ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για Μπακογιάννη φέρνει αλλαγές: Τέλος η βουλευτική ασυλία για ύβρεις - συκοφαντίες
«Η απόφαση είναι σημαντική, γιατί δείχνει τον δρόμο για περιορισμό της άρσης της ασυλίας των βουλευτών, επεκτείνοντας παράλληλα τη δυνατότητα των πολιτών σε πρόσβαση σε δικαστήριο και στην απονομή της δικαιοσύνης»
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
δικαίωσε την Ντόρα Μπακογιάννη αναφορικά με τη μήνυση που είχε καταθέσει κατά του τότε υπ. Άμυνας, Πάνου Καμμένου, το 2018, έπειτα από προσβλητική ανάρτηση του δεύτερου εναντίον της.
Η υπόθεση αφορούσε την καταγγελία της κ. Μπακογιάννη ότι το 2018 δεν μπόρεσε να ακολουθήσει ποινική μήνυση κατά του τότε υπουργού Άμυνας για συκοφαντική δυσφήμιση, επειδή η Βουλή των Ελλήνων είχε αρνηθεί να άρει την ασυλία του. Υπέβαλε καταγγελία κατά του υπουργού, αφού εκείνος είχε αναρτήσει ένα tweet με το οποίο την επέκρινε όταν παρευρέθηκε στην τελετή ορκωμοσίας του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Όπως αναφέρει η απόφαση του ΕΔΑΔ, η αδυναμία ποινικής δίωξης λόγω της μη άρσης ασυλίας του πρώην υπ. Άμυνας είχε ως αποτέλεσμα η ίδια η κ. Μπακογιάννη να μην μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της και κατά συνέπεια να αντιδράσει άμεσα στη συκοφαντική δυσφήμιση που έπραξε τότε ο κ. Καμμένος.
Σύμφωνα με την απόφαση του Ευρ. Δικαστήριου. Ανθρ. Δικαιωμάτων, στην απόφαση του αρμόδιου τμήματος που εξέτασε το γεγονός κρίθηκε ομοφώνως ότι παραβιάστηκε το άρθρο 6 παρ. 1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. «Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι το δικαίωμα πρόσβασης σε δικαστήριο μπορεί να υπόκειται σε περιορισμούς -όπως η βουλευτική ασυλία- που είναι αναλογικοί και έχουν θεμιτό σκοπό. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με το άρθρο 86 του Συντάγματος, το Κοινοβούλιο είχε αποκλειστική δικαιοδοσία να κινήσει ποινική δίωξη κατά υπουργού, εντός σύντομης προθεσμίας. Η κυρία Μπακογιάννη είχε υποβάλει ποινική μήνυση με σκοπό την προστασία της φήμης της. Κλειδί γι' αυτό θα ήταν η δημοσίευση της απόφασης στην υπόθεση, η οποία για ιδιώτες στην Ελλάδα ήταν δυνατή μόνο σε ποινικές υποθέσεις. Η αδυναμία κίνησης ποινικής διαδικασίας τής είχε στερήσει την ευκαιρία να προστατεύσει τη φήμη της. Επιπλέον, το δικαστήριο σημείωσε ότι η συμπεριφορά του Π.Κ. σε σχέση με την κ. Μπακογιάννη -ένα φερόμενο συκοφαντικό tweet- δεν είχε καμία σχέση με τις δραστηριότητές του στους ρόλους του ως υπουργού ή βουλευτή. Ως εκ τούτου, το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η άρνηση άρσης της ασυλίας του Π. K. είχε εμποδίσει την πρόσβαση της κ. Μπακογιάννη σε δικαστήριο, κατά παράβαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης».
Μπακογιάννη: Από τη βολική θέση του υπουργού-υβριστή ξετρυπώθηκε
«Κόλαφος» ήταν η ανάρτηση της Ντόρας Μπακογιάννη μετά την απόφαση, όπου και τόνισε ότι «από τη βολική θέση του υπουργού-υβριστή τον ξετρύπωσε σήμερα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου... Εφεξής, κάθε υβριστής υπουργός θα λογοδοτεί για τις ύβρεις του έναντι των ελληνικών ποινικών δικαστηρίων, όπως συμβαίνει για κάθε Ελληνίδα και για κάθε Έλληνα».
Όλες οι Ελληνίδες και όλοι οι Έλληνες είναι ίσοι απέναντι στον νόμο και στα δικαστήρια.
Όταν τον Ιούλιο του 2018 προσέβαλε την αξιοπρέπειά μου και την μνήμη του Παύλου Μπακογιάννη, ο Πάνος Καμμένος κρύφτηκε ο ίδιος πίσω από την υπουργική του ασυλία για να μην επιτρέψει στην Ελληνική Δικαιοσύνη να εξετάσει την μήνυσή μου για εξύβριση και συκοφαντική δυσφήμιση διά του Τύπου. Από τη βολική θέση του υπουργού-υβριστή τον ξετρύπωσε σήμερα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Η σημερινή ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου καταδικάζει την τότε κυβερνητική πλειοψηφία των ΣυριζΑνελ για την ποινική ασυλία που παρανόμως του παρείχε.
Εφ’εξής, κάθε υβριστής υπουργός θα λογοδοτεί για τις ύβρεις του έναντι των Ελληνικών ποινικών δικαστηρίων, όπως συμβαίνει για κάθε Ελληνίδα και για κάθε Έλληνα.
Χωρίς ασυλία, χωρίς προστασία της πλειοψηφίας.
Απλοποιείται η διαδικασία
Ο Βασίλης Χειρδάρης, δικηγόρος που εξειδικεύεται στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια και όχι μόνο (έχει και τη διαδικτυακή πλατφόρμα ECHRCaseLaw), σχολιάζοντας την επίμαχη απόφαση του ΕΔΔΑ, αναφέρει:
«Η τελευταία ελληνική απόφαση της χρονιάς του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στην υπόθεση Μπακογιάννη κατά Ελλάδος της 20.12.22 (αρ. προσφ. 31012/19) είναι μια σημαντική απόφαση που τακτοποιεί εκκρεμή και μη λογικά θέματα στο ελληνικό νομικό σύστημα.
Η πρόσβαση σε δικαστήριο είναι ένα θεμελιώδες δικαίωμα κάθε πολίτη, που θεσπίζεται ως ειδική έκφανση της δίκαιης δίκης στο άρθρο 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ και στο άρθρο 14 παρ. 1 του ΔΣΑΠΔ. Ουσιαστικά πρόκειται για συστατικό του πυρήνα του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας και συμβάλει στην αποτροπή της αυθαιρεσίας κάθε εξουσίας.
Το δικαίωμα αυτό δεν είναι απόλυτο, αλλά μπορεί να υπόκειται σε κάποιους νόμιμους και προβλεπόμενους περιορισμούς. Κατά το ΕΔΔΑ, οι περιορισμοί αυτοί δεν μπορούν να περιορίζουν την πρόσβαση κατά τέτοιον τρόπο ώστε να θίγεται ο πυρήνας του δικαιώματος, ούτε να παραβιάζουν την αρχή της αναλογικότητας.
Ένας παρεμποδιστικός λόγος είναι αναμφίβολα και η βουλευτική ασυλία. Όταν το κράτος παρέχει ασυλία στους βουλευτές του, θίγεται κατ' αρχήν η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Αυτό δεν σημαίνει ότι η ασυλία αρχικά επιβάλλει δυσανάλογο περιορισμό της πρόσβασης σε δικαστήριο. Δεν μπορεί όμως χωρίς περιορισμό ή έλεγχο να αφαιρεί τη δικαιοδοσία των δικαστηρίων σε αστικές αξιώσεις ή να απονέμει ασυλίες σε κατηγορίες προσώπων.
Η κ. Μπακογιάννη παραπονέθηκε στο ΕΔΔΑ γιατί δεν ήρθη η ασυλία πρώην υπουργού για να ασκηθεί ποινική δίωξή του για το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμισης σε βάρος της, σύμφωνα με ασκηθείσα σχετική έγκλησή της.
Το ΕΔΔΑ με ένα ενδιαφέρον σκεπτικό αναφέρει ότι υπάρχει μία σημαντική αστική αξίωση της προσφεύγουσας, που μόνον αυτή μπορεί να αποκαταστήσει τη φήμη και το όνομά της. Η δημοσίευση της τυχόν καταδικαστικής απόφασης σε βάρος του πρώην υπουργού.
Αυτό επειδή ο εγκαλούμενος υπουργός είναι ιδιώτης και όχι ιδιοκτήτης ΜΜΕ δεν μπορούσε να υποχρεωθεί από απόφαση αστικού δικαστηρίου στα πλαίσια αγωγής, αλλά μόνον στα πλαίσια ποινικής διαδικασίας και μετά καταδικαστικής για τον κατηγορούμενο απόφασης, σύμφωνα με το άρθρο 369 του Π.Κ.
Το Στρασβούργο αποφάνθηκε ότι η ζημία που φέρεται ότι προκλήθηκε στη φήμη της κ. Μπακογιάννη μπορούσε να αποκατασταθεί μόνο μέσω της ποινικής διαδικασίας, η οποία παρεμποδίστηκε μέσω της μη άρσης της ασυλίας, ακυρώνοντας το σχετικό της δικαίωμα. Το ΕΔΔΑ επισημαίνει και την έλλειψη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της δήλωσης του υπουργού και των κοινοβουλευτικών ή υπουργικών δραστηριοτήτων του.
Αξιοσημείωτο είναι ότι παρά του ότι επιδικάστηκε χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης στην κ. Μπακογιάννη από τα αστικά δικαστήρια, το ΕΔΔΑ επιδίκασε ίδιο ποσό και το ίδιο.
Η απόφαση είναι σημαντική γιατί δείχνει τον δρόμο για περιορισμό της άρσης της ασυλίας των βουλευτών, επεκτείνοντας παράλληλα τη δυνατότητα των πολιτών σε πρόσβαση σε δικαστήριο και στην απονομή της δικαιοσύνης».
Η υπόθεση αφορούσε την καταγγελία της κ. Μπακογιάννη ότι το 2018 δεν μπόρεσε να ακολουθήσει ποινική μήνυση κατά του τότε υπουργού Άμυνας για συκοφαντική δυσφήμιση, επειδή η Βουλή των Ελλήνων είχε αρνηθεί να άρει την ασυλία του. Υπέβαλε καταγγελία κατά του υπουργού, αφού εκείνος είχε αναρτήσει ένα tweet με το οποίο την επέκρινε όταν παρευρέθηκε στην τελετή ορκωμοσίας του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Όπως αναφέρει η απόφαση του ΕΔΑΔ, η αδυναμία ποινικής δίωξης λόγω της μη άρσης ασυλίας του πρώην υπ. Άμυνας είχε ως αποτέλεσμα η ίδια η κ. Μπακογιάννη να μην μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της και κατά συνέπεια να αντιδράσει άμεσα στη συκοφαντική δυσφήμιση που έπραξε τότε ο κ. Καμμένος.
Σύμφωνα με την απόφαση του Ευρ. Δικαστήριου. Ανθρ. Δικαιωμάτων, στην απόφαση του αρμόδιου τμήματος που εξέτασε το γεγονός κρίθηκε ομοφώνως ότι παραβιάστηκε το άρθρο 6 παρ. 1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. «Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι το δικαίωμα πρόσβασης σε δικαστήριο μπορεί να υπόκειται σε περιορισμούς -όπως η βουλευτική ασυλία- που είναι αναλογικοί και έχουν θεμιτό σκοπό. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με το άρθρο 86 του Συντάγματος, το Κοινοβούλιο είχε αποκλειστική δικαιοδοσία να κινήσει ποινική δίωξη κατά υπουργού, εντός σύντομης προθεσμίας. Η κυρία Μπακογιάννη είχε υποβάλει ποινική μήνυση με σκοπό την προστασία της φήμης της. Κλειδί γι' αυτό θα ήταν η δημοσίευση της απόφασης στην υπόθεση, η οποία για ιδιώτες στην Ελλάδα ήταν δυνατή μόνο σε ποινικές υποθέσεις. Η αδυναμία κίνησης ποινικής διαδικασίας τής είχε στερήσει την ευκαιρία να προστατεύσει τη φήμη της. Επιπλέον, το δικαστήριο σημείωσε ότι η συμπεριφορά του Π.Κ. σε σχέση με την κ. Μπακογιάννη -ένα φερόμενο συκοφαντικό tweet- δεν είχε καμία σχέση με τις δραστηριότητές του στους ρόλους του ως υπουργού ή βουλευτή. Ως εκ τούτου, το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η άρνηση άρσης της ασυλίας του Π. K. είχε εμποδίσει την πρόσβαση της κ. Μπακογιάννη σε δικαστήριο, κατά παράβαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης».
Μπακογιάννη: Από τη βολική θέση του υπουργού-υβριστή ξετρυπώθηκε
«Κόλαφος» ήταν η ανάρτηση της Ντόρας Μπακογιάννη μετά την απόφαση, όπου και τόνισε ότι «από τη βολική θέση του υπουργού-υβριστή τον ξετρύπωσε σήμερα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου... Εφεξής, κάθε υβριστής υπουργός θα λογοδοτεί για τις ύβρεις του έναντι των ελληνικών ποινικών δικαστηρίων, όπως συμβαίνει για κάθε Ελληνίδα και για κάθε Έλληνα».Όλες οι Ελληνίδες και όλοι οι Έλληνες είναι ίσοι απέναντι στον νόμο και στα δικαστήρια.
Όταν τον Ιούλιο του 2018 προσέβαλε την αξιοπρέπειά μου και την μνήμη του Παύλου Μπακογιάννη, ο Πάνος Καμμένος κρύφτηκε ο ίδιος πίσω από την υπουργική του ασυλία για να μην επιτρέψει στην Ελληνική Δικαιοσύνη να εξετάσει την μήνυσή μου για εξύβριση και συκοφαντική δυσφήμιση διά του Τύπου. Από τη βολική θέση του υπουργού-υβριστή τον ξετρύπωσε σήμερα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Η σημερινή ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου καταδικάζει την τότε κυβερνητική πλειοψηφία των ΣυριζΑνελ για την ποινική ασυλία που παρανόμως του παρείχε.
Εφ’εξής, κάθε υβριστής υπουργός θα λογοδοτεί για τις ύβρεις του έναντι των Ελληνικών ποινικών δικαστηρίων, όπως συμβαίνει για κάθε Ελληνίδα και για κάθε Έλληνα.
Χωρίς ασυλία, χωρίς προστασία της πλειοψηφίας.
Απλοποιείται η διαδικασία
Ο Βασίλης Χειρδάρης, δικηγόρος που εξειδικεύεται στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια και όχι μόνο (έχει και τη διαδικτυακή πλατφόρμα ECHRCaseLaw), σχολιάζοντας την επίμαχη απόφαση του ΕΔΔΑ, αναφέρει:«Η τελευταία ελληνική απόφαση της χρονιάς του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στην υπόθεση Μπακογιάννη κατά Ελλάδος της 20.12.22 (αρ. προσφ. 31012/19) είναι μια σημαντική απόφαση που τακτοποιεί εκκρεμή και μη λογικά θέματα στο ελληνικό νομικό σύστημα.
Η πρόσβαση σε δικαστήριο είναι ένα θεμελιώδες δικαίωμα κάθε πολίτη, που θεσπίζεται ως ειδική έκφανση της δίκαιης δίκης στο άρθρο 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ και στο άρθρο 14 παρ. 1 του ΔΣΑΠΔ. Ουσιαστικά πρόκειται για συστατικό του πυρήνα του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας και συμβάλει στην αποτροπή της αυθαιρεσίας κάθε εξουσίας.
Το δικαίωμα αυτό δεν είναι απόλυτο, αλλά μπορεί να υπόκειται σε κάποιους νόμιμους και προβλεπόμενους περιορισμούς. Κατά το ΕΔΔΑ, οι περιορισμοί αυτοί δεν μπορούν να περιορίζουν την πρόσβαση κατά τέτοιον τρόπο ώστε να θίγεται ο πυρήνας του δικαιώματος, ούτε να παραβιάζουν την αρχή της αναλογικότητας.
Ένας παρεμποδιστικός λόγος είναι αναμφίβολα και η βουλευτική ασυλία. Όταν το κράτος παρέχει ασυλία στους βουλευτές του, θίγεται κατ' αρχήν η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Αυτό δεν σημαίνει ότι η ασυλία αρχικά επιβάλλει δυσανάλογο περιορισμό της πρόσβασης σε δικαστήριο. Δεν μπορεί όμως χωρίς περιορισμό ή έλεγχο να αφαιρεί τη δικαιοδοσία των δικαστηρίων σε αστικές αξιώσεις ή να απονέμει ασυλίες σε κατηγορίες προσώπων.
Η κ. Μπακογιάννη παραπονέθηκε στο ΕΔΔΑ γιατί δεν ήρθη η ασυλία πρώην υπουργού για να ασκηθεί ποινική δίωξή του για το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμισης σε βάρος της, σύμφωνα με ασκηθείσα σχετική έγκλησή της.
Το ΕΔΔΑ με ένα ενδιαφέρον σκεπτικό αναφέρει ότι υπάρχει μία σημαντική αστική αξίωση της προσφεύγουσας, που μόνον αυτή μπορεί να αποκαταστήσει τη φήμη και το όνομά της. Η δημοσίευση της τυχόν καταδικαστικής απόφασης σε βάρος του πρώην υπουργού.
Αυτό επειδή ο εγκαλούμενος υπουργός είναι ιδιώτης και όχι ιδιοκτήτης ΜΜΕ δεν μπορούσε να υποχρεωθεί από απόφαση αστικού δικαστηρίου στα πλαίσια αγωγής, αλλά μόνον στα πλαίσια ποινικής διαδικασίας και μετά καταδικαστικής για τον κατηγορούμενο απόφασης, σύμφωνα με το άρθρο 369 του Π.Κ.
Το Στρασβούργο αποφάνθηκε ότι η ζημία που φέρεται ότι προκλήθηκε στη φήμη της κ. Μπακογιάννη μπορούσε να αποκατασταθεί μόνο μέσω της ποινικής διαδικασίας, η οποία παρεμποδίστηκε μέσω της μη άρσης της ασυλίας, ακυρώνοντας το σχετικό της δικαίωμα. Το ΕΔΔΑ επισημαίνει και την έλλειψη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της δήλωσης του υπουργού και των κοινοβουλευτικών ή υπουργικών δραστηριοτήτων του.
Αξιοσημείωτο είναι ότι παρά του ότι επιδικάστηκε χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης στην κ. Μπακογιάννη από τα αστικά δικαστήρια, το ΕΔΔΑ επιδίκασε ίδιο ποσό και το ίδιο.
Η απόφαση είναι σημαντική γιατί δείχνει τον δρόμο για περιορισμό της άρσης της ασυλίας των βουλευτών, επεκτείνοντας παράλληλα τη δυνατότητα των πολιτών σε πρόσβαση σε δικαστήριο και στην απονομή της δικαιοσύνης».
