Στο «βαθύ κόκκινο» είναι πλέον η ένταση στις σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας , µε την πρώτη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, στην Πράγα, να σηµατοδοτεί και την πρώτη πρόσωπο µε πρόσωπο, ενώπιον τρίτων, σύγκρουση του Κυριάκου Μητσοτάκη µε τον Ταγίπ Ερντογάν.

Στο άτυπο δείπνο των ηγετών το βράδυ της Πέµπτης, ο πρόεδρος της Τουρκίας όχι µόνο ζήτησε και πήρε τον λόγο πρώτος, ώστε να επιτεθεί αρχικά στην Ευρωπαϊκή Ενωση και έπειτα στην Ελλάδα (υποστηρίζοντας ότι ανεβάζει την ένταση και ότι προκαλεί), αλλά σηκώθηκε και έφυγε από την αίθουσα αµέσως µόλις του απάντησε ο Ελληνας πρωθυπουργός.

Αυτό που τόνισε ο κ. Μητσοτάκης, παίρνοντας τον λόγο -εκτός πρωτοκόλλου- αµέσως µετά, ήταν ότι ο Ερντογάν πρέπει να πάψει να αµφισβητεί την κυριαρχία των νησιών και, αντί να προκαλεί εντάσεις, να προσέλθει σε συνεννόηση και διάλογο χωρίς ακραία ρητορική. Ο πρωθυπουργός, µάλιστα, εκτιµά ότι µε τον τρόπο αυτόν δόθηκε µια µοναδική ευκαιρία, ενώπιον όλων των Ευρωπαίων ηγετών, να φανεί έµπρακτα ποιος προκαλεί και ποιος συζητά και επιζητά τον διάλογο. Προσερχόµενος χθες στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής στην τσεχική πρωτεύουσα, ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι η Ελλάδα «ουδέποτε προκαλεί, απαντά, όµως, πάντα µε αυτοπεποίθηση κάθε φορά που θα προκαλείται» και εξήγησε τι έγινε στο δείπνο της Πέµπτης.

«Είναι αδύνατον»

«Είχα την ευκαιρία ενώπιον των 43 ηγετών που βρέθηκαν σε αυτή την πρώτη σύναξη της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας να επαναλάβω αυτά τα οποία είπα και στον Οργανισµό Ηνωµένων Εθνών. Οτι δεν νοείται σήµερα να κατηγορείται η Ελλάδα ότι αυξάνει την ένταση στο Αιγαίο, όταν η Τουρκία είναι αυτή η οποία θέτει ευθέως ζητήµατα, που αφορούν µέχρι και την κυριαρχία των ελληνικών νησιών. Κι ότι είναι αδύνατον να προχωρήσουµε σε µια εκτόνωση των σχέσεων µεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας όσο συνεχίζεται αυτή η ρητορική», τόνισε ο πρωθυπουργός, υπογραµµίζοντας ωστόσο -όπως είναι η πάγια τακτική του, που θα συνεχίσει να την ακολουθεί- ότι «η Ελλάδα δεν είναι αυτή η οποία κλείνει την πόρτα του διαλόγου. Αισθανόµαστε απόλυτη αυτοπεποίθηση και τη βεβαιότητα ότι έχουµε το δίκιο και το ∆ιεθνές ∆ίκαιο µε το µέρος µας».

Έτοιμοι

Ολα τα σενάρια πλέον είναι ανοιχτά, και στο Μέγαρο Μαξίµου, το υπουργείο Εξωτερικών και το υπουργείο Εθνικής Αµυνας δηλώνουν έτοιµοι για κάθε ενδεχόµενο. Εχοντας ζυγίσει τις κινήσεις και το περιθώριο δράσης του Ταγίπ Ερντογάν, η γενική εκτίµηση είναι ότι δεν θα επιχειρήσει στρατιωτική επίθεση οποιασδήποτε -µικρής ή µεγάλης- κλίµακας, χωρίς βέβαια το σενάριο αυτό να µπορεί να αποκλειστεί, δεδοµένου του απρόβλεπτου πλέον χαρακτήρα του Ερντογάν. Αυτό το οποίο φέρεται ωστόσο να έχει στο µυαλό του ο ηγέτης της Τουρκίας είναι να οδηγήσει ουσιαστικά τη χώρα µας στο να κάνει εκείνη την πρώτη κίνηση, ώστε να προσπαθήσει να φανεί ο ίδιος στα µάτια της κοινής γνώµης και της διεθνούς κοινότητας ως ο αµυνόµενος.

Επεισόδια

Πώς µπορεί να το πετύχει αυτό; Στέλνοντας, για παράδειγµα, ένα ερευνητικό σκάφος, συνοδεία σκαφών του τουρκικού Πολεµικού Ναυτικού, για έρευνες µε σκοπό την εξόρυξη υδρογονανθράκων. Το σκάφος αυτό θα µπορούσε να κινηθεί είτε νότια του Καστελλόριζου -όπως είχε συµβεί το 2020- είτε νότια της Κρήτης, στην περιοχή που δεν καλύπτει η συµφωνία Ελλάδας - Αιγύπτου για αµοιβαία χάραξη Αποκλειστικής Οικονοµικής Ζώνης, αλλά εντός της περιοχής που καλύπτει το τουρκολιβυκό µνηµόνιο, παρά το γεγονός βέβαια ότι αυτό αντιµετωπίζεται από πολλές χώρες που έχουν επισήµως τοποθετηθεί ως παράνοµο και ανυπόστατο. Ενα τρίτο σενάριο που εξετάζεται στην Αθήνα είναι να σταλούν ταυτόχρονα δύο τουρκικά ερευνητικά σκάφη, συνοδευόµενα πάντα από πολεµικά πλοία και στις δύο προαναφερθείσες περιοχές, ώστε να αναγκάσουν το ελληνικό Πολεµικό Ναυτικό να διασπάσει τις δυνάµεις του.

Ακόµα µία περίπτωση που πιθανολογείται ως σοβαρή είναι η παρενόχληση κάποιου πολεµικού ή επιβατηγού πλοίου, το οποίο µεταφέρει ανθρώπους των Ενόπλων ∆υνάµεων ή στρατιωτικό εξοπλισµό σε νησί των Δωδεκανήσων ή του Βόρειου Αιγαίου. Η παρενόχληση θα µπορούσε να γίνει µε µη επανδρωµένο τουρκικό αεροσκάφος, το οποίο θα πλησιάσει από αέρος σε πολύ κοντινή απόσταση, µε το πρόσχηµα ότι φωτογραφίζει τον εξοπλισµό δήθεν αποστρατιωτικοποιηµένης περιοχής.

Επαφές

Υπάρχουν φυσικά και άλλα ποικίλα σενάρια που εξετάζονται και στα οποία είναι έτοιµη να ανταποκριθεί η χώρα, όχι µόνο στρατιωτικά, αλλά και διπλωµατικά. Η ενίσχυση εξάλλου των διµερών συνεργασιών, των περιφερειακών σχηµάτων στην Ανατολική Μεσόγειο και των διεθνών συµµαχιών της Ελλάδας είναι κάτι πάνω στο οποίο εργάζεται συστηµατικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης την τελευταία τριετία, καθώς πιστεύει ότι ουσιαστικά αποτελούν τις πρώτες γραµµές άµυνας της χώρας.

Ταξίδια

Μετά την Πράγα, όπου εξέθεσε στους εταίρους στην Ε.Ε. την προκλητική στάση και επιθετική συµπεριφορά της Τουρκίας, ο πρωθυπουργός θα έχει µια σειρά από ταξίδια και διεθνείς επαφές, στις οποίες θα συνοµιλεί µε ξένους ηγέτες και θα εκθέτει τις πρακτικές του Ταγίπ Ερντογάν σε διεθνή φόρα: Στις 20- 21 Οκτωβρίου συνέρχονται ξανά οι 27 ηγέτες των κρατών-µελών της Ε.Ε., αυτή τη φορά για την τακτική Σύνοδο Κορυφής, στις Βρυξέλλες. Στις 7-8 Νοεµβρίου ο κ. Μητσοτάκης θα συµµετέχει στις εργασίες της ∆ιάσκεψης των Ηνωµένων Εθνών για την Κλιµατική Αλλαγή (COP27), που θα πραγµατοποιηθεί στην αιγυπτιακή πόλη Σαρµ ελ Σέιχ.

Στο Λονδίνο

Σύµφωνα δε µε πληροφορίες των «Π», έχει ήδη γίνει επαφή του Μεγάρου Μαξίµου µε την Ντάουνινγκ Στριτ και έχει προγραµµατιστεί επίσκεψη του κ. Μητσοτάκη στο Λονδίνο και συνάντησή του µε τη Λιζ Τρας, µόλις δύο µήνες µετά την εκλογή της στην πρωθυπουργία του Ηνωµένου Βασιλείου (ενός εκ των εγγυητριών δυνάµεων στην Κύπρο). Σηµαντικές είναι και οι διαβουλεύσεις που γίνονται επί µήνες από το υπουργείο Εξωτερικών µε την Αλβανία για την προσφυγή στη Χάγη, που θα οδηγήσει στη χάραξη ΑΟΖ µεταξύ των δύο χωρών.

Στην Πράγα ο Κυριάκος Μητσοτάκης είδε κατ’ ιδίαν τον Εντι Ράµα και αναφέρθηκε στην οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών των δύο χωρών, ενώ τόνισε ότι η υποβολή του ζητήµατος στο ∆ιεθνές ∆ικαστήριο της Χάγης, όπως έχει συµφωνηθεί, θα ενισχύσει ακόµα περισσότερο τις σχέσεις καλής γειτονίας, αξιοποιώντας την πλήρη δυναµική τους.

*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 8 Οκτωβρίου 2022.