε στην τηλεδιάσκεψη δωρητών, προκειμένου να στηριχθεί το έργο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της επιστημονικής κοινότητας για την ανάπτυξη γρήγορης και ισότιμης πρόσβασης σε διάγνωση και θεραπεία του κορονοϊού, αλλά και για την ανάπτυξη εμβολίου, στο πλαίσιο της διεθνούς πρωτοβουλίας Coronavirus Global Response. Εκεί, μεταξύ άλλων, υποστήριξε ότι «το εμβόλιο -όποτε εφευρεθεί- θα πρέπει να κηρυχθεί παγκόσμιο δημόσιο αγαθό» και πως «πρέπει να διανεμηθεί παγκοσμίως σε ισότιμη βάση».

Το θέμα για πολλούς μήνες, τουλάχιστον σε ελληνικό επίπεδο, είχε ουσιαστικά παγώσει - ο ΣΥΡΙΖΑ, εξάλλου, είχε υιοθετήσει την αντιπολιτευτική ρητορική ότι η κυβέρνηση κάνει «εμπόριο ελπίδας» με τα εμβόλια.

Στις 8 Ιανουαρίου 2021, ο Αλέξης Τσίπρας, εξερχόμενος από τη συνάντησή του με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, δήλωσε πως πρέπει «να αναλάβει η χώρα πρωτοβουλία ώστε να εξασφαλίσει η Ε.Ε. τις πατέντες των εμβολίων για να δοθεί η δυνατότητα σε κάθε κράτος να τις διαχειριστεί σε εγχώριο επίπεδο», μια πρόταση που νωρίτερα είχε διατυπώσει ο τομεάρχης Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ, Ανδρέας Ξανθός.

Φτάνουμε, έτσι, στις 15 Ιανουαρίου και στη σύγκρουση κορυφής στη Βουλή. Εκεί, σε σχέση με το ζήτημα της πρότασης Τσίπρα για τις πατέντες, ο πρωθυπουργός απάντησε ως εξής, αναφερόμενος στην εγχώρια παραγωγή εμβολίων: «Δεν μπορώ, πάντως, να μη σχολιάσω κι ένα έκτο έωλο επιχείρημα το οποίο ακούστηκε από τα χείλη του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης: “Γιατί δεν παίρνετε”, λέει, “τις πατέντες των εμβολίων ώστε να παράγονται εδώ από ελληνικές εταιρείες”»; Πάλι καλά που δεν μας ζητήσατε να κρατικοποιηθεί η Pfizer και η AstraZeneca με έναν νόμο και με ένα άρθρο. Αυτά είναι αστεία, είναι αστεία επιχειρήματα, είναι αστεία πυροτεχνήματα. Η ανεδαφικότητά τους καταδείχθηκε αμέσως από τις ίδιες τις φαρμακοβιομηχανίες».

Η απάντηση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης ήρθε λίγο αργότερα, πάλι από το βήμα της Βουλής: «Ε, όχι, κύριε Μητσοτάκη, δεν σας ζητάμε να κρατικοποιήσουμε τη Pfizer. Ζητάμε, όμως, αυτό που και εσείς υποστηρίξατε: το εμβόλιο πρέπει να περιέλθει στην ιδιοκτησία των ευρωπαϊκών κοινωνιών, γιατί είναι επί της ουσίας ένα συλλογικό δημόσιο αγαθό».

Στις 25 Ιανουαρίου, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Φαρμακοβιομηχανίας, Θεόδωρος Τρύφων, και ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων, Ολύμπιος Παπαδημητρίου, διευκρίνισαν ότι, ακόμα και αν επιτρεπόταν από την Ε.Ε., δεν μπορούν οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες να διαθέσουν στο άμεσο μέλλον εμβόλια για τον κορονοϊό. Οπως τόνισαν, η παραγωγή βιολογικού φαρμάκου είναι μια χρονοβόρα διαδικασία και θα χρειάζονταν 18 μήνες από τη στιγμή που θα υπογραφόταν συμφωνία για την παραγωγή των εμβολίων...

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά