Ένα νοµοσχέδιο που φιλοδοξεί να αντιµετωπίσει το µείζον κοινωνικό πρόβληµα του bullying, δηλαδή του σχολικού εκφοβισµού, αλλά και της ενδοσχολικής βίας, που έχουν λάβει εκρηκτικές διαστάσεις, είναι έτοιµη να φέρει στη Βουλή η κυβέρνηση.

Η αρµόδια υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραµέως, θα παρουσίαζε το σχετικό νοµοθέτηµα στο Υπουργικό Συµβούλιο που ήταν προγραµµατισµένο να συνεδριάσει την περασμένη Παρασκευή, αλλά αναβλήθηκε λόγω της συζήτησης στη Βουλή για την πρόταση δυσπιστίας.

Το φαινόµενο αυτό έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις τόσο στη χώρα µας όσο και διεθνώς: Ένας στους τρεις µαθητές παγκοσµίως έχει υπάρξει θύµα σχολικού εκφοβισµού από συµµαθητές του τον τελευταίο µήνα, ενώ στην Ευρώπη το ποσοστό είναι ένας στους τέσσερις µαθητές. Μεταξύ, δε, του 2015 και του 2018 παρατηρήθηκε αύξηση στα παιδιά που είναι δέκτες σχολικού εκφοβισµού κατά 4% στις χώρες του ΟΟΣΑ.

Περισσότεροι ειδικοί

Στην Ελλάδα, ορισµένες δράσεις που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια για το θέµα περιλαµβάνουν τον διπλασιασµό των ψυχολόγων και των κοινωνικών λειτουργών που υπηρετούν στα σχολεία (από 1.600 ψυχολόγους/κοινωνικούς λειτουργούς το 2019, σε 3.200 το 2022) και τη θεσµοθέτηση συµβούλου σχολικής ζωής σε κάθε σχολική µονάδα ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης. Το νοµοσχέδιο, που αναµένεται να ονοµαστεί «Ζούµε αρµονικά µαζί, σπάµε τη σιωπή!», συµπληρώνει τις παραπάνω δράσεις και στοχεύει στην πρόληψη, την αντιµετώπιση και την προστασία παιδιών και εφήβων από κάθε µορφή βίας και σχολικού εκφοβισµού.

Στοχεύει, επίσης, στη δηµιουργία ασφαλών, συµπεριληπτικών και υγιών σχολικών κοινοτήτων και εκπαιδευτικού περιβάλλοντος ικανού να προάγει την αρµονική ψυχοκοινωνική ανάπτυξη και πρόοδο όλων των µαθητών και των εκπαιδευτικών. Στο πλαίσιο του προγράµµατος αυτού, σύµφωνα µε πληροφορίες, θα δηµιουργηθούν οµάδες δράσης για την αντιµετώπιση της σχολικής βίας. Σε επίπεδο σχολικής µονάδας, ο διευθυντής µαζί µε έναν εκπαιδευτικό, που ορίζεται από εκείνον (στην Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση), ή τον σύµβουλο σχολικής ζωής (στη ∆ευτεροβάθμια Εκπαίδευση), θα είναι υπεύθυνοι αντιμετώπισης της σχολικής βίας και του εκφοβισμού.

Σημείο αναφοράς

Θα λειτουργούν ως σημείο αναφοράς και ενημέρωσης για θέματα σχολικού εκφοβισμού, θα υλοποιούν εκπαιδευτικές δράσεις και προγράμματα ευαισθητοποίησης στη σχολική μονάδα τους και θα επιλαμβάνονται περιστατικών ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, σε άμεση επικοινωνία με την τετραμελή ομάδα δράσης της Διεύθυνσης στην οποία υπάγονται. Σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης θα λειτουργήσουν τετραμελείς ομάδες δράσης, αποτελούμενες από τον διευθυντή εκπαίδευσης, έναν σύμβουλο εκπαίδευσης, έναν ψυχολόγο και έναν κοινωνικό λειτουργό, ώστε να υπάρχει εποπτεία του προγράμματος σε τοπικό επίπεδο.

Ετήσιες εκθέσεις

Οι ομάδες δράσης θα συντάσσουν ετήσιες εκθέσεις με τις παρατηρήσεις και τα συμπεράσματά τους για τα περιστατικά ενδοσχολικής βίας που έλαβαν χώρα, μαζί με τις προτάσεις τους, και θα τις υποβάλλουν στον περιφερειακό διευθυντή εκπαίδευσης, ο οποίος θα ενημερώνει τακτικά το υπουργείο Παιδείας, εξασφαλίζοντας τη χάραξη μελλοντικής πολιτικής ενάντια στην ενδοσχολική βία βάσει δεδομένων.

Εποπτεία και επιμέλεια

Σε κεντρικό επίπεδο, θα συσταθεί επιτροπή εμπειρογνωμόνων, που θα έχει την ευθύνη για την εποπτεία και την επιμέλεια του προγράμματος, καθώς και για την εξαγωγή σχετικών συμπερασμάτων. Η επιτροπή θα αναλάβει την εκπόνηση ειδικών πρωτοκόλλων πρόληψης και χειρισμού φαινομένων ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η επιστημονική αρτιότητα του προγράμματος. Τέλος, το νομοσχέδιο προβλέπει τη θεσμική κατοχύρωση της δυνατότητας συνεργασίας μεταξύ φορέων και δομών που δραστηριοποιούνται κατά της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού.

Πλατφόρμα

Παράλληλα, αναπτύσσεται πλατφόρμα για αναφορές περιστατικών βίας, με τη δυνατότητα και διατήρησης της ανωνυμίας. Η πλατφόρμα έχει αναπτυχθεί από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων (ΙΤΥΕ) «Διόφαντος», σε συνεργασία με την κεντρική επιτροπή εμπειρογνωμόνων. Σε αυτή, οι μαθητές θα μπορούν να αναφέρουν περιστατικά συμπληρώνοντας την ειδικά διαμορφωμένη φόρμα καταγραφής περιστατικού ανώνυμα ή επώνυμα, ενώ οι γονείς θα μπορούν να αναφέρουν περιστατικά επώνυμα. Θα δοθεί, έτσι, η δυνατότητα σε περισσότερα θύματα σχολικού εκφοβισμού να μιλήσουν και να υποστηριχθούν.

Πώς θα γίνεται

Θα απαιτείται η σύνδεση με κωδικούς του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου (για μαθητές) ή Taxis (για γονείς). Η αναφορά αυτή θα αποστέλλεται στην ομάδα δράσης, στην οποία αποδέκτες θα είναι οι υπεύθυνοι αντιμετώπισης της σχολικής βίας και εκφοβισμού της οικείας σχολικής μονάδας, που θα μπορούν να επιληφθούν αμέσως των περιστατικών αυτών, καθώς και στην ομάδα δράσης της αρμόδιας Διεύθυνσης Εκπαίδευσης. Σημαντικό στοιχείο της προσπάθειας αυτής αποτελούν οι συστηματικές επιμορφώσεις των εκπαιδευτικών.

Το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής θα αναπτύξει νέο και εμπλουτισμένο υλικό για αυτόν τον σκοπό. Άμεσος στόχος είναι η επιμόρφωση των ομάδων δράσης των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης και των υπευθύνων αντιμετώπισης της σχολικής βίας και εκφοβισμού των σχολικών μονάδων μέσα στο πρώτο έτος λειτουργίας του προγράμματος.

Τι θα περιλαμβάνει

Χαρακτηριστικά, οι θεματικές της επιμόρφωσης που έγινε τον περασμένο Σεπτέμβριο συμπεριλάμβαναν τις σύγχρονες τάσεις στη μελέτη και την αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού, την πρόληψη και την αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού και τον διαδικτυακό εκφοβισμό στην εποχή του COVID-19. Η πλατφόρμα θα περιέχει, επίσης, πρωτόκολλα διαχείρισης περιστατικών, καλές πρακτικές, καθώς και στοχευμένο ενημερωτικό υλικό για την εκπαιδευτική κοινότητα, τους γονείς και το ευρύτερο κοινό, λειτουργώντας, έτσι, ως κεντρικός ψηφιακός κόμβος του υπουργείου Παιδείας κατά της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού.

*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 28 Ιανουαρίου 2023.