ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Ελληνοτουρκικές σχέσεις: Συναντήσεις με ισχυρούς συμβολισμούς - Επί της ουσίας συζήτηση μετά τις εκλογές
Την Τρίτη, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος και ο Νότης Μηταράκης ταξίδεψαν στην Τουρκία και συναντήθηκαν με τον Χουλουσί Ακάρ και τον Σουλεϊμάν Σοϊλού, αντίστοιχα
Πριν από λίγο καιρό η είδηση ότι τρεις Έλληνες υπουργοί αναμένεται να συναντήσουν τρεις Τούρκους ομολόγους τους
την ίδια μέρα φάνταζε ως κάτι το απίθανο.
Μάλιστα, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, και ο Τούρκος ομόλογός του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, απέφευγαν ακόμα και να φωτογραφηθούν μαζί, ενώ μια επίσκεψη του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Παναγιωτόπουλου, στην Τουρκία θα χαρακτηριζόταν αδύνατη.
Υπενθυμίζεται ότι ο Σουλεϊμάν Σοϊλού ευχαρίστησε τον Έλληνα υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότη Μηταράκη, για τη μεγάλη βοήθεια της Ελλάδας, ενώ ταυτόχρονα εξαπέλυε κατηγορίες κατά της Αθήνας για υπόθαλψη τρομοκρατών.
Ωστόσο, την Τρίτη Νίκος Παναγιωτόπουλος και Νότης Μηταράκης ταξίδεψαν στην Τουρκία και συναντήθηκαν –ακολουθώντας ο καθένας το δικό του πρόγραμμα– με τον Χουλουσί Ακάρ και τον Σουλεϊμάν Σοϊλού, αντίστοιχα.
Παράλληλα, ο Νίκος Δένδιας είχε μία ακόμα συνάντηση με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, έστω και «στο πόδι», στο περιθώριο της Συνόδου των ΥΠ.ΕΞ. του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η αλληλεγγύη της Ελλάδας στους καταστροφικούς σεισμούς, που ισοπέδωσαν ολόκληρες πόλεις στην Τουρκία, είχε ως αποτέλεσμα να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις Αθήνας - Άγκυρας, το οποίο, ακόμα και αν κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πόσο θα κρατήσει και τι θα αποδώσει τελικά, ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας.
Το πώς θα αξιοποιήσει η κάθε πλευρά την ατμόσφαιρα που έχτισε η αλληλεγγύη, βέβαια, είναι ένα άλλο ζήτημα.
Όλες οι κινήσεις δείχνουν πως επιθυμία και των δύο πλευρών είναι το κλίμα να διατηρηθεί ήρεμο, τουλάχιστον έως τις εκλογές, με τις δύο πλευρές να δηλώνουν βούληση αυτό να συνεχιστεί και μετά τις κάλπες.
Υπέρ της ηρεμίας στην περιοχή και αντίθετες στις ρωγμές στο ΝΑΤΟ είναι οι ΗΠΑ, που έχουν στρέψει ήδη πολύ πριν από την επίσκεψη Μπλίνκεν την προσοχή τους στην περιοχή.
Βέβαια, αγκάθι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις αποτελεί η στασιμότητα στο Κυπριακό και τα σήματα από την τουρκική και την κατοχική πλευρά ότι δεν υπάρχει διάθεση για οποιαδήποτε κίνηση.
Να επαναφέρει την ένταση στο προσκήνιο επιχειρεί ο εθνικιστικός παράγοντας στην Τουρκία, όπως η εφημερίδα «Σοζτζού», χωρίς ωστόσο να καταφέρνει να ανεβάσει τους τόνους.
Η εθνικιστική εφημερίδα, που ανήκει στις τάξεις της αντιπολίτευσης, σε ρεπορτάζ της επαναφέρει τη θεωρία περί κατάληψης «18 νησιών και μίας βραχονησίδας στο Αιγαίο», σημειώνοντας ότι «από το 2004, ενώ η κατοχή γινόταν σταδιακά, η Τουρκία απλώς παρακολουθούσε. Το 2015, όταν η αντιπολίτευση επέκρινε την κυβέρνηση για τα νησιά, ο Ισμέτ Γιλμάζ, τότε υπουργός Άμυνας, αποδέχθηκε την κατοχή, λέγοντας "υπάρχει μια de facto κατάσταση"».
Διπλωμάτες που παρακολουθούν τις εξελίξεις σημειώνουν ότι αυτό που θα κρίνει τις εξελίξεις είναι αν μετά τις εκλογές η Τουρκία, με Ερντογάν ή Κιλιτσντάρογλου, θα θελήσει να κάνει μία φιλοδυτική στροφή και να εντάξει σε αυτήν και την προσέγγιση με την Ελλάδα ή αν θα θελήσει να ακολουθήσει μία προσέγγιση με τις ΗΠΑ, επιστρέφοντας στην πολιτική της αξιοποίησης των Ελληνοτουρκικών ως μοχλό πίεσης, μέσω διπλωματικών τεχνασμάτων.
Και αν ασφαλείς εκτιμήσεις δεν είναι δυνατό να υπάρξουν, διπλωμάτες σημειώνουν ότι η Αθήνα θα πρέπει να αξιοποιήσει την παρούσα ηρεμία για να προδιαγράψει τα επόμενα βήματα κατά το δυνατό και να μην επιτρέψει αμφισβήτηση των δικών της προθέσεων.
Πάντως, επί του παρόντος κυριαρχούν οι συμβολισμοί, με τις επί της ουσίας κινήσεις να μπαίνουν σε αναμονή για μετά τις εκλογές. Το πόσο σημαντικό ή μεγάλο θα είναι το νέο κεφάλαιο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μένει να φανεί.
Μάλιστα, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, και ο Τούρκος ομόλογός του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, απέφευγαν ακόμα και να φωτογραφηθούν μαζί, ενώ μια επίσκεψη του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Παναγιωτόπουλου, στην Τουρκία θα χαρακτηριζόταν αδύνατη.
Υπενθυμίζεται ότι ο Σουλεϊμάν Σοϊλού ευχαρίστησε τον Έλληνα υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότη Μηταράκη, για τη μεγάλη βοήθεια της Ελλάδας, ενώ ταυτόχρονα εξαπέλυε κατηγορίες κατά της Αθήνας για υπόθαλψη τρομοκρατών.
Ωστόσο, την Τρίτη Νίκος Παναγιωτόπουλος και Νότης Μηταράκης ταξίδεψαν στην Τουρκία και συναντήθηκαν –ακολουθώντας ο καθένας το δικό του πρόγραμμα– με τον Χουλουσί Ακάρ και τον Σουλεϊμάν Σοϊλού, αντίστοιχα.
Παράλληλα, ο Νίκος Δένδιας είχε μία ακόμα συνάντηση με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, έστω και «στο πόδι», στο περιθώριο της Συνόδου των ΥΠ.ΕΞ. του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η αλληλεγγύη της Ελλάδας στους καταστροφικούς σεισμούς, που ισοπέδωσαν ολόκληρες πόλεις στην Τουρκία, είχε ως αποτέλεσμα να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις Αθήνας - Άγκυρας, το οποίο, ακόμα και αν κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πόσο θα κρατήσει και τι θα αποδώσει τελικά, ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας.
Το πώς θα αξιοποιήσει η κάθε πλευρά την ατμόσφαιρα που έχτισε η αλληλεγγύη, βέβαια, είναι ένα άλλο ζήτημα.
Ηρεμία τουλάχιστον μέχρι τις εκλογές
Όλες οι κινήσεις δείχνουν πως επιθυμία και των δύο πλευρών είναι το κλίμα να διατηρηθεί ήρεμο, τουλάχιστον έως τις εκλογές, με τις δύο πλευρές να δηλώνουν βούληση αυτό να συνεχιστεί και μετά τις κάλπες.Υπέρ της ηρεμίας στην περιοχή και αντίθετες στις ρωγμές στο ΝΑΤΟ είναι οι ΗΠΑ, που έχουν στρέψει ήδη πολύ πριν από την επίσκεψη Μπλίνκεν την προσοχή τους στην περιοχή.
Βέβαια, αγκάθι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις αποτελεί η στασιμότητα στο Κυπριακό και τα σήματα από την τουρκική και την κατοχική πλευρά ότι δεν υπάρχει διάθεση για οποιαδήποτε κίνηση.
Ποιοι δυναμιτίζουν το κλίμα
Να επαναφέρει την ένταση στο προσκήνιο επιχειρεί ο εθνικιστικός παράγοντας στην Τουρκία, όπως η εφημερίδα «Σοζτζού», χωρίς ωστόσο να καταφέρνει να ανεβάσει τους τόνους.Η εθνικιστική εφημερίδα, που ανήκει στις τάξεις της αντιπολίτευσης, σε ρεπορτάζ της επαναφέρει τη θεωρία περί κατάληψης «18 νησιών και μίας βραχονησίδας στο Αιγαίο», σημειώνοντας ότι «από το 2004, ενώ η κατοχή γινόταν σταδιακά, η Τουρκία απλώς παρακολουθούσε. Το 2015, όταν η αντιπολίτευση επέκρινε την κυβέρνηση για τα νησιά, ο Ισμέτ Γιλμάζ, τότε υπουργός Άμυνας, αποδέχθηκε την κατοχή, λέγοντας "υπάρχει μια de facto κατάσταση"».
Επικίνδυνες οι προβλέψεις
Διπλωμάτες που παρακολουθούν τις εξελίξεις σημειώνουν ότι αυτό που θα κρίνει τις εξελίξεις είναι αν μετά τις εκλογές η Τουρκία, με Ερντογάν ή Κιλιτσντάρογλου, θα θελήσει να κάνει μία φιλοδυτική στροφή και να εντάξει σε αυτήν και την προσέγγιση με την Ελλάδα ή αν θα θελήσει να ακολουθήσει μία προσέγγιση με τις ΗΠΑ, επιστρέφοντας στην πολιτική της αξιοποίησης των Ελληνοτουρκικών ως μοχλό πίεσης, μέσω διπλωματικών τεχνασμάτων.Και αν ασφαλείς εκτιμήσεις δεν είναι δυνατό να υπάρξουν, διπλωμάτες σημειώνουν ότι η Αθήνα θα πρέπει να αξιοποιήσει την παρούσα ηρεμία για να προδιαγράψει τα επόμενα βήματα κατά το δυνατό και να μην επιτρέψει αμφισβήτηση των δικών της προθέσεων.
Πάντως, επί του παρόντος κυριαρχούν οι συμβολισμοί, με τις επί της ουσίας κινήσεις να μπαίνουν σε αναμονή για μετά τις εκλογές. Το πόσο σημαντικό ή μεγάλο θα είναι το νέο κεφάλαιο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μένει να φανεί.