H κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ με ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή, ζητά ενημέρωση για το ύψος των κονδυλίων που δόθηκαν στον Δήμο Ρόδου για έργα πυροπροστασίας και τον τρόπο διαχείρισης τους.

Παράλληλα, καλεί τους αρμόδιους υπουργούς να καταθέσουν στη Βουλή το σχέδιο για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πρόσφατης πυρκαγιάς στην οικονομία, τον τουρισμό και το φυσικό περιβάλλον.

Η ερώτηση έχει ως εξής

Αθήνα, 31 Ιουλίου 2023

ΕΡΩΤΗΣΗ

Προς τους Υπουργούς:

Εσωτερικών κα Νίκη Κεραμέως

Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας κο Βασίλη Κικίλια

Περιβάλλοντος και Ενέργειας κο Θεόδωρο Σκυλακάκη

Τουρισμού κα Όλγα Κεφαλογιάννη

Θέμα: Οι καταστροφικές πυρκαγιές στη Ρόδο, πρόληψη και αποκατάσταση

Κύριοι Υπουργοί,

Η φωτιά που ξεκίνησε στο νησί της Ρόδου, στις 18/7/2023, κατέστρεψε σύμφωνα με τον απολογισμό της επιχειρησιακής μονάδας BEYOND του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών 154.000 στρέμματα, ενώ το εργαστήριο RSLAB του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) ανεβάζει τις καμένες εκτάσεις στις 175.000 στρέμματα ή το 12,5% του νησιού. Κατά άλλες εκτιμήσεις κάηκαν περισσότερα από 200.000 στρέμματα συνολικά. Ανάμεσα στις καμένες εκτάσεις, συγκαταλέγονται σύμφωνα με σειρά δημοσιευμάτων, 80.423 στρέμματα προστατευόμενων περιοχών με καταφύγια άγριας ζωής, 1.672 στρέμματα που ανήκουν στο δίκτυο Natura, αλλά και 344,4 στρέμματα τα οποία ήταν δασικές εκτάσεις σε αναγέννηση καθώς και οι βιότοποι των περίφημων μικρόσωμων ελαφιών (Dama dama ή Πλατόνι) της Ρόδου.

Η φωτιά έπληξε ταυτοχρόνως κατοικίες, τουριστικά καταλύματα και αγροτικές εκτάσεις. Χιλιάδες κόσμου αναγκάστηκαν να μετακινηθούν, ενώ οι βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις στον τουρισμό και την τοπική οικονομία του νησιού, είναι τεράστιες. Στο Κιοτάρι για παράδειγμα, μια από τις τουριστικές περιοχές του νησιού, 43 τουριστικές επιχειρήσεις (καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, ένδυσης και τροφίμων) κατέστησαν τελείως ανενεργές και 5 από αυτές κάηκαν ολοσχερώς. Στην ίδια περιοχή δέκα μεγάλα ξενοδοχεία χιλιάδων κλινών και πολλά καταλύματα (Ενοικιαζόμενα δωμάτια, Airbnb, βίλες κ.α.) χιλιάδων κλινών, δεν θα μπορέσουν να λειτουργήσουν λόγω του περιβάλλοντος χώρου. Συνολικά μια περιοχή που υπάρχουν περίπου 20.000 κλίνες θυμίζει πλέον κρανίου τόπου και έχει άμεση ανάγκη από κοπή των καμένων δέντρων, καθαρισμό και δεντροφύτευση. Εκτιμάται ότι η επίπτωση της πυρκαγιάς στον συνολικό τζίρο του νησιού μπορεί να αγγίξει ακόμη και το 40% τις πρώτες ημέρες μετά τις πυρκαγιές, λόγω των επιπτώσεων στον τουρισμό.

Απαίτηση του συνόλου των πολιτών είναι να πληροφορηθούν τα αίτια της πρόκλησης αλλά κυρίως της επέκτασης και της αργοπορημένης κατάσβεσης της πυρκαγιάς στη Ρόδο καθώς και τα μέτρα που θα λάβει η Κυβέρνηση και οι τοπική αυτοδιοίκηση Α και Β βαθμού για να μην επαναληφθούν παρόμοια φαινόμενα. Απαίτηση επίσης είναι να μάθουμε τι προτίθεται να πράξει η πολιτεία για την ενεργοποίηση μηχανισμών άμεσης επαναλειτουργίας των επιχειρήσεων που αδυνατούν με την παρούσα κατάσταση να λειτουργήσουν, πως θα αποζημιωθούν άμεσα οι πληττόμενες επιχειρήσεις και πως θα αποκατασταθεί η διεθνής εικόνα για το νησί και τον τουρισμό του.

Οι πυρκαγιές στην Ρόδο έκαψαν πρωτόγνωρα μεγάλες εκτάσεις, καταστρέφοντας ζωικό και φυσικό κεφάλαιο μοναδικό για το νησί και την χώρα μας. Παρά τις διαβεβαιώσεις περιφερειακών παραγόντων ότι έχουμε «επαρκείς δυνάμεις» και ότι η κατάσταση ήταν «σχεδόν ελεγχόμενη», χρειάστηκε τελικά να περάσουν 10 ολόκληρες μέρες για να τεθεί η φωτιά υπό έλεγχο με τους πολίτες να πιστεύουν δικαίως πως το νησί αφέθηκε στην τύχη του. Οι φωτιές τέθηκαν υπό έλεγχο κυρίως χάρη στην τεράστια προσφορά των εθελοντών μεταξύ των οποίων και αρκετά νέα παιδιά.

Τώρα που επιτέλους κατασβέστηκαν οι πυρκαγιές, με νηφαλιότητα αλλά κυρίως με ειλικρίνεια, οφείλουμε να δούμε και τις ευθύνες αυτής της τεράστιας καταστροφής για το νησί μας. Να δούμε με αφορμή και την εισαγγελική παραγγελία για την διενέργεια προκαταρκτικής έρευνας, τυχών ευθύνες τόσο σε τοπικό, όσο και σε περιφερειακό και κεντρικό επίπεδο. Να λάβουν απάντηση, αναπάντητα ερωτήματα που κυριαρχούν στον κόσμο της Ρόδου, γιατί δεν δόθηκε μεγάλη έμφαση από την πρώτη στιγμή με περαιτέρω ενίσχυση των εναέριων μέσων, όταν ακόμη υπήρχε άπνοια και θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί η φωτιά. Γιατί ο Περιφερειάρχης καθησύχαζε στις 22 Ιουλίου ότι δεν υπάρχει κανένα ενεργό μέτωπο και ότι οι υπάρχουσες δυνάμεις επαρκούσαν όταν εν τέλει χρειάστηκε σχεδόν μία ακόμη βδομάδα για να κατασβεστεί η πυρκαγιά καταστρέφοντας δεκάδες χιλιάδες στρέμματα παρθένου δάσους;

Οι πολίτες αναρωτιούνται επίσης, γιατί το Περιφερειακό Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ) Περιφερειακής Ενότητας Δωδεκανήσου, συνεδρίασε μετά την έναρξη της πυρκαγιάς και αν είχε συνεδριάσει νωρίτερα και προληπτικά εν όψει της αντιπυρικής περιόδου για το 2023; Αν έγιναν οι απαιτούμενοι καθαρισμοί των δασών, οι αντιπυρικές ζώνες και βεβαίως αν στάλθηκαν επαρκείς δυνάμεις και πότε για την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς. Τέλος θα πρέπει να απαντηθεί πως η Ρόδος από «πρότυπο μοντέλο, pilot project», συνεργασίας στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας, όπως δήλωνε πριν ένα χρόνο ο αρμόδιος Υπουργός κος Στυλιανίδης κατά την επίσκεψη του στο νησί και την συνεδρίαση με τις αρχές του νησιού, βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με την μεγαλύτερη φυσική καταστροφή των τελευταίων πολλών δεκαετιών.

Περαιτέρω προβληματισμό προκαλούν οι εξαγγελίες για την επόμενη μέρα και πώς δεν θα έχουν ίδια τύχη με τις εξαγγελίες για το Μάτι ή την Εύβοια, ενώ εγείρονται ερωτήματα για ποιο λόγο ακόμη μετά από τόσες καταστροφικές πυρκαγιές συνεχίζουν να επιρρίπτουν από τον κρατικό και αυτοδιοικητικό μηχανισμό οι ευθύνες από τον έναν στον άλλο, παρά τις επανειλημμένες Κυβερνητικές εξαγγελίες για την επίλυση του. Επίσης, απαντήσεις αναζητούνται, με ποιες εγγυήσεις και με ποιο χρονοδιάγραμμα θα γίνει η φυσική αποκατάσταση (κατασκευή κλαδοπλεγμάτων, κορμοσειρών και ξύλινων φραγμάτων για την προστασία του εδάφους και την αποκατάσταση της βλάστησης) ενόψει του επερχόμενου φθινοπώρου-χειμώνα, έναντι των πλημμυρικών φαινομένων με δεδομένο ότι τα καταλύματα της περιοχής λειτουργούν μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου και μπορεί να κινδυνεύσουν από πλημμυρικά φαινόμενα. Τέλος απαντήσεις αναζητούνται και για την οικονομική αποκατάσταση του τεραστίου πλήγματος των πυρκαγιών στην τοπική οικονομία.

Δεδομένου ότι ως Κυβέρνηση είχατε στην διάθεση σας 4 και πλέον χρόνια να αλλάξετε σχεδόν τα πάντα και προβήκατε σε σειρά ενεργειών όπως η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου που συνοδεύτηκε από βαρύγδουπες εξαγγελίες για την πρόληψη και την κατάσβεση των πυρκαγιών.

Δεδομένου ότι η φετινή αντιπυρική περίοδος ξεκίνησε από την 1η Μάϊου 2023.

Δεδομένης της εισαγγελικής παραγγελίας για διενέργεια προκαταρκτικής έρευνας για την αναζήτηση τυχών ευθυνών από τις τοπικές, περιφερειακές και κεντρικές αρχές για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς.

Ερωτώνται οι Υπουργοί:

1. Πότε συνεδρίασε για πρώτη φορά το Περιφερειακό Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ) Περιφερειακής Ενότητας Δωδεκανήσου και αν αληθεύει ότι συνεδρίασε μόλις 19 Ιουλίου, μια μέρα δηλαδή μετά την έναρξη της πυρκαγιάς και όχι νωρίτερα;

2. Αν συνεδρίασε νωρίτερα από τις 19 Ιουλίου τι αποφάσισε και τι πρόλαβε να υλοποιήσει εξ αυτών;

3. Συνεδρίασαν τα υπόλοιπα αρμόδια θεσμοθετημένα όργανα για τη Νήσο Ρόδο το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας (Π.Ε.Σ.Ο.Π.Π), το Τοπικό Επιχειρησιακό Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας (Τ.Ε.Σ.Ο.Π.Π.) (π. Συντονιστικού Τοπικού Οργάνου (ΣΤΟ), και τι αποφάσεις έχουν λάβει σχετικά για το πώς θα κατευθύνουν, σε τοπικό επίπεδο, το έργο της πολιτικής προστασίας για καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, όπως οι δασικές πυρκαγιές, όλου του κύκλου διαχείρισης;

4. Έχει οριστεί από την περιφέρεια όπως ορίζει ο ν. 4662/2020, περιφερειακός συντονιστής πολιτικής προστασίας για το Νότιο Αιγαίο και αν ναι συμμετείχε στην παραπάνω σύσκεψη;

5. Πόσα χρήματα δόθηκαν από το Υπουργείο Εσωτερικών για καθαρισμούς στον Δήμο της Ρόδου και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου για την Περιφερειακή ενότητα Δωδεκανήσου για το έτος 2023 για δράσεις πρόληψης έναντι των πυρκαγιών, πότε δόθηκαν αυτά τα χρήματα και για ποιες δράσεις;

6. Ο Δήμος Ρόδου διέθετε το προβλεπόμενο Σχέδιο Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών του Δήμου ως απόρροια του γενικού σχεδίου ΙΟΛΑΟΣ;

7. Πόσα χιλιόμετρα αντιπυρικών ζωνών ανοίχτηκαν και πόσα χιλιόμετρα αντιπυρικών ζωνών συντηρήθηκαν στην Ρόδο κατά τα τελευταία 4 έτη;

8. Τι ποσό είχε διατεθεί και πότε στο πλαίσιο των προγραμμάτων Αντινέρο Ι & ΙΙ για Καθαρισμούς Αρχαιολογικών Χώρων (Εξωτερικά);

9. Υπάρχουν εγκατεστημένα συστήματα έγκαιρου εντοπισμού και ειδοποίησής για πυρκαγιές στα δάση της Ρόδου και αν όχι τι έχουν κάνει σχετικά οι αρμόδιες τοπικές, περιφερειακές και κεντρικές αρχές;

10. Πόσα εναέρια μέσα επιχειρούσαν από την 1η μέρα ως την 10η και ανά ημέρα στο νησί, πόσα πυροσβεστικά οχήματα και με τι αριθμό προσωπικού;

11. Γιατί δεν δόθηκε τις πρώτες μέρες που υπήρχε άπνοια μεγάλη έμφαση στα εναέρια μέσα ώστε να προλάβουμε την φωτιά;

12. Πόσοι «δασοκομάντο» και ποια μέρα στάλθηκαν;

13. Τι πρόκειται να κάνετε για την απλοποίηση και το ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων στην πολιτική προστασία ανάμεσα στις κεντρικές αρχές, τα δασαρχεία και την αυτοδιοίκηση για να μην έχουμε κάθε φορά μπαλάκι ευθυνών ανάμεσα στους υπευθύνους;

14. Τι μέτρα προτίθεστε να λάβετε άμεσα μέτρα για την περιοχή Κιοτάρι και για την επαναλειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων σε αυτό και την αποκατάσταση του περιβάλλοντος με ταυτόχρονη προστασία από ενδεχόμενες πλημμύρες τους Φθινοπωρινούς μήνες, καθώς και την αποζημίωση του υπόλοιπού νησιού που υπέστη βλάβες;

15. Πότε αναμένεται να ολοκληρωθεί η καταγραφή των ζημιών στο νησί και να ξεκινήσουν να δίνονται οι αποζημιώσεις;

16. Πιο το χρονοδιάγραμμα των Κυβερνητικών πολιτικών για την αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος του νησιού και την στήριξη της τοπικής οικονομίας;

17. Τι μέτρα θα λάβει το υπουργείο τουρισμού για να αλλάξει η εικόνα που υπάρχει για το νησί διεθνώς;


Ο Ερωτώντες Βουλευτές

Γιώργος Νικητιάδης

Ευαγγελία Λιακούλη

Ανδρέας Πουλάς

Μανώλης Χριστοδουλάκης

Κατερίνα Σπυριδάκη