ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Βουλή - Γεραπετρίτης: Το κέντρο τηλεδιοίκησης στη Λάρισα λειτουργούσε απολύτως τη νύχτα του δυστυχήματος
Η Διοικητική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, μέσα σε ένα μήνα από σήμερα, θα είναι σε θέση να υποβάλει το πόρισμα για τα αίτια που οδήγησαν στο τραγικό πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη
Aπό τον Οκτώβριο όλο το δίκτυο του κεντρικού άξονα Αθήνας - Θεσσαλονίκης θα έχει τηλεδιοίκηση, σηματοδότηση και τα αναγκαία συστήματα του ETCS, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που παρουσίασε ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης στην επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής.
Ο κ. Γεραπετρίτης εκτίμησε ότι η Διοικητική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, μέσα σε ένα μήνα από σήμερα, θα είναι σε θέση να υποβάλει το πόρισμα για τα αίτια που οδήγησαν στο τραγικό πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη. Το πόρισμα, την κατάθεση του οποίου ο κ. Γεραπετρίτης τοποθέτησε «μέχρι το Πάσχα», θα είναι ένα τεχνικό πόρισμα. Η Διοικητική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, όπως σημείωσε, «δεν υποκαθιστά τη δικαιοσύνη» αλλά το πόρισμα της «θα τεθεί υπόψη της δικογραφίας, για να μπορεί να αξιοποιηθεί και τεχνικά, ανεξάρτητα από τους πραγματογνώμονες που ήδη έχει τοποθετήσει το δικαστήριο».
Με ταχείς ρυθμούς θα προχωρήσει και η δικαιοσύνη, η οποία «έχει επιληφθεί στο ανώτατο ανακριτικό επίπεδο, στο επίπεδο των Εφετών Ανακριτών».
Όπως ενημέρωσε τα μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής ο υπουργός Επικρατείας, τις αμέσως προσεχείς ημέρες θα υπάρξει διεθνής δημόσια πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, για τα πρόσωπα που θα βρεθούν στο υψηλότερο διοικητικό επίπεδο για να βγάλουν ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ από «αυτή τη δύσκολη στιγμή και να διαμορφώσουν το πλαίσιο, για την επόμενη μέρα».
Το μεταβατικό πλαίσιο, που θα ισχύσει μέχρι την ολοκλήρωση της συνολικής αναβάθμισης του άξονα Αθήνα –Θεσσαλονίκη, θα είναι «εξαιρετικά αυστηρό», όπως τόνισε ο υπουργός Επικρατείας, και θα είναι αυστηρό, και για την αυτονόητη υποχρέωση ασφαλούς μετακίνησης αλλά και για την ανάκτηση αισθήματος εμπιστοσύνης. «Πρέπει να έχουμε ένα εξαιρετικά αυστηρό πλαίσιο γιατί πέρα από το αυτονόητο ζήτημα της ασφάλειας που πρέπει να εγγυηθούμε, πρέπει να ανακτηθεί και ένα αίσθημα εμπιστοσύνης. Είναι και ουσιαστικό αλλά είναι και ψυχολογικό για τους ανθρώπους να ξαναμπούν στο τρένο. Εγώ θα μπω στο πρώτο τρένο το οποίο θα επανεκκινήσει- το είπα, κυρίως, για λόγους ψυχολογικούς- θα μπω με τους ανθρώπους για να αισθανθούν ότι δεν είναι κάτι προσχηματικό όλο αυτό», ανέφερε ο κ. Γεραπετρίτης.
Επιπροσθέτως, ο κ. Γεραπετρίτης επισήμανε ότι από τη στιγμή που υπήρχε τηλεδιοίκηση στη Λάρισα, έπρεπε να γίνει αυτόματη χάραξη, μέσω τηλεδιοίκησης, διότι αυτό ήταν υποχρέωση που είχε επιβάλλει ο ίδιος ο ΟΣΕ, με ειδική εγκύκλιο του και αναφορά στον Κανονισμό, στις 23.12.2022. «Δεν έγινε αυτόματη χάραξη. Προφανώς ήταν μια προσωπική επιλογή», είπε ο υπουργός Επικρατείας.
«Τέτοιου τύπου ηλεκτρονικά μέσα, μία δηλαδή πλήρης λειτουργία των συστημάτων ηλεκτρονικής αλληλεπίδρασης αμαξοστοιχίας, σταθμού και γραμμής, δεν υπάρχει σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Το αντίθετο. Είναι πολύ λίγες οι χώρες της Ευρώπης, οι οποίες έχουν ένα τέτοιου τύπου πλήρες δίκτυο. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων, μόνο τρεις χώρες έχουν 100% πλήρως, ένα τέτοιο σύστημα ηλεκτρονικής παρακολούθησης και μάλιστα, σε συστήματα σιδηροδρομικά, τα οποία είναι πολύ πιο αναπτυγμένα σε σχέση με το δικό μας, μάλλον περιορισμένο, δίκτυο. Εντούτοις, η χώρα μας, θα αποκτήσει αυτό το προηγμένο σύστημα, δυστυχώς με καθυστέρηση», είπε ο Γιώργος Γεραπετρίτης.
Όπως εξάλλου σημείωσε, ενώ η αρχική σύμβαση, εκείνη του 2014, προβλεπόταν να ολοκληρωθεί εντός διετίας και να παραδοθεί το 2016, αυτό δεν συνέβη. Όπως είπε, υπήρξαν πολλές παρατάσεις, προέκυψαν ζητήματα σε σχέση με την εφαρμογή της σύμβασης, το 2016, και παραδόθηκε περιορισμένο μέρος των παραδοτέων της σύμβασης αυτής.
«Το ‘παραδίδω ένα έργο’, σημαίνει ένα και μόνο πράγμα. Ότι το παραδίδω στον φορέα, λειτουργικό, μετά από δοκιμή, προς χρήση. Αυτό σημαίνει παραδίδω», είπε ο κ. Γεραπετρίτης και πρόσθεσε πως δεν υφίσταται ο ισχυρισμός ότι παραδόθηκε, από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, το έργο σε ποσοστό 70%. «Αυτό το οποίο είχε παραδοθεί το 2016, ήταν λιγότερο από το 33% του συνολικού έργου, λειτουργικά παραδοθέν, το 2016. Αυτό είχε παραδοθεί. Επιπλέον, δε, γι’ αυτό το 33%, υπήρξαν σοβαρότατα ζητήματα. Υπήρχε δημοσιονομικός έλεγχος. Από το 2016 έως το 2019 δεν υπήρξε τίποτε άλλο», είπε ο υπουργός Επικρατείας και πρόσθεσε ότι από αυτό το 33%, το 15% χρειάστηκε να γίνει από την αρχή, γιατί δεν ήταν συμβατό με τα υφιστάμενα συστήματα του ΟΣΕ. «Προϊόντος του χρόνου προέκυψε δημοσιονομικός έλεγχος, προέκυψε πόρισμα αργότερα, της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, προέκυψε ένα ζήτημα νέας αρχιτεκτονικής που όφειλε να πιστοποιηθεί από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος. Στην πραγματικότητα, καθυστέρησε να υπάρξει η αναγκαία συμπληρωματική σύμβαση, η οποία θα κάλυπτε τα υφιστάμενα κενά. Από το Σεπτέμβριο του 2017, λοιπόν, δεν υπάρχει καμία απολύτως πράξη μέχρι το 2019. Για δύο χρόνια, δηλαδή, δεν υπήρξε καμία εξέλιξη στο ζήτημα αυτό», είπε ο υπουργός Επικρατείας.
Για την περίοδο μετά το 2019, ο Γεραπετρίτης ανέφερε: «Αναλαμβάνοντας η νέα διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ, οφείλει να ανασχηματίσει την αρχιτεκτονική, να πάει στο Ελεγκτικό Συνέδριο, να κάνει την πραγματογνωμοσύνη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, με αποτέλεσμα, το 2021, να υπογραφεί συμπληρωματική σύμβαση. Από το 2021 έως σήμερα, έχει εκτελεστεί ένα πρόσθετο έργο 52%, με πρωτόκολλα παραλαβής, με αποτέλεσμα σήμερα να έχει παραδοθεί τυπικά το 70% του έργου. Επαναλαμβάνω, λειτουργικά 18% έως το 2016, μηδέν έως το 2019 και έκτοτε ένα επιπλέον 52%».
Σήμερα, όπως ενημέρωσε ο κ. Γεραπετρίτης, την επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, «οι συμβάσεις αυτές προχωρούν, η ανάδοχος εταιρεία η Alstom, με πολύ γοργούς ρυθμούς έχει αναλάβει το έργο ώστε από Οκτώβριο όλο το δίκτυο του κεντρικού άξονα Αθήνας - Θεσσαλονίκης να έχει τηλεδιοίκηση, να έχει σηματοδότηση, να έχει τα αναγκαία συστήματά του ETCS, ένα ευρύτερο πλαίσιο που χαρακτηρίζεται ως ERTMS, δηλαδή το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Ασφάλειας Σιδηροδρόμων».
Ο κ. Γεραπετρίτης εκτίμησε ότι η Διοικητική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, μέσα σε ένα μήνα από σήμερα, θα είναι σε θέση να υποβάλει το πόρισμα για τα αίτια που οδήγησαν στο τραγικό πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη. Το πόρισμα, την κατάθεση του οποίου ο κ. Γεραπετρίτης τοποθέτησε «μέχρι το Πάσχα», θα είναι ένα τεχνικό πόρισμα. Η Διοικητική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, όπως σημείωσε, «δεν υποκαθιστά τη δικαιοσύνη» αλλά το πόρισμα της «θα τεθεί υπόψη της δικογραφίας, για να μπορεί να αξιοποιηθεί και τεχνικά, ανεξάρτητα από τους πραγματογνώμονες που ήδη έχει τοποθετήσει το δικαστήριο».
Με ταχείς ρυθμούς θα προχωρήσει και η δικαιοσύνη, η οποία «έχει επιληφθεί στο ανώτατο ανακριτικό επίπεδο, στο επίπεδο των Εφετών Ανακριτών».
Όπως ενημέρωσε τα μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής ο υπουργός Επικρατείας, τις αμέσως προσεχείς ημέρες θα υπάρξει διεθνής δημόσια πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, για τα πρόσωπα που θα βρεθούν στο υψηλότερο διοικητικό επίπεδο για να βγάλουν ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ από «αυτή τη δύσκολη στιγμή και να διαμορφώσουν το πλαίσιο, για την επόμενη μέρα».
Αθήνα-Θεσσαλονίκη
Ειδικότερα και σε ό,τι αφορά στον κύριο άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη, ο Γιώργος Γεραπετρίτης είπε ότι μέχρι τον Οκτώβριο θα υπάρχει τηλεδιοίκηση και σηματοδότηση παντού. «Θα έχουμε μια πλήρη γραμμή τηλεδιοίκησης σε όλο τον κύριο άξονα και επιπλέον θα έχουμε, ελπίζω και το σύστημα ETCS, το οποίο είναι πολύ σημαντικό. Είναι η αλληλεπίδραση του τρένου με το σηματοδότη. Όταν έχεις αυτό το σύστημα, μπορεί το τρένο όταν βλέπει κόκκινο να κόβει ταχύτητα και σταματάει μόνο του», ανέφερε ο υπουργός Επικρατείας.Το μεταβατικό πλαίσιο, που θα ισχύσει μέχρι την ολοκλήρωση της συνολικής αναβάθμισης του άξονα Αθήνα –Θεσσαλονίκη, θα είναι «εξαιρετικά αυστηρό», όπως τόνισε ο υπουργός Επικρατείας, και θα είναι αυστηρό, και για την αυτονόητη υποχρέωση ασφαλούς μετακίνησης αλλά και για την ανάκτηση αισθήματος εμπιστοσύνης. «Πρέπει να έχουμε ένα εξαιρετικά αυστηρό πλαίσιο γιατί πέρα από το αυτονόητο ζήτημα της ασφάλειας που πρέπει να εγγυηθούμε, πρέπει να ανακτηθεί και ένα αίσθημα εμπιστοσύνης. Είναι και ουσιαστικό αλλά είναι και ψυχολογικό για τους ανθρώπους να ξαναμπούν στο τρένο. Εγώ θα μπω στο πρώτο τρένο το οποίο θα επανεκκινήσει- το είπα, κυρίως, για λόγους ψυχολογικούς- θα μπω με τους ανθρώπους για να αισθανθούν ότι δεν είναι κάτι προσχηματικό όλο αυτό», ανέφερε ο κ. Γεραπετρίτης.
Ο σταθμός στη Λάρισα
Αναφερόμενος στο δυστύχημα των Τεμπών, ο υπουργός Επικρατείας είπε ότι η τηλεδιοίκηση στη Λάρισα παραδόθηκε στην κυβέρνηση το 2019, κατεστραμμένη, γιατί είχε μεσολαβήσει φωτιά στις αρχές εκείνου του χρόνου. Η τηλεδιοίκηση ανακτήθηκε σε πλήρη λειτουργία στη Λάρισα, την 1.11.2022 και τη νύχτα του ατυχήματος το κέντρο τηλεδιοίκησης «λειτουργούσε απολύτως». Επίσης είχαν προβλεφθεί οι δύο σταθμάρχες που δυστυχώς, δεν βρίσκονταν στη θέση τους, την κρίσιμη ώρα. «Θέλω να καταγραφεί ρητά, στα πρακτικά. Το κέντρο τηλεδιοίκησης της Λάρισας λειτουργούσε απολύτως. Όλη εκείνη την ημέρα όλες οι δρομολογήσεις αμαξοστοιχιών έγιναν με αυτόματη χάραξη, μέσω του κέντρου τηλεδιοίκησης. Λειτουργούσε στο ακέραιο. Αυτό το οποίο δυστυχώς συνέβη ήταν ότι ο συγκεκριμένος σταθμάρχης επέλεξε, αντί να κάνει την αυτόματη χάραξη, που προφανώς θα είχε προλάβει το κακό, να κάνει χειροκίνητη δρομολόγηση. Και εκεί συνέβησαν μια σειρά, μια αλληλουχία από τραγικά γεγονότα τα οποία σωρευτικά οδήγησαν στο να έχουμε το δυστύχημα», είπε ο Γιώργος Γεραπετρίτης και πρόσθεσε: «Δεν έγινε η αυτόματη χάραξη, μολονότι λειτουργούσε ο πίνακας. Ο σταθμάρχης θεώρησε, κατά πάσα βεβαιότητα, ότι τα κλειδιά ήταν στη γραμμή ανόδου, ενώ ήταν στην κάθοδο, τελικώς έκανε διαγώνια κίνηση και βρέθηκε στην αντίθετη τροχιά. Επιπλέον δεν βρέθηκε ο σταθμάρχης μπροστά στον πίνακα ελέγχου, για να δει την κίνηση της αμαξοστοιχίας. Και δεν έγινε αυτόματη χάραξη και θεωρήθηκε εσφαλμένα ότι τα κλειδιά ήταν στην άνοδο ενώ ήταν στην κάθοδο, και δεν υπήρξε επιβεβαίωση για τη διαδρομή στην οποία βρισκόταν το τρένο, μέσα από τον πίνακα τηλεδιοίκησης που ήταν εκεί και λειτουργούσε».Επιπροσθέτως, ο κ. Γεραπετρίτης επισήμανε ότι από τη στιγμή που υπήρχε τηλεδιοίκηση στη Λάρισα, έπρεπε να γίνει αυτόματη χάραξη, μέσω τηλεδιοίκησης, διότι αυτό ήταν υποχρέωση που είχε επιβάλλει ο ίδιος ο ΟΣΕ, με ειδική εγκύκλιο του και αναφορά στον Κανονισμό, στις 23.12.2022. «Δεν έγινε αυτόματη χάραξη. Προφανώς ήταν μια προσωπική επιλογή», είπε ο υπουργός Επικρατείας.
Η ασφάλεια του δικτύου
Αναφερόμενος στις υποδομές για την ασφάλεια του σιδηροδρομικού δικτύου (φωτόσημα, τηλεδιοίκηση, συστήματα ETCS), ο υπουργός Επικρατείας είπε ότι οι συμβάσεις ολοκληρώνονται εντός του 2023. «Όλο το σύστημα τηλεδιοίκησης το οποίο περιλαμβάνει σηματοδότηση, το ETCS και όλα τα κέντρα τηλεδιοίκησης της χώρας από άκρη σε άκρη, θα έχει παραδοθεί τέλος Σεπτεμβρίου του 2023», είπε ο κ. Γεραπετρίτης και πρόσθεσε ότι στόχος είναι τον Οκτώβριο να έχει υπάρξει «σοβαρότατη αναβάθμιση, σε ό,τι αφορά τα ηλεκτρονικά μέσα».«Τέτοιου τύπου ηλεκτρονικά μέσα, μία δηλαδή πλήρης λειτουργία των συστημάτων ηλεκτρονικής αλληλεπίδρασης αμαξοστοιχίας, σταθμού και γραμμής, δεν υπάρχει σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Το αντίθετο. Είναι πολύ λίγες οι χώρες της Ευρώπης, οι οποίες έχουν ένα τέτοιου τύπου πλήρες δίκτυο. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων, μόνο τρεις χώρες έχουν 100% πλήρως, ένα τέτοιο σύστημα ηλεκτρονικής παρακολούθησης και μάλιστα, σε συστήματα σιδηροδρομικά, τα οποία είναι πολύ πιο αναπτυγμένα σε σχέση με το δικό μας, μάλλον περιορισμένο, δίκτυο. Εντούτοις, η χώρα μας, θα αποκτήσει αυτό το προηγμένο σύστημα, δυστυχώς με καθυστέρηση», είπε ο Γιώργος Γεραπετρίτης.
Όπως εξάλλου σημείωσε, ενώ η αρχική σύμβαση, εκείνη του 2014, προβλεπόταν να ολοκληρωθεί εντός διετίας και να παραδοθεί το 2016, αυτό δεν συνέβη. Όπως είπε, υπήρξαν πολλές παρατάσεις, προέκυψαν ζητήματα σε σχέση με την εφαρμογή της σύμβασης, το 2016, και παραδόθηκε περιορισμένο μέρος των παραδοτέων της σύμβασης αυτής.
«Το ‘παραδίδω ένα έργο’, σημαίνει ένα και μόνο πράγμα. Ότι το παραδίδω στον φορέα, λειτουργικό, μετά από δοκιμή, προς χρήση. Αυτό σημαίνει παραδίδω», είπε ο κ. Γεραπετρίτης και πρόσθεσε πως δεν υφίσταται ο ισχυρισμός ότι παραδόθηκε, από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, το έργο σε ποσοστό 70%. «Αυτό το οποίο είχε παραδοθεί το 2016, ήταν λιγότερο από το 33% του συνολικού έργου, λειτουργικά παραδοθέν, το 2016. Αυτό είχε παραδοθεί. Επιπλέον, δε, γι’ αυτό το 33%, υπήρξαν σοβαρότατα ζητήματα. Υπήρχε δημοσιονομικός έλεγχος. Από το 2016 έως το 2019 δεν υπήρξε τίποτε άλλο», είπε ο υπουργός Επικρατείας και πρόσθεσε ότι από αυτό το 33%, το 15% χρειάστηκε να γίνει από την αρχή, γιατί δεν ήταν συμβατό με τα υφιστάμενα συστήματα του ΟΣΕ. «Προϊόντος του χρόνου προέκυψε δημοσιονομικός έλεγχος, προέκυψε πόρισμα αργότερα, της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, προέκυψε ένα ζήτημα νέας αρχιτεκτονικής που όφειλε να πιστοποιηθεί από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος. Στην πραγματικότητα, καθυστέρησε να υπάρξει η αναγκαία συμπληρωματική σύμβαση, η οποία θα κάλυπτε τα υφιστάμενα κενά. Από το Σεπτέμβριο του 2017, λοιπόν, δεν υπάρχει καμία απολύτως πράξη μέχρι το 2019. Για δύο χρόνια, δηλαδή, δεν υπήρξε καμία εξέλιξη στο ζήτημα αυτό», είπε ο υπουργός Επικρατείας.
Για την περίοδο μετά το 2019, ο Γεραπετρίτης ανέφερε: «Αναλαμβάνοντας η νέα διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ, οφείλει να ανασχηματίσει την αρχιτεκτονική, να πάει στο Ελεγκτικό Συνέδριο, να κάνει την πραγματογνωμοσύνη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, με αποτέλεσμα, το 2021, να υπογραφεί συμπληρωματική σύμβαση. Από το 2021 έως σήμερα, έχει εκτελεστεί ένα πρόσθετο έργο 52%, με πρωτόκολλα παραλαβής, με αποτέλεσμα σήμερα να έχει παραδοθεί τυπικά το 70% του έργου. Επαναλαμβάνω, λειτουργικά 18% έως το 2016, μηδέν έως το 2019 και έκτοτε ένα επιπλέον 52%».
Σήμερα, όπως ενημέρωσε ο κ. Γεραπετρίτης, την επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, «οι συμβάσεις αυτές προχωρούν, η ανάδοχος εταιρεία η Alstom, με πολύ γοργούς ρυθμούς έχει αναλάβει το έργο ώστε από Οκτώβριο όλο το δίκτυο του κεντρικού άξονα Αθήνας - Θεσσαλονίκης να έχει τηλεδιοίκηση, να έχει σηματοδότηση, να έχει τα αναγκαία συστήματά του ETCS, ένα ευρύτερο πλαίσιο που χαρακτηρίζεται ως ERTMS, δηλαδή το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Ασφάλειας Σιδηροδρόμων».
