ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Από πρωθυπουργός υποψήφιος πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ - Το μακρύ δρομολόγιο του Γιώργου
Η πορεία και τα έργα του Γιώργου Παπανδρέου, από την υπογραφή παραίτησης του Ανδρέα στο Ωνάσειο μέχρι την πρωθυπουργία, το ΚΙ∆ΗΣΟ, την απαξίωση και την επιστροφή για την ηγεσία
Η µοίρα των Παπανδρέου είναι να περνούν από σαράντα κύµατα.
Ανδρέα Παπανδρέου και τώρα επαναλαµβάνεται µε τον Γιώργο Παπανδρέου. Ο τελευταίος επανήλθε στο προσκήνιο, εξέλιξη που µπορεί να αποδειχτεί καταλυτική για την εκλογή ηγεσίας, καθώς αυτή την ώρα ο Παπανδρέου είναι ψηλά στη λίστα των φαβορί για να διαδεχτεί τη Φώφη Γεννηματά.
Στον κατάλογο, ωστόσο, των φορτισµένων προσώπων της χώρας θα µπορούσε να πει κανείς ότι το όνοµα του Γιώργου φιγουράρει στην κορυφή. Είναι από τους πολιτικούς πρωταγωνιστές εκείνους που έχουν περάσει από την απόλυτη αποθέωση στην πλήρη απαξίωση και στην πλάκα στα social media. Τώρα επιχειρεί να κάνει ένα νέο -µετέωρο- comeback και να αναβαπτιστεί από τη βάση του Κινήµατος Αλλαγής.
Το όνοµα του πρωτότοκου γιου του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, µολονότι εκλέχτηκε βουλευτής το 1981, άρχισε να συζητείται ευρέως την περίοδο της ασθένειας του πατέρα του. Και αυτό γιατί έπαιξε κοµβικό ρόλο στην παραίτηση Παπανδρέου από την πρωθυπουργία το 1996, καθώς είναι εκείνος που πήρε την υπογραφή του µέσα στο Ωνάσειο. Ακολούθως, συνέβαλε µε τη στάση του, αλλά και µε τις ψήφους των βουλευτών που επηρέαζε στην εκλογή Σηµίτη τόσο στην πρωθυπουργία όσο και στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.
Η στάση του αυτή και η συµφωνία που ακόµα και τώρα θρυλείται ότι υπήρξε στο παρασκήνιο µε τον πρωθυπουργό πλέον κ. Σηµίτη τού έδωσε το δαχτυλίδι ένα κρύο απόγευµα του ∆εκεµβρίου του 2003, σε ραντεβού που έγινε στην οικία Σηµίτη στην οδό Αναγνωστοπούλου. Αυτό δεν αρκούσε στον Παπανδρέου και λίγες εβδοµάδες µετά, τον Φεβρουάριο του 2004, πραγµατοποίησε ανοιχτές εκλογές, χωρίς όµως να έχει αντίπαλο! Εστω και έτσι, σχεδόν ένα εκατοµµύριο πολίτες (για κάποιους, κάτι εκατοντάδες χιλιάδες λιγότεροι) πήγαν στις κάλπες για να δώσουν νοµιµοποίηση στον Παπανδρέου.
Τα επόµενα πέντε χρόνια µόνο εύκολα δεν ήταν για τον ίδιο, καθώς στις εκλογές του 2004 ηττήθηκε κατά κράτος από τον Κώστα Καραµανλή και την Κεντροδεξιά, ενώ το ίδιο συνέβη και στις εκλογές του 2007. Η εσωκοµµατική αµφισβήτηση φούντωσε µε την εκλογική ήττα και πολύ περισσότερο µε την απόφαση του Ευάγγελου Βενιζέλου το βράδυ της 16ης Σεπτεµβρίου να πάει στο Ζάππειο και να δηλώσει «παρών» για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Οι τρεις µήνες που ακολούθησαν ήταν µέσα σε κλίµα σφοδρότατης σύγκρουσης και αντιπαράθεσης ανάµεσα στους δύο διεκδικητές. Με χτυπήµατα κάτω από τη ζώνη, µε καυγάδες, µε προσωπικές αιχµές. Εν τέλει, ο Παπανδρέου κέρδισε και εκείνη την εσωκοµµατική µάχη. Προκειµένου, δε, να «καθαρίσει» το εσωκοµµατικό τοπίο, έναν χρόνο µετά διέγραψε τον κ. Σηµίτη για έναν ασήµαντο λόγο: την αντίθεσή του στα δηµοψηφίσµατα.
Με το «καληµέρα» φάνηκε πόσο απροετοίµαστη ήταν η κυβέρνηση Παπανδρέου και ο ίδιος προσωπικά για τον ρόλο του πρωθυπουργού. Ενώ η οικονοµία βάδιζε στο χείλος του γκρεµού, ο ίδιος επέλεξε να δώσει οικονοµικές παροχές, όπως είχε τάξει στα ακροατήριά του. Ο χρόνος, ωστόσο, µετρούσε αντίστροφα και σταδιακά οι αγορές έκλειναν τη στρόφιγγα στη χώρα µας, µε αποτέλεσµα να οδηγηθεί η χώρα, υπό την απειλή της χρεοκοπίας, στην «αγκαλιά» του ∆ιεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου.
Με φόντο τη θάλασσα του Καστελλόριζου, ο Γιώργος Παπανδρέου ανακοίνωσε, τον Απρίλιο του 2010, την είσοδο της χώρας στο πρώτο µνηµόνιο, το οποίο και υπέγραψε στις 6 Μαΐου. Από εκείνη την ηµέρα άρχισε η µεγάλη περιπέτεια, που κράτησε αρκετά χρόνια και οδήγησε σε πολύ µεγάλη πτώση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων, καθώς έγιναν δραστικές µειώσεις σε µισθούς, συντάξεις και επιδόµατα. Οι αντιδράσεις ήταν σφοδρότατες και σε επίπεδο κόµµατος, καθώς σε πρώτη φάση ο Παπανδρέου αναγκάστηκε να διαγράψει τρεις βουλευτές, τον Βασίλη Οικονόµου, τη Σοφία Σακοράφα και τον Γιάννη ∆ηµαρά, που δεν ψήφισαν το πρώτο µνηµόνιο, ενώ απώλειες είχε και σε επίπεδο µεσαίων στελεχών, συνδικαλιστών και απλών µελών. Από το καλοκαίρι του 2011 ο Παπανδρέου ήδη ένιωθε αποσταθεροποιηµένος από τις σφοδρότατες αντιδράσεις και, κάτω από πολλαπλές πιέσεις που δεχόταν, αναγκάστηκε να αντικαταστήσει τον υπουργό Οικονοµικών Γιώργο Παπακωνσταντίνου και να παραδώσει το κρίσιµο χαρτοφυλάκιο στον ισχυρό του αντίπαλο Ευάγγελο Βενιζέλο. Το διάστηµα εκείνο, δε, γίνονταν και διάφορες συζητήσεις ακόµα και για την οικειοθελή παράδοση της πρωθυπουργίας σε άλλα πρόσωπα, όπως ο τότε πρόεδρος της Βουλής, Φίλιππος Πετσάλνικος, η Ελσα Παπαδηµητρίου κ.ά.
Λίγους µήνες αργότερα η συζήτηση αυτή έγινε πράξη αµέσως µετά την… ιδέα που κατέθεσε ο Παπανδρέου στους δανειστές για τη διεξαγωγή δηµοψηφίσµατος στη χώρα µας για την έγκριση του προγράµµατος. Στην περίφηµη σύνοδο των Καννών ο Παπανδρέου µόνο «ξύλο» δεν έφαγε από την κ. Μέρκελ και τον κ. Σαρκοζί. Την ίδια ώρα, στην Αθήνα φούντωνε η αµφισβήτησή του από τουλάχιστον 10 βουλευτές του κόµµατος. Κάπως έτσι, ο Παπανδρέου, µη αντέχοντας την κοµµατική και λαϊκή πίεση, που είχε ενταθεί, στο τέλος του 2011 εγκατέλειψε την πρωθυπουργία και επέτρεψε κυβέρνηση µε τη Ν.∆. και τον ΛΑΟΣ, µε πρωθυπουργό τον Λουκά Παπαδήµο.
Το κοµµατικό σύστηµα σχεδόν διαλύθηκε λίγους µήνες µετά, καθώς ένας τεράστιος αριθµός βουλευτών τόσο από το ΠΑΣΟΚ όσο και από τη Ν.∆. αρνήθηκε να ψηφίσει τον Φεβρουάριο του 2012 το δεύτερο µνηµόνιο. Ο Παπανδρέου διέγραψε µεγάλο αριθµό βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, ενώ λίγο µετά παρέδωσε και την προεδρία του κόµµατος στον Ευάγγελο Βενιζέλο, ενώ είχε προηγηθεί η προφυλάκιση του Άκη Τσοχατζόπουλου για σωρεία σκανδάλων.
Η εκλογή της Φώφης Γεννηµατά, το καλοκαίρι του 2015, και οι αλλαγές των συσχετισµών στο εσωτερικό του κόµµατος τον έβαλαν ξανά, σταδιακά, στο παιχνίδι, και µάλιστα πήρε µέρος µε το κόµµα του, το ΚΙ∆ΗΣΟ, στη δηµιουργία του Κινήµατος Αλλαγής το 2017 µαζί µε το ΠΑΣΟΚ, το Ποτάµι και τη ∆ΗΜ.ΑΡ. Επιπροσθέτως, η Φώφη Γεννηµατά τον επανέφερε για τα καλά στο προσκήνιο όταν τον τοποθέτησε στη λίστα των ψηφοδελτίων του κόµµατος στην Αχαΐα, καθώς ως πρώην πρωθυπουργός δεν χρειαζόταν σταυρό για την εκλογή του. Το 2019 εκλέχθηκε βουλευτής και από τότε έκανε προσεκτικές διαφοροποιήσεις, όπως αυτή για το θέµα των συγκεντρώσεων, όπου απείχε από την ψηφοφορία και δεν ακολούθησε τη στάση του κόµµατος.
Στόχος τώρα όπως διακηρύσσει, είναι η διαµόρφωση της προοδευτικής διακυβέρνησης της χώρας. Μένει τώρα να δούµε αν ο Παπανδρέου είναι εφτάψυχος, όπως είχε συµβεί κατά το παρελθόν µε τον παππού και τον πατέρα του, και αν θα καταφέρει να εκλεγεί πρόεδρος του κόµµατος, επηρεάζοντας µε την παρουσία του τις µελλοντικές πολιτικές εξελίξεις.
Η ιστορία επαναλήφθηκε µε τον Γεώργιο Παπανδρέου και τον Στον κατάλογο, ωστόσο, των φορτισµένων προσώπων της χώρας θα µπορούσε να πει κανείς ότι το όνοµα του Γιώργου φιγουράρει στην κορυφή. Είναι από τους πολιτικούς πρωταγωνιστές εκείνους που έχουν περάσει από την απόλυτη αποθέωση στην πλήρη απαξίωση και στην πλάκα στα social media. Τώρα επιχειρεί να κάνει ένα νέο -µετέωρο- comeback και να αναβαπτιστεί από τη βάση του Κινήµατος Αλλαγής.
Το όνοµα του πρωτότοκου γιου του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, µολονότι εκλέχτηκε βουλευτής το 1981, άρχισε να συζητείται ευρέως την περίοδο της ασθένειας του πατέρα του. Και αυτό γιατί έπαιξε κοµβικό ρόλο στην παραίτηση Παπανδρέου από την πρωθυπουργία το 1996, καθώς είναι εκείνος που πήρε την υπογραφή του µέσα στο Ωνάσειο. Ακολούθως, συνέβαλε µε τη στάση του, αλλά και µε τις ψήφους των βουλευτών που επηρέαζε στην εκλογή Σηµίτη τόσο στην πρωθυπουργία όσο και στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.
Η στάση του αυτή και η συµφωνία που ακόµα και τώρα θρυλείται ότι υπήρξε στο παρασκήνιο µε τον πρωθυπουργό πλέον κ. Σηµίτη τού έδωσε το δαχτυλίδι ένα κρύο απόγευµα του ∆εκεµβρίου του 2003, σε ραντεβού που έγινε στην οικία Σηµίτη στην οδό Αναγνωστοπούλου. Αυτό δεν αρκούσε στον Παπανδρέου και λίγες εβδοµάδες µετά, τον Φεβρουάριο του 2004, πραγµατοποίησε ανοιχτές εκλογές, χωρίς όµως να έχει αντίπαλο! Εστω και έτσι, σχεδόν ένα εκατοµµύριο πολίτες (για κάποιους, κάτι εκατοντάδες χιλιάδες λιγότεροι) πήγαν στις κάλπες για να δώσουν νοµιµοποίηση στον Παπανδρέου.
Τα επόµενα πέντε χρόνια µόνο εύκολα δεν ήταν για τον ίδιο, καθώς στις εκλογές του 2004 ηττήθηκε κατά κράτος από τον Κώστα Καραµανλή και την Κεντροδεξιά, ενώ το ίδιο συνέβη και στις εκλογές του 2007. Η εσωκοµµατική αµφισβήτηση φούντωσε µε την εκλογική ήττα και πολύ περισσότερο µε την απόφαση του Ευάγγελου Βενιζέλου το βράδυ της 16ης Σεπτεµβρίου να πάει στο Ζάππειο και να δηλώσει «παρών» για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Οι τρεις µήνες που ακολούθησαν ήταν µέσα σε κλίµα σφοδρότατης σύγκρουσης και αντιπαράθεσης ανάµεσα στους δύο διεκδικητές. Με χτυπήµατα κάτω από τη ζώνη, µε καυγάδες, µε προσωπικές αιχµές. Εν τέλει, ο Παπανδρέου κέρδισε και εκείνη την εσωκοµµατική µάχη. Προκειµένου, δε, να «καθαρίσει» το εσωκοµµατικό τοπίο, έναν χρόνο µετά διέγραψε τον κ. Σηµίτη για έναν ασήµαντο λόγο: την αντίθεσή του στα δηµοψηφίσµατα.
Το «λεφτά υπάρχουν» και το πρώτο μνημόνιο
Η µεγάλη φθορά της κυβέρνησης Καραµανλή, και ιδιαίτερα η πολυσυζητηµένη υπόθεση του Βατοπεδίου, συνέβαλε στη νίκη του Παπανδρέου στις εκλογές του 2009. Είχε βοηθήσει και η άκρατη υποσχεσιολογία του ΠΑΣΟΚ, που σχηµατοποιήθηκε στο σύνθηµα «λεφτά υπάρχουν», στον αντίποδα του Καραµανλή, που µιλούσε για τις δύσκολες µέρες που έρχονταν.Με το «καληµέρα» φάνηκε πόσο απροετοίµαστη ήταν η κυβέρνηση Παπανδρέου και ο ίδιος προσωπικά για τον ρόλο του πρωθυπουργού. Ενώ η οικονοµία βάδιζε στο χείλος του γκρεµού, ο ίδιος επέλεξε να δώσει οικονοµικές παροχές, όπως είχε τάξει στα ακροατήριά του. Ο χρόνος, ωστόσο, µετρούσε αντίστροφα και σταδιακά οι αγορές έκλειναν τη στρόφιγγα στη χώρα µας, µε αποτέλεσµα να οδηγηθεί η χώρα, υπό την απειλή της χρεοκοπίας, στην «αγκαλιά» του ∆ιεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου.
Με φόντο τη θάλασσα του Καστελλόριζου, ο Γιώργος Παπανδρέου ανακοίνωσε, τον Απρίλιο του 2010, την είσοδο της χώρας στο πρώτο µνηµόνιο, το οποίο και υπέγραψε στις 6 Μαΐου. Από εκείνη την ηµέρα άρχισε η µεγάλη περιπέτεια, που κράτησε αρκετά χρόνια και οδήγησε σε πολύ µεγάλη πτώση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων, καθώς έγιναν δραστικές µειώσεις σε µισθούς, συντάξεις και επιδόµατα. Οι αντιδράσεις ήταν σφοδρότατες και σε επίπεδο κόµµατος, καθώς σε πρώτη φάση ο Παπανδρέου αναγκάστηκε να διαγράψει τρεις βουλευτές, τον Βασίλη Οικονόµου, τη Σοφία Σακοράφα και τον Γιάννη ∆ηµαρά, που δεν ψήφισαν το πρώτο µνηµόνιο, ενώ απώλειες είχε και σε επίπεδο µεσαίων στελεχών, συνδικαλιστών και απλών µελών. Από το καλοκαίρι του 2011 ο Παπανδρέου ήδη ένιωθε αποσταθεροποιηµένος από τις σφοδρότατες αντιδράσεις και, κάτω από πολλαπλές πιέσεις που δεχόταν, αναγκάστηκε να αντικαταστήσει τον υπουργό Οικονοµικών Γιώργο Παπακωνσταντίνου και να παραδώσει το κρίσιµο χαρτοφυλάκιο στον ισχυρό του αντίπαλο Ευάγγελο Βενιζέλο. Το διάστηµα εκείνο, δε, γίνονταν και διάφορες συζητήσεις ακόµα και για την οικειοθελή παράδοση της πρωθυπουργίας σε άλλα πρόσωπα, όπως ο τότε πρόεδρος της Βουλής, Φίλιππος Πετσάλνικος, η Ελσα Παπαδηµητρίου κ.ά.
Λίγους µήνες αργότερα η συζήτηση αυτή έγινε πράξη αµέσως µετά την… ιδέα που κατέθεσε ο Παπανδρέου στους δανειστές για τη διεξαγωγή δηµοψηφίσµατος στη χώρα µας για την έγκριση του προγράµµατος. Στην περίφηµη σύνοδο των Καννών ο Παπανδρέου µόνο «ξύλο» δεν έφαγε από την κ. Μέρκελ και τον κ. Σαρκοζί. Την ίδια ώρα, στην Αθήνα φούντωνε η αµφισβήτησή του από τουλάχιστον 10 βουλευτές του κόµµατος. Κάπως έτσι, ο Παπανδρέου, µη αντέχοντας την κοµµατική και λαϊκή πίεση, που είχε ενταθεί, στο τέλος του 2011 εγκατέλειψε την πρωθυπουργία και επέτρεψε κυβέρνηση µε τη Ν.∆. και τον ΛΑΟΣ, µε πρωθυπουργό τον Λουκά Παπαδήµο.
Το κοµµατικό σύστηµα σχεδόν διαλύθηκε λίγους µήνες µετά, καθώς ένας τεράστιος αριθµός βουλευτών τόσο από το ΠΑΣΟΚ όσο και από τη Ν.∆. αρνήθηκε να ψηφίσει τον Φεβρουάριο του 2012 το δεύτερο µνηµόνιο. Ο Παπανδρέου διέγραψε µεγάλο αριθµό βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, ενώ λίγο µετά παρέδωσε και την προεδρία του κόµµατος στον Ευάγγελο Βενιζέλο, ενώ είχε προηγηθεί η προφυλάκιση του Άκη Τσοχατζόπουλου για σωρεία σκανδάλων.
Οι πολίτες τον αποδοκίµασαν και τον άφησαν εκτός Βουλής
Το διάστηµα 2012-2014 ο Παπανδρέου ήταν σχεδόν απών από τις εξελίξεις, ωστόσο παραµονές των εκλογών του Ιανουαρίου του 2015 διέσπασε το κόµµα του πατέρα του το ΠΑΣΟΚ και ίδρυσε το ΚΙ∆ΗΣΟ. Παρότι κουβαλά ένα από τα πιο ιστορικά επίθετα, οι πολίτες τον αποδοκίµασαν και τον άφησαν εκτός Βουλής, µε ποσοστό µόλις 2,47%. Πολλοί τότε εσωκοµµατικοί του αντίπαλοι πίστεψαν ότι «τελειώσαµε µε τον Γιώργο».Η εκλογή της Φώφης Γεννηµατά, το καλοκαίρι του 2015, και οι αλλαγές των συσχετισµών στο εσωτερικό του κόµµατος τον έβαλαν ξανά, σταδιακά, στο παιχνίδι, και µάλιστα πήρε µέρος µε το κόµµα του, το ΚΙ∆ΗΣΟ, στη δηµιουργία του Κινήµατος Αλλαγής το 2017 µαζί µε το ΠΑΣΟΚ, το Ποτάµι και τη ∆ΗΜ.ΑΡ. Επιπροσθέτως, η Φώφη Γεννηµατά τον επανέφερε για τα καλά στο προσκήνιο όταν τον τοποθέτησε στη λίστα των ψηφοδελτίων του κόµµατος στην Αχαΐα, καθώς ως πρώην πρωθυπουργός δεν χρειαζόταν σταυρό για την εκλογή του. Το 2019 εκλέχθηκε βουλευτής και από τότε έκανε προσεκτικές διαφοροποιήσεις, όπως αυτή για το θέµα των συγκεντρώσεων, όπου απείχε από την ψηφοφορία και δεν ακολούθησε τη στάση του κόµµατος.
Στόχος τώρα όπως διακηρύσσει, είναι η διαµόρφωση της προοδευτικής διακυβέρνησης της χώρας. Μένει τώρα να δούµε αν ο Παπανδρέου είναι εφτάψυχος, όπως είχε συµβεί κατά το παρελθόν µε τον παππού και τον πατέρα του, και αν θα καταφέρει να εκλεγεί πρόεδρος του κόµµατος, επηρεάζοντας µε την παρουσία του τις µελλοντικές πολιτικές εξελίξεις.