Στη σκιά της τραγωδίας στη Μέση Ανατολή συµβαίνουν πράγµατα που µόνο να τα αγνοήσουµε δεν µπορούµε, διότι αφορούν το σήµερα και το αύριο όλων µας.

Αυτά που καταγράφονται προκαλούν ρωγµές σε παραδοσιακές αντιλήψεις, σε παγιωµένες στρατηγικές, µερικές ιδιαίτερα προσφιλείς -και αναλλοίωτες στο πέρασµα του χρόνου στην Αριστερά. Κι ας γυρίζει ο κόσµος ανάποδα… Αίφνης στην εφηµερίδα «La Repubblica» διαβάζουµε µια έκκληση για «νόµο και τάξη, αλλά από την Αριστερά». ∆εν είναι έκκληση κάποιου φιλελεύθερου ή συντηρητικού παράγοντα. Ανήκει στον Σλοβένο φιλόσοφο Σλαβόι Ζίζεκ (φωτ.)! Ναι, πρόκειται για τον θεωρητικό που στις αρχές του 2012 είχε έρθει κοντά στον Αλέξη Τσίπρα, αλλά στο τέλος της δεκαετίας δήλωνε απογοητευµένος, ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε τα κινήµατα, έγινε κλασική δύναµη».

Μπροστά στο µικρόφωνο του έκπληκτου δηµοσιογράφου της ιταλικής εφηµερίδας, ο Ζίζεκ τον ρώτησε αν ο σεβασµός των φόβων και των ανησυχιών των κοινών ανθρώπων αποτελεί ιδιότητα της ∆εξιάς, για να προσθέσει: «Η δηµόσια τάξη στις αναπτυγµένες χώρες καταρρέει και αυτό δηµιουργεί µια σειρά από ‘‘φαύλους κύκλους’’… Νοµίζω ότι η Αριστερά πρέπει να σέβεται περισσότερο τα αισθήµατα των κοινών ανθρώπων». Ακόµα πιο ανατρεπτικός ήταν για τα όσα υποστηρίζει η Αριστερά για το Μεταναστευτικό: «∆εν είναι δεξιό το να πηγαίνουµε στη ρίζα του µεταναστευτικού φαινοµένου, να αναζητούµε µια ριζοσπαστική λύση», για να καταλήξει: «Νοµίζω ότι η Αριστερά είναι θύµα µιας πολιτιστικής τραγωδίας: της πολιτικής ορθότητας». Τα πάνω κάτω και τα µέσα έξω…

Στην Ελλάδα, οι κήρυκες του δόγµατος «νόµος και τάξη» κατατάσσονται εξ ορισµού στον χώρο της ∆εξιάς -αν όχι της Ακροδεξιάς. Με κάθε τρόπο τις τελευταίες δεκαετίες τα κόµµατα της Αριστεράς ροκάνιζαν παντοιοτρόπως κάθε προσπάθεια επιβολής του νόµου: από τις πορείες στους δρόµους µέχρι την αστυνόµευση. Σε τέτοιο βαθµό, που οι εκάστοτε κυβερνήσεις -ακόµα και αυτή των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ!- αδυνατούσαν να υπερασπιστούν τα αυτονόητα, βρίσκονταν συνεχώς σε θέση άµυνας και σφύριζαν αδιάφορα την εποµένη της ψήφισης σχετικών διατάξεων. Το «νόµος και τάξη» ήταν ένα «προνόµιο» των συντηρητικών -άντε και των φιλελεύθερων- που τους στιγµάτιζε πολιτικά.

Και να τώρα που ένας «δικός τους» φιλόσοφος και θεωρητικός, ο κ. Ζίζεκ, θεωρεί ότι το «Νόµος και τάξη» θα πρέπει να συµπεριληφθεί στην ατζέντα των αριστερών κοµµάτων. Ποιος θα το περίµενε! Οι τοποθετήσεις του αυτές στηρίζονται στην αποσάθρωση των θεσµών που εκδηλώνεται στην Ευρώπη αλλά και τις ΗΠΑ -µε τα όσα συνέβησαν στη Σουηδία πρόσφατα να είναι νωπά στη µνήµη µας. Αλλά και πώς η Αριστερά να υιοθετήσει ανάλογες απόψεις, από τη στιγµή που χρόνια τώρα καταπολεµά, φανερά ή καλυµµένα, την ανάγκη συναίνεσης στα βασικά, την ώρα που ξορκίζει τους «κυρ Παντελήδες», που κλείνει κάθε τόσο το µάτι στους αντισυστηµικούς και κατακεραυνώνει κάθε προσπάθεια ελέγχου των µεταναστευτικών ροών στα σύνορά µας; Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, έπειτα από µήνες λήγει η απεργία των σεναριογράφων του Χόλιγουντ. Τα µέλη του συνδικάτου Writers Guild of America επικύρωσαν τη συµφωνία ύστερα από σκληρές διαπραγµατεύσεις -η απεργία των ηθοποιών, ωστόσο, συνεχίζεται. Πέρα από τις αυξήσεις που πέτυχαν, υπήρξε και συµφωνία για τις επιπτώσεις από τη δυναµική επέλαση της Τεχνητής Νοηµοσύνης (A.I.) στον χώρο της Εβδοµης Τέχνης. Η συµφωνία περιλαµβάνει διαβεβαιώσεις ότι η Α.Ι. δεν µπορεί να γράψει ή να αναµεταδώσει λογοτεχνικό υλικό και θα πρέπει να γνωστοποιείται στους δηµιουργούς το υλικό που παράγεται µε τον τρόπο αυτό.

Με άλλα λόγια, πρόκειται για την πρώτη απεργία που στρέφεται κατά των συνεπειών µιας ψηφιακής επανάστασης στις εργασιακές σχέσεις, στο πνευµατικό έργο των δηµιουργών. ∆εν είµαστε βέβαια οπαδοί της διαγραφής της Α.Ι. από τον ψηφιακό χάρτη. Κάτι τέτοιο και να θέλαµε δεν µπορεί να γίνει -άλλωστε σε ορισµένους κρίσιµους τοµείς, όπως στην Υγεία, τα αποτελέσµατα είναι ήδη εντυπωσιακά και ευεργετικά. Αλλά οφείλουµε άµεσα να µελετήσουµε το πώς επιδρά η Α.Ι. στην εργασία µας, στην ψυχαγωγία, στην εκπαίδευση, στην καθηµερινότητά µας. Ηδη ο πειρασµός µεγάλων οργανισµών, να αξιοποιήσουν την Τεχνητή Νοηµοσύνη ανατρέποντας τις εργασιακές σχέσεις, είναι µεγάλος. Και αυτό δεν αφορά µόνο την απώλεια θέσεων εργασίας. Εχει να κάνει µε το κατά πόσο η αυθεντική δηµιουργία είναι ενδεχόµενο να αντικατασταθεί από τεχνητές προσοµοιώσεις. Από την άποψη αυτή, η απεργία των σεναριογράφων µπορεί να εκληφθεί ως µια πρώτη εκδήλωση των ανησυχιών για τις παρενέργειες της Α.Ι. στον οικονοµικό και κοινωνικό τοµέα. Μπορεί τα γεγονότα που προαναφέραµε να µην έχουν φανερή συνάφεια, ωστόσο ο παρονοµαστής είναι κοινός. Νέες σχέσεις παραγωγής, νέα κοινωνικά φαινόµενα εκδηλώνονται µε ραγδαίους ρυθµούς και το ζήτηµα είναι πώς η Αριστερά, εάν θέλει να ορθοποδήσει, θα έχει ανοιχτές κεραίες για το καινούργιο ή θα µαραζώνει σαν θύµα της «πολιτικής ορθότητας».

Πάντως, για να µην περιορίζουµε τον ορίζοντα, τα θέµατα αυτά -µαζί µε τα περιβαλλοντικά, που στη χώρα µας εκδηλώνονται µε οξύτητα- θα έπρεπε να βρίσκονται ήδη στην ατζέντα και των άλλων πολιτικών σχηµατισµών, αν θέλουν να συµβαδίσουν µε τις ιλιγγιώδεις αλλαγές που διαδραµατίζονται µπροστά στα µάτια µας.