Στη Βουλή κατατέθηκε σήμερα το νομοσχέδιο για το χωρικό σχεδιασμό και τη βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς αύριο ξεκινά η συζήτησή του στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου.

Σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με το εν΄λόγω νομοσχέδιο η κυβέρνηση επιδιώκει μια ισορροπία ανάμεσα στις ανάγκες ανάπτυξης και την προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, ενώ ως βασικός στόχος του συστήματος χωρικού σχεδιασμού καθορίζεται η ενίσχυση της πολιτικής βιώσιμης ανάπτυξης, δηλαδή η ενίσχυση της οικονομίας, των επενδύσεων και της απασχόλησης με την ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος και την προώθηση της κοινωνικής συνοχής και δικαιοσύνης.

Το νομοσχέδιο αναμένεται να έχει ψηφιστεί μέχρι τις 21 Δεκεμβρίου.

Σύμφωνα με πληροφορίες από το ΥΠΕΝ, ο υπουργός Γιώργος Σταθάκης κατά τη συζήτηση πρόκειται να τονίσει ότι η Ελλάδα στα χρόνια της κρίσης μετατράπηκε στη χώρα της εξαίρεσης και αυτό επηρέασε και το θεσμικό πλαίσιο για το χωρικό σχεδιασμό. Ωστόσο, όπως αναμένεται να εξηγήσει, η κυβέρνηση επαναφέρει την κανονικότητα, ενσωματώνοντας το κοινοτικό θεσμικό πλαίσιο, καθώς οι επενδυτές δεν προσελκύονται με χαριστικές εξαιρέσεις, αλλά με ξεκάθαρους και σταθερούς κανόνες.
Επίσης, όπως έκανε γνωστό σε συνάντηση στο ΥΠΕΝ, ο αναπληρωτής υπουργός Σωκράτης Φάμελλος, σε άρθρο το νομοσχεδίου προβλέπεται η παράταση της χρηματοδότησης των Φορέων Προστασίας Περιβάλλοντος για το 2017 από το Πράσινο Ταμείο, καθώς και η αναστολή των συγχωνεύσεών τους.

Ειδικότερα, στην κορυφή της πυραμίδας του χωροταξικού σχεδιασμού, τίθεται η Εθνική Χωρική Στρατηγική. Επανακαθορίζονται τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια (π.χ. τουρισμού, ΑΠΕ), ενώ ενισχύονται τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια. Τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια αντικαθιστούν τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια και υιοθετούν αυστηρότερο προστατευτικό πλαίσιο. Αλλαγές επέρχονται επίσης και στα Ειδικά Χωρικά Σχέδια, ώστε να αποτραπεί το ενδεχόμενο εδραίωσης ενός παράλληλου συστήματος σχεδιασμού, το οποίο διατηρεί και ενισχύει τις κατ' εξαίρεση ρυθμίσεις με δυσμενείς επιπτώσεις τόσο στο χώρο, όσο και στην ασφάλεια δικαίου.
Σύμφωνα πάντα με το ΥΠΕΝ, ιδιαίτερη έμφαση αποδίδεται στην ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου, ενώ σε όλες τις περιπτώσεις που προβλέπονται γνωμοδοτήσεις από τρίτα όργανα, αυτές θα πρέπει να εκδίδονται εντός διμήνου.

Επιπλέον, ενισχύεται το περιεχόμενο και ο συντονιστικός ρόλος της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής, η οποία αποτελεί τη βάση για το συντονισμό των χωροταξικών και περιφερειακών σχεδίων, των επενδυτικών σχεδίων καθώς και των προγραμμάτων του κράτους, της τοπικής αυτοδιοίκησης καθώς και των δημοσίων νομικών προσώπων που επηρεάζουν την ανάπτυξη και συνοχή του εθνικού χώρου.

Όσον αφορά τα Εθνικά Χωροταξικά Πλαίσια, αυτά μετονομάζονται πλέον σε Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια, ώστε να αποτυπωθεί η φύση αυτών των σχεδίων, ότι δηλ. αποτελούν τομεακά σχέδια που εκπονούνται σε εθνικό επίπεδο ενώ θα υπάρχει πρόβλεψη νέων θεματικών πολιτικών, που αφορούν στην προστασία του πολιτιστικού και φυσικού τοπίου και της πολιτικής γης.

Μάλιστα, σύμφωνα με τις προβλέψεις, κατά την εκπόνηση τους, τα ΕΧΠ θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη, εκτός από την Εθνική Χωρική Στρατηγική, τη δημοσιονομική και εθνική αναπτυξιακή στρατηγική, και ενωσιακές πολιτικές που επηρεάζουν τη διάρθρωση και ανάπτυξη του εθνικού χώρου, όπως αυτές για το περιβάλλον, την εδαφική συνοχή κλπ.

Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, το περιεχόμενο των Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων ενισχύεται, καθώς συμπεριλαμβάνει κατευθύνσεις για τη διάρθρωση του περιφερειακού χώρου και για την προστασία του πολιτιστικού και φυσικού τοπίου, ενώ οριοθετείται το εύρος των κατευθύνσεων που δύνανται να προβλέπουν ανά δήμο, ώστε να είναι αντίστοιχες με την κλίμακα σχεδιασμού.

Τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια αντικαθιστούν τα πρώην Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια και περιλαμβάνουν τον καθορισμό του προτύπου χωρικής ανάπτυξης και οργάνωσης, καθώς και το σύνολο των χρήσεων γης και όρων και περιορισμών δόμησης.
Το προστατευτικό πλαίσιο γίνεται αυστηρότερο, καθώς στα στοιχεία που χρήζουν προστασίας προστίθεται το τοπίο και στις εκτάσεις που εντάσσονται στις προστατευόμενες περιοχές προστίθενται αιγιαλός και παραλία, ποταμοί-λίμνες-ρέματα. Παράλληλα ο καθορισμός ειδικών περιορισμών στις χρήσεις γης και στους όρους δόμησης παύει να έχει δυνητικό χαρακτήρα και στους στόχους καθορισμού αυτών των περιορισμών προστίθεται η αποφυγή ανεξέλεγκτης κατανάλωσης φυσικών πόρων. Επιπρόσθετα, καταργείται ο δυνητικός χαρακτήρας της πρόβλεψης για οριοθέτηση των υδατορεμάτων.

Επιπλέον, διαγράφονται οι προβλεπόμενες γενικές κατηγορίες χρήσεων γης που καθορίζονταν για τις οικιστικές περιοχές καθώς και τις περιοχές παραγωγικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, ενώ σύμφωνα πάντα με το ΥΠΕΝ «πλέον οι τοπικές κοινωνίες θα είναι εκείνες που θα καθορίζουν τις κατηγορίες χρήσεων γης».

Δίνεται ακόμα η δυνατότητα για κατάρτιση Ειδικών Χωρικών Σχεδίων για προγράμματα αστικής ανάπλασης ή/και περιβαλλοντικής σημασίας ή προγράμματα αντιμετώπισης των συνεπειών από φυσικές καταστροφές. Τα ΕΧΣ μπορούν να τροποποιήσουν προϋφιστάμενα ΤΧΣ και ΖΟΕ και άλλες ισχύουσες γενικές και ειδικές πολεοδομικές ρυθμίσεις, κυρίως ως προς τις επιτρεπόμενες χρήσεις, όρους και περιορισμούς δόμησης κατόπιν προέγκρισης με απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων.
Όπως διευκρινίζεται, η απόφαση χορηγείται ύστερα από εισήγηση των υπηρεσιών που τεκμηριώνουν την αναγκαιότητα της τροποποίησης εν όψει του ειδικού χαρακτήρα της επιδιωκόμενης ανάπτυξης, της κάλυψης αναγκών παραγωγικής ή επιχειρηματικής ανάπτυξης και ανασυγκρότησης εντός της περιοχής του σχεδίου και πάντως τη μη ανατροπή της πολεοδομικής και χωροταξικής λειτουργίας της ευρύτερης περιοχής όπως αυτή προσδιορίζεται στα ΕΧΠ και ΠΧΠ.

Σημειώνεται ότι με την έγκριση των ΕΧΣ δεν καταργούνται οι Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου στο σύνολό τους, αλλά το τμήμα τους που ενσωματώνεται σε αυτά.

Πλέον διασαφηνίζεται περαιτέρω ο ρόλος του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας, καθώς προβλέπεται ότι είναι αρμόδιο για τη διατύπωση γνώμης επί της εθνικής στρατηγικής και των ΕΧΠ, ενώ μπορεί να εκφέρει γνώμη κατά τη διαδικασία κατάρτισης των ΠΧΠ μετά από ερώτημα του υπουργού ΠΕΝ. Ταυτόχρονα είναι αρμόδιο για τη διατύπωση γνώμης σε σημαντικά ζητήματα ευρύτερης χωρικής πολιτικής, με πρωτοβουλία του προέδρου η έπειτα από αίτημα του 50% των μελών του.

Στις λοιπές διατάξεις υπάρχουν προβλέψεις σχετικά με τα ανώτατα όρια συντελεστή δόμησης στις περιοχές παραγωγικών δραστηριοτήτων εντός ΤΧΣ και ΕΧΣ, τα οποία και θα ισχύουν μόνο μετά την πολεοδόμηση των περιοχών. Μέχρι τότε ισχύουν τα όρια για τις περιοχές εκτός σχεδίου.

Επιπλέον, προχωρά η αξιοποίηση σύγχρονων ψηφιακών τεχνολογιών, με την επιτάχυνση έργων σε εξέλιξη ή σε εκκρεμότητα, που συνδέονται με χρήσεις γης (e-poleodomia, ΔίκτυοNatura2000, δασικοί χάρτες, Εθνικό Κτηματολόγιο, Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο, Ολοκληρωμένο Πληροφορικό Σύστημα ΕΤΑΔ κ.ά). Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, στο πλαίσιο αυτό εγκαταλείπεται η ανεξάρτητη διαδικασία ηλεκτρονικής καταγραφής των θεσμικών γραμμών, πληροφοριών, όρων και χρήσεων γης, καθώς έχουν σημειωθεί σημαντικές εμπλοκές στη χρηματοδότηση του έργου και υπάρχει σειρά ερωτημάτων σχετικά με την αποτελεσματικότητα και τη συμβατότητα με άλλες, αντίστοιχες πρωτοβουλίες.

Τέλος, όπως έγινε γνωστό από τον αναπληρωτή ΠΕΝ Σωκράτη Φάμελλο, όσον αφορά τη χρηματοδότηση και την παράταση της ισχύουσας μορφής των Φορέων Προστασίας Περιβάλλοντος, αυτή πρόκειται να συνδεθεί με ένα σαφή και σύντομο οδικό χάρτη που θα καταλήξει σε νομοθετική πρωτοβουλία, εντός του 2017.