Από την Κυριακή που μας πέρασε και τη σκληρότητα με την οποία αντιμετωπίστηκαν οι πολίτες της Καταλονίας, η υπόθεση του δημοψηφίσματος έχει να κάνει πια με στοιχειώδεις δημοκρατικές ελευθερίες. Είναι κάτι που το συμμερίζονται όλοι στη διεθνή κοινή γνώμη, ακόμα και οι μεγαλύτεροι πολέμιοι του σεναρίου αυτονόμησης της Καταλονίας.

Όλοι; Όχι ακριβώς. Στον σημερινό του χαιρετισμό που εγκαινίασε τις εργασίες του συνεδρίου «Προοδευτικές πολιτικές για τις Πόλεις του Σήμερα και του Αύριο», ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, χαρακτήρισε παράνομο και ανυπόστατο το Καταλανικό δημοψήφισμα. Ταυτίζοντας δε καταχρηστικά τον αυτονομισμό των Καταλανών με τους εθνικισμούς που αναδύονται βίαια στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, αντιπρότεινε την πόλη ως μοντέλο θεραπείας σ’ αυτές τις τάσεις.

Δεν είναι ιδιαίτερα σαφής η διατύπωση του Προέδρου. Πιθανώς να παρέπεμπε στη φαντασίωση μίας κοσμοπολίτικης μητρόπολης με φρενιτική ανάπτυξη· μία κατάσταση στην οποία η Ευρώπη θα γεμίσει μικρές Νέες Υόρκες της μελλοντικής ευημερίας, ασχέτως αν κάτι τέτοιο φαίνεται απίθανο.Ξέρουμε ότι οι χαιρετισμοί στα διάφορα συνέδρια δεν είναι αρκετά φιλοσοφημένοι ή προσεγμένοι.

Συνήθως αρκούνται σε ένα ρητορικό τέχνασμα που επισημαίνει (ή επινοεί) τη βαρύτητα του θέματος που απασχολεί τους συνέδρους. Το γεγονός ότι η θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας για τη σημασία των πόλεων είναι θολή και ασαφής, δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αποτελεί μία απλή τυπικότητα σε ένα συγκεκριμένο συγκείμενο.

Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι η συστηματική πλέον αντιπάθεια του Προέδρου στα δημοψηφίσματα. Γιατί είναι δύσκολο για τα σημερινά λόγια του Προκόπη Παυλόπουλου να μην προκαλέσουν συνειρμούς με τις αφηγήσεις για τα πεπραγμένα του στις επίμαχες ημέρες του καλοκαιριού του 2015, όπου δρώντας παρασκηνιακά έφτασε να παρουσιάζεται από τα σχετικά μεταγενέστερα δημοσιεύματα του Βηματοδότη και της Καθημερινής ως αρχιτέκτονας του «Gremain» και διαμεσολαβητής για την αποκατάσταση της ευρωελληνικής φιλίας.

Παράλογο; Καθόλου. Ο Προκόπης Παυλόπουλος βλέπει στον εαυτό του έναν δεινό ευρωπαϊστή, που απεχθάνεται τους εθνικισμούς. Τους εθνικισμούς που απονομιμοποιούν την Ευρωπαϊκή Ένωση τουλάχιστον, γιατί κατά τ’ άλλα, κανένα πρόβλημα δεν έχει στις κατάλληλες στιγμές να εγκρίνει και να τιμήσει με την παρουσία του εκδηλώσεις του κιτς αρχαιοελληνικού φολκλόρ.

Παράλογο δεν είναι, είναι όμως παράδοξο ο τυπικός προστάτης της Ελληνικής Δημοκρατίας να έχει τέτοια αντιπάθεια για την ευθεία έκφραση της λαϊκής βούλησης, ιδίως όταν αυτή καταστέλλεται με τέτοια οξύτητα, παράγοντας προκλητικές για το διεθνές αίσθημα δικαίου εικόνες.

Δύο μέτρα και δύο σταθμά για τον κ. Πρόεδρο – αντίστοιχα μ’ αυτά που, δυστυχώς για τους Καταλανούς – έχουν αρκετά άλλα θεσμικά πρόσωπα που λένε δημόσια την άποψή τους τις τελευταίες ημέρες.