ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Αυτή είναι η ατζέντα Μητσοτάκη για την συνάντηση με Ερντογάν: Διαφορές, 25 οικονομικά προγράμματα, εθνικά – Χωρίς υπουργούς η συζήτηση
«Ένας ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας»: Αυτό είναι το λιτό και μετρημένο μήνυμα που εκπέμπει το Μέγαρο Μαξίμου
, εν όψει της συνάντησης του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν σήμερα στις Βρυξέλλες, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 17:05 το απόγευμα (ώρα Ελλάδας), μετά το πέρας της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ. Η κυβέρνηση, όπως τονίζει σταθερά το Μαξίμου, τάσσεται υπέρ ενός εποικοδομητικού διαλόγου με την Τουρκία, πάντα στη βάση του Διεθνούς Δικαίου.
«Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να διαχειριστούμε τις διαφορές μας χωρίς να καταφύγουμε σε κλιμάκωση της έντασης και αποφεύγοντας αυτό που συνέβη το περασμένο καλοκαίρι. Και πιστεύω ότι για να γίνει αυτό θα πρέπει να συμφωνήσουμε σε ένα κοινό πλαίσιο. Και το πλαίσιο αυτό θα πρέπει να είναι ο σεβασμός όσων προβλέπει το διεθνές δίκαιο. Και, ασφαλώς, οι σχέσεις καλής γειτονίας» τόνισε χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στο France 24.
«Θα ζήσουμε δίπλα-δίπλα με την Τουρκία. Πρέπει λοιπόν να βρούμε έναν τρόπο, ακόμη και όταν διαφωνούμε, να συνεχίζουμε να συζητάμε και να διαχειριζόμαστε τις διαφωνίες μας με πολιτισμένο τρόπο. Και βέβαια, υπάρχουν και άλλοι τομείς στους οποίους μπορούμε να συνεργαστούμε με την Τουρκία. Έχουμε κοινά οικονομικά συμφέροντα. Θα πρέπει να έχουμε τις ίδιες περιβαλλοντικές ανησυχίες. Άλλωστε, η κλιματική αλλαγή αποτελεί απειλή για όλες τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου» τόνισε ο πρωθυπουργός.
Σε αντίθεση με την πρώτη τους συνάντηση, το Σεπτέμβριο του 2019 στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, στην οποία συμμετείχαν υπουργοί και συνεργάτες των δύο ηγετών, αυτή τη φορά θα πρόκειται για ένα τετ α τετ, μία κατ’ιδίαν συνάντηση. Παρόντες στο ΝΑΤΟ θα είναι βέβαια οι Υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας, Νίκος Δένδιας και Νίκος Παναγιωτόπουλος, όπως και η διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού, Ελένη Σουρανή.
Στη συνάντηση, ωστόσο, θα είναι μόνο οι κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν, με τον Έλληνα πρωθυπουργό να επιδιώκει την καλλιέργεια κλίματος εμπιστοσύνης και συνεννόησης. «Το ότι συνομιλούμε δεν σημαίνει ότι υπαναχωρούμε από τις εθνικές θέσεις ή το διεθνές δίκαιο», υπογραμμίζει στα «Π» συνεργάτης του κ. Μητσοτάκη. Επισημαίνει επίσης ότι η Τουρκία πρέπει να καταλάβει ότι πρέπει να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών και να υπάρχει δίαυλος επικοινωνίας.
Η ελληνική κυβέρνηση σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί ένα «θερμό» καλοκαίρι όπως το περσινό, με την έξοδο του Ορούτς Ρέις συνοδεία πολεμικών σκαφών στην Ανατολική Μεσόγειο. Η επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών τον Ιανουάριο, ο τέταρτος κύκλος συναντήσεων μέσω τηλεδιάσκεψης τον Μάιο κατά τον οποίο συζητήθηκαν δραστηριότητες Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) και η επίσκεψη του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Αθήνα δείχνουν ότι επί του παρόντος και η Τουρκία επιθυμεί και εκείνη ηρεμία στις σχέσεις των δύο χωρών. Βούληση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι να προωθήσει από τη μία πλευρά την λεγόμενη θετική ατζέντα, στη βάση και της συμφωνίας των υφυπουργών Εξωτερικών Κώστα Φραγκογιάννη και Σεντάτ Ονάλ επί ενός καταλόγου 25 προγραμμάτων οικονομικής, τουριστικής και περιβαλλοντικής συνεργασίας. Από την άλλη πλευρά, το παράνομο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, η συμπεριφορά της Τουρκίας στο μεταναστευτικό και η εκτός κάθε πλαισίου πρόταση για δύο κράτη στην Κύπρο είναι ορισμένα από τα ζητήματα που θέτει σταθερά η ελληνική κυβέρνηση.
Ιδιαίτερης σημασίας, βέβαια, θα είναι η συνάντηση του Ταγίπ Ερντογάν με τον Τζο Μπάιντεν, η οποία σύμφωνα με τον μέχρι στιγμής προγραμματισμό θα προηγηθεί της συνάντησής του με τον Έλληνα πρωθυπουργό. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν κατά τη διάρκεια ακρόασης στην Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, διαβεβαίωσε ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν θα θέσει στον Ερντογάν το θέμα των τουρκικών ενεργειών στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι διαφορές που έχουν οι ΗΠΑ με την Τουρκία, όπως είπε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, «δεν είναι μυστικές και σε πολλούς τομείς η Άγκυρα δεν ενεργεί ως νατοϊκός σύμμαχος, όπως θα έπρεπε για παράδειγμα (στο θέμα) με τους S400». Πρόσθεσε δε ότι «πέρα από αυτό (το ζήτημα), οι ενέργειες στις οποίες προέβη στην Ανατολική Μεσόγειο ήταν βαθύτατα προβληματικές. Ήμασταν ικανοποιημένοι που είδαμε την Τουρκία να οπισθοχωρεί από αυτές τις προσπάθειες, συμπεριλαμβανομένης της απομάκρυνσης των πλοίων της από τα ύδατα που η Κύπρος θεωρεί μέρος της ΑΟΖ της και τη διακοπή των γεωτρητικών δραστηριοτήτων».
Εκτός από τη συνάντηση Μπάιντεν -Ερντογάν, έχει προηγηθεί ωστόσο και η υπουργική MED7, προάγγελος της Συνόδου Κορυφής των MED7 τον Σεπτέμβριο στην Κρήτη. Οι επτά Υπουργοί Ελλάδας, Κύπρου, Γαλλίας, Ιταλίας, Ισπανίας, Πορτογαλίας και Μάλτας κατέληξαν την Παρασκευή σε ένα κείμενο συμπερασμάτων, το οποίο μεταξύ άλλων σημειώνει πως «στα πλαίσια ενός ασφαλούς περιβάλλοντος στην Ανατολική Μεσόγειο και ως πυλώνας σταθερότητας, τείνουμε χείρα συνεργασίας σε όλες τις γειτονικές χώρες, αλλά τις καλούμε να σέβονται την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών μελών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας. Η Τουρκία καλείται ρητά να εφαρμόσει αυτές τις αρχές καλής γειτονίας».
«Να διαχειριστούμε τις διαφορές μας»
«Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να διαχειριστούμε τις διαφορές μας χωρίς να καταφύγουμε σε κλιμάκωση της έντασης και αποφεύγοντας αυτό που συνέβη το περασμένο καλοκαίρι. Και πιστεύω ότι για να γίνει αυτό θα πρέπει να συμφωνήσουμε σε ένα κοινό πλαίσιο. Και το πλαίσιο αυτό θα πρέπει να είναι ο σεβασμός όσων προβλέπει το διεθνές δίκαιο. Και, ασφαλώς, οι σχέσεις καλής γειτονίας» τόνισε χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στο France 24.
«Θα ζήσουμε δίπλα-δίπλα με την Τουρκία. Πρέπει λοιπόν να βρούμε έναν τρόπο, ακόμη και όταν διαφωνούμε, να συνεχίζουμε να συζητάμε και να διαχειριζόμαστε τις διαφωνίες μας με πολιτισμένο τρόπο. Και βέβαια, υπάρχουν και άλλοι τομείς στους οποίους μπορούμε να συνεργαστούμε με την Τουρκία. Έχουμε κοινά οικονομικά συμφέροντα. Θα πρέπει να έχουμε τις ίδιες περιβαλλοντικές ανησυχίες. Άλλωστε, η κλιματική αλλαγή αποτελεί απειλή για όλες τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου» τόνισε ο πρωθυπουργός.
Σε αντίθεση με την πρώτη τους συνάντηση, το Σεπτέμβριο του 2019 στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, στην οποία συμμετείχαν υπουργοί και συνεργάτες των δύο ηγετών, αυτή τη φορά θα πρόκειται για ένα τετ α τετ, μία κατ’ιδίαν συνάντηση. Παρόντες στο ΝΑΤΟ θα είναι βέβαια οι Υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας, Νίκος Δένδιας και Νίκος Παναγιωτόπουλος, όπως και η διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού, Ελένη Σουρανή.
Τετ-α-τετ Μητσοτάκη με Ερντογάν
Στη συνάντηση, ωστόσο, θα είναι μόνο οι κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν, με τον Έλληνα πρωθυπουργό να επιδιώκει την καλλιέργεια κλίματος εμπιστοσύνης και συνεννόησης. «Το ότι συνομιλούμε δεν σημαίνει ότι υπαναχωρούμε από τις εθνικές θέσεις ή το διεθνές δίκαιο», υπογραμμίζει στα «Π» συνεργάτης του κ. Μητσοτάκη. Επισημαίνει επίσης ότι η Τουρκία πρέπει να καταλάβει ότι πρέπει να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών και να υπάρχει δίαυλος επικοινωνίας.
Δεν επιθυμεί η Ελλάδα «θερμό» καλοκαίρι
Η ελληνική κυβέρνηση σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί ένα «θερμό» καλοκαίρι όπως το περσινό, με την έξοδο του Ορούτς Ρέις συνοδεία πολεμικών σκαφών στην Ανατολική Μεσόγειο. Η επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών τον Ιανουάριο, ο τέταρτος κύκλος συναντήσεων μέσω τηλεδιάσκεψης τον Μάιο κατά τον οποίο συζητήθηκαν δραστηριότητες Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) και η επίσκεψη του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Αθήνα δείχνουν ότι επί του παρόντος και η Τουρκία επιθυμεί και εκείνη ηρεμία στις σχέσεις των δύο χωρών. Βούληση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι να προωθήσει από τη μία πλευρά την λεγόμενη θετική ατζέντα, στη βάση και της συμφωνίας των υφυπουργών Εξωτερικών Κώστα Φραγκογιάννη και Σεντάτ Ονάλ επί ενός καταλόγου 25 προγραμμάτων οικονομικής, τουριστικής και περιβαλλοντικής συνεργασίας. Από την άλλη πλευρά, το παράνομο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, η συμπεριφορά της Τουρκίας στο μεταναστευτικό και η εκτός κάθε πλαισίου πρόταση για δύο κράτη στην Κύπρο είναι ορισμένα από τα ζητήματα που θέτει σταθερά η ελληνική κυβέρνηση.
Νωρίτερα η συνάντηση με Μπάιντεν
Ιδιαίτερης σημασίας, βέβαια, θα είναι η συνάντηση του Ταγίπ Ερντογάν με τον Τζο Μπάιντεν, η οποία σύμφωνα με τον μέχρι στιγμής προγραμματισμό θα προηγηθεί της συνάντησής του με τον Έλληνα πρωθυπουργό. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν κατά τη διάρκεια ακρόασης στην Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, διαβεβαίωσε ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν θα θέσει στον Ερντογάν το θέμα των τουρκικών ενεργειών στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι διαφορές που έχουν οι ΗΠΑ με την Τουρκία, όπως είπε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, «δεν είναι μυστικές και σε πολλούς τομείς η Άγκυρα δεν ενεργεί ως νατοϊκός σύμμαχος, όπως θα έπρεπε για παράδειγμα (στο θέμα) με τους S400». Πρόσθεσε δε ότι «πέρα από αυτό (το ζήτημα), οι ενέργειες στις οποίες προέβη στην Ανατολική Μεσόγειο ήταν βαθύτατα προβληματικές. Ήμασταν ικανοποιημένοι που είδαμε την Τουρκία να οπισθοχωρεί από αυτές τις προσπάθειες, συμπεριλαμβανομένης της απομάκρυνσης των πλοίων της από τα ύδατα που η Κύπρος θεωρεί μέρος της ΑΟΖ της και τη διακοπή των γεωτρητικών δραστηριοτήτων».
Έρχεται το MED7 στην Κρήτη
Εκτός από τη συνάντηση Μπάιντεν -Ερντογάν, έχει προηγηθεί ωστόσο και η υπουργική MED7, προάγγελος της Συνόδου Κορυφής των MED7 τον Σεπτέμβριο στην Κρήτη. Οι επτά Υπουργοί Ελλάδας, Κύπρου, Γαλλίας, Ιταλίας, Ισπανίας, Πορτογαλίας και Μάλτας κατέληξαν την Παρασκευή σε ένα κείμενο συμπερασμάτων, το οποίο μεταξύ άλλων σημειώνει πως «στα πλαίσια ενός ασφαλούς περιβάλλοντος στην Ανατολική Μεσόγειο και ως πυλώνας σταθερότητας, τείνουμε χείρα συνεργασίας σε όλες τις γειτονικές χώρες, αλλά τις καλούμε να σέβονται την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών μελών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας. Η Τουρκία καλείται ρητά να εφαρμόσει αυτές τις αρχές καλής γειτονίας».