Η Αθήνα έχει πλέον ενώπιόν της μια ατζέντα εξωτερικής πολιτικής με ένα πρωτοφανές εύρος διασταυρούμενων καταστάσεων, που έφεραν στο διεθνές στερέωμα ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι ισχυρές «απαντήσεις» της Δύσης στον εισβολέα Πούτιν. Η κυβέρνηση του κ. Κυρ. Μητσοτάκη σε στρατιωτική σύμπλευση με ΗΠΑ - ΝΑΤΟ και Ε.Ε., που σφίγγουν τον κλοιό γύρω από τον Ρώσο αρχηγό, δεν θέτει ερωτήματα για την επιλογή της, αλλά υποχρεώνεται να προβληματιστεί με μια σειρά ζητήματα τα οποία αφορούν την εθνική ασφάλεια της Ελλάδας.

Καυτά ερωτήματα

Η ελληνική διπλωματία τούτη την ώρα κινείται για τη διαχείριση των εξωτερικών υποθέσεων της χώρας σε μια «ατμόσφαιρα» η οποία διαμορφώνεται στα πολιτικά παρασκήνια, στη βάση νέων δεδομένων, αλλά και σειράς ερωτημάτων, που «πιάνουν» πολλά θέματα μαζί: Στο πεδίο των σχέσεων με τη δραστήρια σήμερα Τουρκία, η Αθήνα προτίθεται να προχωρήσει και πώς σε αυτό που ονομάζεται «πρόοδος» στο Αιγαίο; Υπάρχει σε φακέλους πολιτικών «απορρήτων» ένα ζήτημα έναρξης διαβουλεύσεων για συνεκμετάλλευση των υδρογονανθράκων με την Τουρκία, στο πλαίσιο ενεργειακών ανασχεδιασμών της Δύσης για κλίμα «σταθερότητας» σε Αιγαίο και Αν. Μεσόγειο; Πού θα καταλήξει η διεθνής διπλωματία των ενεργειακών αγωγών στη γεωπολιτική περιοχή μας, ξεκινώντας από τα πάντοτε «ανήσυχα» Βαλκάνια; Και πώς θα εξελιχθούν οι σχέσεις Ισραήλ και Αιγύπτου με τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, υπό τη σκιά των σκληρών κυρώσεων που επιβάλλουν στη Ρωσία οι ΗΠΑ;

ΝΑΤΟ και ΗΠΑ

Τα ζητήματα αυτά έρχονται να συναντηθούν και με τις φήμες που σκορπίζονται επίσης σε πολιτικά παρασκήνια, ότι Ουάσινγκτον και ΝΑΤΟ θα «ενθάρρυναν» όχι μόνο την έναρξη διαδικασιών για ενεργειακές κατανομές στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και μια «τακτοποίηση» της υπόθεσης που αντιπαραθέτει την ελληνική στρατιωτική κάλυψη των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου με την αποβατική 4η Στρατιά της Τουρκίας στις ακτές της. Ολα τούτα, όμως, σημειώνουν παράγοντες του υπουργείου Εξωτερικών, δεν μπορούν να εξελιχθούν σοβαρά χωρίς απόσυρση της «αναθεωρητικής» πολιτικής της Τουρκίας και με το Κυπριακό σε εκκρεμότητα.

Πλάνο και αλλαγές

Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση δεν προτίθεται να προχωρήσει σε «θεαματικές» κινήσεις στα Ελληνοτουρκικά, όσο ακόμη δεν έχει οριστικά κριθεί το όριο της ανοχής του ΝΑΤΟ απέναντι σε μια «άτακτη» Τουρκία, που ακροβατεί επάνω σε «δύο βάρκες» την ώρα της θύελλας στο Ουκρανικό. Προβλέπεται, σύμφωνα με αμερικανικές πηγές, ότι κάποια στιγμή μετά το τέλος του πολέμου η Τουρκία θα κληθεί από τις ΗΠΑ να αποφασίσει «με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει». Αν η Αγκυρα επιβεβαιώσει ότι θα πολιτευτεί «ανατολικά» και, πάντως, «κοντά» στην Κίνα, τότε η θέση της στο στρατηγικό τοπίο που διαμορφώνεται από τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και τους εταίρους της Ε.Ε. θα κριθεί «αναλόγως» από το μπλοκ της συμμαχίας των Δυτικών.

Τα διεθνή πράγματα εξελίσσονται δυναμικά πλέον. Η ελληνική διπλωματία είναι, με λίγα λόγια, αναγκασμένη να ασκείται με δεδομένο ότι η Δύση, με επικεφαλής τις ΗΠΑ, κινείται για τη δημιουργία ενός συνεκτικού συνόλου με νέα, κοινή αντίληψη για τον κόσμο.

Το αναφυόμενο σχήμα έχει τη δική του οικονομική αντίληψη, τη δική του Αμυνα, δεν περιλαμβάνει τη Ρωσία ως οικονομικό και ενεργειακό «παίκτη» στην Ευρώπη, δεν προβλέπει στενές σχέσεις Ρωσίας - Τουρκίας, δεν θα δεχθεί χωρίς «απαντήσεις» την αύξηση της οικονομικής ισχύος της Κίνας στον κόσμο και δεν θα δεχθεί «διπλούς παίκτες» στις στρατηγικές στοχεύσεις της Δύσης. Μένει να επιβεβαιωθεί από την Αθήνα η δύναμη της δικής της θέσης και το πώς τελικώς θα τοποθετηθεί σε αυτό το στρατηγικό τοπίο η συμμαχία του ΝΑΤΟ, το οποίο η Ουάσινγκτον θεωρεί «ισχυρότερο παρά ποτέ», κατά δήλωση του γερουσιαστή Μπομπ Μενέντεζ.

Βιάζεται για παζάρια

Ο Ερντογάν είναι, βέβαια, σε «ευαίσθητη» θέση στη διεθνή σκηνή, αλλά βιάζεται και για παζάρια. Ετσι, πριν αλέκτορα φωνήσαι, η Αγκυρα ζήτησε από τους Ευρωπαίους «φιλοδωρήματα» για τις διαμεσολαβητικές υπηρεσίες της στην υπόθεση της Ουκρανίας. Ο Ερντογάν δεν θέλει να αποδεχθεί ούτε και σήμερα ότι η «αναθεωρητική» πολιτική του απέναντι στην Ελλάδα και οι παρανομίες του στην Κύπρο -που ρητά αναφέρθηκαν στο κείμενο της «Στρατηγικής Πυξίδας» της Ε.Ε.- δεν αφήνουν έδαφος γόνιμο για ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Ε.Ε., όπως ο «σουλτάνος» το ζητά, ούτε και για καλές προοπτικές για ανανέωση της συμφωνίας τελωνειακής ένωσης.

Δεν αρκεί για την Άγκυρα

Η πολιτική στήριξη της Τουρκίας από Γερμανία και Ολλανδία δεν αρκεί, ούτε και η διαβεβαίωση της Ε.Ε. ότι η Τουρκία είναι «πολύτιμη» για την Ευρώπη. Η Αγκυρα θεωρεί ότι η αρνητική στάση της Ε.Ε. απέναντι στην Τουρκία στο κείμενο της «Πυξίδας» «υπαγορεύεται» από δύο μέλη της (Ελλάδα και Κυπριακή Δημοκρατία) και θυμώνει με την Ε.Ε. Η τουρκική διπλωματία κινείται νευρικά, καθώς διαπιστώνει ότι μπορεί Ευρωπαίοι και Αμερικανοί να ζητούν τη συμμετοχή «όλων» των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου στην υπόθεση των ενεργειακών αγωγών και συνδέσεων, αλλά τόσο η Ουάσινγκτον όσο και οι Βρυξέλλες δεν μπορούν να προσπεράσουν τον επικίνδυνο αναθεωρητισμό της Τουρκίας, ιδιαίτερα σήμερα.

*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 26 Μαρτίου2022.