Το σχέδιο ενός δημοψηφίσματος που είχε έρθει στην επικαιρότητα το καλοκαίρι του 2017 και λόγω των αντιδράσεων που είχαν προκληθεί «μπήκε στο ψυγείο» φαίνεται ότι ξαναζεσταίνεται από υπουργούς του ΣΥΡΙΖΑ, με προοπτική μάλιστα να συνδυαστεί με τις επόμενες εθνικές εκλογές. Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες των «Π», τουλάχιστον ένας υπουργός σε κατ' ιδίαν συζητήσεις υποστηρίζει ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία που προβλέπει τη συγκρότηση της κυβερνητικής πρότασης για τις αναθεωρητέες διατάξεις, προτίθεται να καλέσει τον ελληνικό λαό να αποφανθεί μέσω δημοψηφίσματος για καθεμία από αυτές.

Αν ο εν λόγω υπουργός επιβεβαιωθεί από τις εξελίξεις, θα είναι η δεύτερη φορά που ο κ. Τσίπρας, προκειμένου να εξυπηρετήσει τις αμιγώς κομματικές του προτεραιότητες, δημιουργώντας -όπως ενδεχομένως πιστεύει- εσωκομματικά προβλήματα στη Νέα Δημοκρατία και την υπόλοιπη αντιπολίτευση, παίζει με κορυφαία θεσμικά θέματα, όπως έκανε και με το δημοψήφισμα το καλοκαίρι του 2015. Καλά γνωρίζοντες αναφέρουν ότι ο συγκεκριμένος υπουργός είναι ο συνταγματολόγος Γιώργος Κατρούγκαλος, ο οποίος πέρυσι είχε τοποθετηθεί δημοσίως υπέρ της διεξαγωγής δημοψηφίσματος για το Σύνταγμα.

Συγκεκριμένα, είχε δηλώσει πως «οι ελίτ στην Ελλάδα και το πολιτικό κατεστημένο περιφρονούν και φοβούνται τη λαϊκή ετυμηγορία. Εμείς έχουμε εμπιστοσύνη στον λαό και θέλουμε να έχει λόγο για όλα τα σημαντικά ζητήματα». Ωστόσο, η σοβαρότερη εμπλοκή που αναμένεται να προκύψει, αν στο Μέγαρο Μαξίμου υιοθετήσουν τη συγκεκριμένη λογική, θα έρθει από το Προεδρικό Μέγαρο, καθώς ο κ. Προκόπης Παυλόπουλος έχει διατυπώσει από το 2011 δημοσίως την άποψή του, η οποία κάθε άλλο παρά σύμφωνη είναι με τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το σύνταγμα.

«Η διά δημοψηφίσματος αναθεώρηση του συντάγματος είναι παντελώς αντίθετη προς το ίδιο το σύνταγμα», είναι η θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας. Κάτι που σημαίνει ότι, αν ο πρωθυπουργός υιοθετήσει τις σχετικές εισηγήσεις, θα συναντήσει την άρνηση του ανώτατου πολιτειακού παράγοντα να συναινέσει σε δημοψήφισμα. Το είχε κάνει άλλωστε τον Ιούνιο του 2011, όταν σε εκτενέστατο άρθρο του στην «Καθημερινή» είχε χαρακτηρίσει αντισυνταγματική την πρόθεση του τότε πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου να προ κηρύξει δημοψήφισμα, προκειμένου να ακουστούν οι απόψεις των πολιτών για το σύνταγμα.  

ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ

«Οι σχεδιασμοί και οι αυτοσχεδιασμοί του κ. πρωθυπουργού είναι συνταγματικώς παντελώς αστήρικτοι και θεσμικώς εξαιρετικά επικίνδυνοι», έγραφε τότε ο σημερινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας, επισημαίνοντας επί λέξει ότι «η αναθεώρηση του συντάγματος μέσω δημοψηφίσματος συνιστά ευθεία και κραυγαλέα παραβίαση του άρθρου 110, κυρίως διότι θα οδηγούσε και σε -ούτως ή άλλως εντελώς απαγορευμένη- αναθεώρηση των μη αναθεωρητέων διατάξεων του άρθρου αυτού». Όσο για εκείνους που υποστηρίζουν ότι το δημοψήφισμα μπορεί να έχει μόνο «συμβουλευτικό» χαρακτήρα και δεν θα δεσμεύει τη Βουλή, ο κ. Παυλόπουλος φέρεται ότι δεν θα δεχθεί ούτε κάτι τέτοιο, καθώς το σύνταγμα δεν προβλέπει πουθενά «συμβουλευτικό δημοψήφισμα» παρά μόνο για εθνικό, κοινωνικό ή δημοσιονομικό θέμα. Εξωφρενικό, άλλωστε, χαρακτηρίζεται ότι κυβερνητικά στελέχη που υποστηρίζουν την ιδέα του δημοψηφίσματος επικαλούνται την άποψη ότι η συνταγματική αναθεώρηση μπορεί να θεωρηθεί «εθνικό θέμα» και μάλιστα μείζον.    

ΟΙ ΛΟΓΟΙ

Ποιοι είναι όμως οι λόγοι που οδηγούν ξανά κορυφαία στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ να συζητούν το ενδεχόμενο ενός δημοψηφίσματος; Ο βασικός στόχος των εμπνευστών της ιδέας είναι να ανοίξει κύρια δημόσια συζήτηση και μάλιστα σε προεκλογικό κλίμα για μια σειρά από θέματα, όπως τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, οι σχέσεις Εκκλησίας -κράτους, ο νόμος περί ευθύνης υπουργών, η βουλευτική ασυλία και άλλα, στα οποία θα επιχειρηθεί να «στριμωχθεί» το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και να δημιουργηθούν αντίρροπες τάσεις στο εσωτερικό του. Παράλληλα, το δημοψήφισμα, όπως θεωρούν τα εν λόγω στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, θα δικαιώσει τις περισσότερες από τις θέσεις του κόμματός τους, σε αντίθεση με εκείνες της Νέας Δημοκρατίας.

Αν μάλιστα η κάλπη τυχόν δημοψηφίσματος στηθεί παράλληλα με εκείνη των πρόωρων εθνικών εκλογών, η σκοπιμότητα θα είναι να κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ στην πρώτη και με τον τρόπο αυτόν να αμφισβητεί στη συνέχεια τη νομιμοποίηση εκείνης από την οποία θα έχει αναδειχθεί πρώτο κόμμα η Νέα Δημοκρατία. Πάντως, πέρα από τη διχογνωμία που εξακολουθεί να υπάρχει σε κυβερνητικό επίπεδο για τη διεξαγωγή η μη δημοψηφίσματος, και μόνο η δεδομένη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας και έγκριτου συνταγματολόγου ότι η επιλογή της προσφυγής στον λαό προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις για το σύνταγμα δεν θα γίνει αποδεκτή αποτελεί το πιο σημαντικό «φρένο» σε όποιους παρασκηνιακούς σχεδιασμούς βρίσκονται σε εξέλιξη.  

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά», Σάββατο 14 Απριλίου 2018