Η υπόθεση «Qatar-gate» έθεσε ξανά σε κίνηση το εκλογικό εκκρεµές λίγους µήνες πριν από την πρώτη εκλογική αναµέτρηση, που θα διεξαχθεί µε το σύστηµα της απλής αναλογικής.

Η άµεση εµπλοκή στο σκάνδαλο της µέχρι πρότινος ευρωβουλευτού του ΠΑΣΟΚ, Εύας Καϊλή, προκάλεσε αµηχανία στο εσωτερικό του κόµµατος, µε το πρώτο δηµοσκοπικό αποτύπωµα να µεταφράζεται σε µια αποσυσπείρωση των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ, µε αποτέλεσµα την απώλεια περίπου µίας ποσοστιαίας µονάδας σε σχέση µε τις µετρήσεις του προηγούµενου µήνα.

Οι τάσεις

Η υπόθεση, βέβαια, βρίσκεται ακόµη στην αρχή της και δεν µπορούµε να προδικάσουµε το βάθος που θα έχει στη διαµόρφωση της εκλογικής επιρροής των κοµµάτων, ωστόσο υπάρχουν κάποιες πρώτες ενδείξεις σχετικά µε την επίδραση της υπόθεσης στις εκλογικές τάσεις:

  • α) Οπως ήδη αναφέρθηκε παραπάνω, η πρώτη µεταβολή αφορά την αποσυσπείρωση του στενού πυρήνα του ΠΑΣΟΚ, οι ψηφοφόροι του οποίου βρέθηκαν ξαφνικά σε δύσκολη θέση, µε την υπόθεση να ξυπνά άσχηµες µνήµες του παρελθόντος. Η άνοδος του ΠΑΣΟΚ µετά την εκλογή του κ. Ανδρουλάκη βασίστηκε σε µεγάλο βαθµό στην επανασυσπείρωση που προκάλεσαν ο ενθουσιασµός και η προοπτική της ανασυγκρότησης του κόµµατος. Ηταν η περίοδος που το ΠΑΣΟΚ κατέγραφε στον συγκεκριµένο εκλογικό δείκτη ποσοστά άνω του 80%, γεγονός που δηµιουργούσε ένα έντονο κλίµα ενότητας στο εσωτερικό, το οποίο µεταφραζόταν σε δυναµικό προσκλητήριο επανόδου όσων είχαν εγκαταλείψει το Κίνηµα τα προηγούµενα χρόνια. Στην τελευταία µέτρηση της GPO το ποσοστό αυτό βρίσκεται στο 73,7%, που για ένα κόµµα µε το µέγεθος του ΠΑΣΟΚ συνιστά σηµαντική απώλεια, η οποία θα πρέπει να διορθωθεί άµεσα, αν ο Νίκος Ανδρουλάκης θέλει το κόµµα του να υπερβεί κατά πολύ τα εκλογικά ποσοστά της προηγούµενης αναµέτρησης και να διαδραµατίσει τον πρωταγωνιστικό και ρυθµιστικό ρόλο που οραµατίζεται για το κόµµα του.
  • β) Το δεύτερο σηµείο στο οποίο το ΠΑΣΟΚ βάσισε τη δηµοσκοπική του άνοδο το προηγούµενο διάστηµα ήταν οι εισροές ψηφοφόρων τόσο από τη Νέα Δημοκρατία όσο και από τον ΣΥΡΙΖΑ. Τους πρώτους µήνες µετά την εκλογή Ανδρουλάκη οι µετακινήσεις από τα δύο κόµµατα προς το ΠΑΣΟΚ ήταν διψήφιες, τάση που βέβαια ανακόπηκε στην πορεία, εξαιτίας της πόλωσης που δηµιουργήθηκε. Ωστόσο, το ισοζύγιο παρέµεινε θετικό για το ΠΑΣΟΚ.

Χάνει το ΠΑΣΟΚ

Τη δεδοµένη στιγµή η κίνηση του εκλογικού σώµατος έχει αντιστραφεί, µε το ΠΑΣΟΚ πλέον να χάνει µεγαλύτερο ποσοστό ψηφοφόρων προς τα δύο µεγάλα κόµµατα απ’ όσους υποδέχεται από αυτά. Συγκεκριµένα, 6,6% των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ µετακινούνται προς τη Ν.∆., τη στιγµή που µόλις το 2,2% ακολουθεί την αντίθετη πορεία. Αντίστοιχη είναι η εικόνα που διαµορφώνεται και στο ισοζύγιο µετακινήσεων µε τον ΣΥΡΙΖΑ, από τον οποίο το ΠΑΣΟΚ υποδέχεται το 1,9% έναντι 6,2% που δηλώνουν ότι προτίθενται πλέον να επιλέξουν τον ΣΥΡΙΖΑ.

Δεν µπορούµε να προδικάσουµε ότι αυτή η αντίστροφη φορά των πραγµάτων θα παγιωθεί, η εκλογική εµπειρία ωστόσο έχει δείξει ότι, µπαίνοντας στην εκλογική περίοδο, το εκλογικό σώµα έχει την τάση να συσπειρώνεται γύρω από τους βασικούς διεκδικητές της εξουσίας και να αποµακρύνεται από τους µικρότερους σε επιρροή κοµµατικούς σχηµατισµούς.



Απλή αναλογική

Στις επόµενες εκλογές, βέβαια, έχουµε την ιδιαιτερότητα της απλής αναλογικής, από την οποία -όπως φαίνεται- δεν πρόκειται να προκύψει αυτοδύναµη κυβέρνηση, εποµένως µπορεί να µην ισχύσει ο παραπάνω κανόνας. Ακόµα, όµως, και στην περίπτωση που δεν επιβεβαιωθεί η συνήθης εκλογική συµπεριφορά και οι ψηφοφόροι αυτή τη φορά στραφούν και σε άλλα κόµµατα, θέλοντας να τα ενισχύσουν, η στάση του κ. Ανδρουλάκη και του ΠΑΣΟΚ µάλλον µπερδεύει, παρά ξεκαθαρίζει τι πρόκειται να κάνει το κόµµα µε το ποσοστό που θα λάβει.

Το δίληµµα «αυτοδυναµία ή κυβέρνηση συνεργασίας;» καθίσταται πλέον κεντρικό στον πολιτικό ανταγωνισµό και ο κ. Ανδρουλάκης θα κληθεί να πάρει ξεκάθαρη θέση επ’ αυτού το επόµενο διάστηµα.

*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 23 Δεκεμβρίου 2022.