Θα συζητήσουν οι δύο πρωθυπουργοί τα «έτοιμα» που είναι σε αγκύλες; Ερχεται η «τελευταία και φαρμακερή» προσπάθεια για λύση με χρονικό ορίζοντα την 28η Ιουνίου (Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε.), όπως λέει ο κ. Ζάεφ;

 Τα πράγματα ήταν, πάντως, «υπογείως» δύσκολα από καιρό. Σε ρεπορτάζ αυτής της σελίδας, σημειωνόταν προ τριμήνου (1/3/2018) πως «ο κ. Ζάεφ είναι ανέτοιμος για συνολική λύση» και ότι «υφίσταται ήδη στο διπλωματικό ορίζοντα περίπτωση ναυαγίου». Αυτά προέκυπταν από πληροφορίες διπλωματικών κύκλων, που αξιολογούσαν τα αντικειμενικά δεδομένα της υπόθεσης, έξω από το «επικοινωνιακό» κλίμα που άλλοι διαμόρφωναν για ιδιαίτερους, πολιτικούς λόγους.

Μακρύ το ταξίδι αυτών των διαπραγματεύσεων. Από το Νταβός στο Σούνιο, από εκεί στη Σόφια και μετά στη Νέα Υόρκη, όπου κλείστηκε ένα τελικό ραντεβού στις Βρυξέλλες, με τις Πρέσπες άνα πάσα ώρα έτοιμες να υποδεχθούν Τσίπρα και Ζάεφ.

Eως ότου φρενάρουν στο «Ιλιντεν», περίσσευαν τα δημόσια χαμόγελα για την κρυφίως συντελούμενη «πρόοδο». Ακολούθησε πάλι κλίμα «προόδου», που όμως ανακόπηκε από την άρνηση του προέδρου Γκιόργκι Ιβάνοφ σε erga omnes ονομασία.

Αλλά, στα παρασκήνια λέγεται ότι και τα τεχνικά και νομικά «κλιμάκια» ήδη συνάντησαν πολλές δυσκολίες στις «λεπτομέρειες». Προ ημερών, ο υπουργός Εξωτερικών κατέθεσε την «εντολή», λέγοντας ότι αυτός, όπως και ο ομόλογός του κ. Ντιμιτρόφ, τελείωσαν τη δουλειά που είχαν να κάνουν και ότι από εδώ και στο εξής... θα τα βρουν τα τεχνικά «κλιμάκια» και οι δύο προϊστάμενοί τους, οι πρωθυπουργοί Αλέξης Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ.

Αξιοπρόσεκτη η στάση του κ. Κοτζιά. Επειδή, πάντως, είχαν κυκλοφορήσει έντονες φήμες ότι όλα είναι έτοιμα και συμφωνημένα και ότι αυτό τον Ιούνιο σίγουρα «κλείνει» το θέμα, το Μέγαρο Μαξίμου αισθάνθηκε την ανάγκη να ανακοινώσει προ ημερών ότι χρειάζεται «υπομονή και ψυχραιμία». Ο πρωθυπουργός ήθελε έως την τελευταία ώρα να είναι «προσγειωμένος». Ο καλός φίλος του Ερντογάν, πρόεδρος Γκιόργκι Ιβάνοφ, μάλλον δικαίωσε τον επιφυλακτικό κ. Τσίπρα.

Ο κ. Κοτζιάς «προσγειώθηκε». Και είναι πλέον έντονη η υποψία ότι ο κ. Ζάεφ παίζει «πονηρά» και με την Αθήνα και με τα Σκόπια. Η ελληνική πλευρά θέτει παρασκηνιακά το ερώτημα: Δεν είχε ο κ. Ζάεφ όλο τον Μάιο καμία γνώση της άποψης του κ. Ιβάνοφ για τη «διαδικασία» που εξελισσόταν;

Το «σύνθετο όνομα» έχει βρεθεί. Ομως, αυτό είναι μόνο ένα μέρος του προβλήματος. Στα πολιτικά παρασκήνια υπενθυμίζεται η θέση της κυβέρνησης (16 Μαΐου, κ. Τζανακόπουλος): «Εθνική γραμμή για σύνθετη ονομασία που θα ισχύει έναντι όλων, πράγμα που εξ ορισμού προϋποθέτει την αναθεώρηση του Συντάγματος της γείτονος».

Επίσης, η θέση της Ν.Δ.: «Απαράβατη προϋπόθεση για οριστική λύση είναι η αλλαγή του Συντάγματος των Σκοπίων». Συνεπώς, για τον κ. Τσίπρα είναι κλειστή η πόρτα της εξόδου από αυτό το αυστηρό πλαίσιο. Και είναι αυτό το πλαίσιο που πρακτικά ορίζει κάθε «οδικό χάρτη» για τη συνέχεια. Υπενθυμίζεται, δε, ότι στις 17 Μαΐου ο κ. Τσίπρας δήλωσε σχετικά με τα στοιχεία της συμφωνίας: «Ή όλα ή τίποτα»!  

ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ

 Στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού σημειώνουν κάτι βασικό, που κατέστησε επιφυλακτικό για τη συνέχεια τον κ. Τσίπρα: Οπως βεβαιώνουν κυβερνητικοί παράγοντες, ο κ. Ζάεφ είχε πρόσφατα δηλώσει ιδιαιτέρως στους Ελληνες συνομιλητές του ότι για εσωτερικούς λόγους δεν μπορούσε να δεχθεί εύκολα μια «συνολική συμφωνία» και να κερδίσει δημοψήφισμα. Με αυτό το δεδομένο, και ο Αλέξης Τσίπρας και ο Ν. Κοτζιάς θα έπρεπε να γνωρίζουν πως είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπογραφεί «συνολική» συμφωνία τον μήνα Μάιο. Οσο για το ΝΑΤΟ, είναι δηλωμένο διά στόματος κ. Στόλτενμπεργκ, ότι, χωρίς λύση στο «όνομα», τα Σκόπια δεν μπορούσαν να ελπίζουν σε ένταξη.

Η ελληνική πλευρά φοβήθηκε προς στιγμήν ότι έχει πέσει σε «παγίδα» με την άφρονα κατ’ αρχήν αποδοχή και στη συνέχεια απόρριψη του «Ιλιντεν» από τον κ. Τσίπρα. Αλλά τώρα η δυσκολία του κ. Ζάεφ να «περάσει» στα Σκόπια το ζήτημα ρίχνει το blame για ενδεχόμενο αδιέξοδο στη δική του πλευρά. Σχετικά με τη «διεθνή πίεση», που ασκείται και στις δύο πλευρές, η Αθήνα δεν αγνοεί Ευρωπαίους και Αμερικανούς, αλλά εκτιμά και ορισμένα πράγματα:

α) Οτι ευρωπαϊκή πολιτική για εξωτερικές υποθέσεις και Ασφάλεια για τα Βαλκάνια δεν υφίσταται (σ.σ.: η δυστυχής Φεντερίκα Μαργκερίνι ομιλεί μη ακουόμενη) και ότι η κ. Μέρκελ παίζει μόνη της.

β) Οτι, ναι μεν, η Ουάσινγκτον ευνοεί σαφώς μια ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, αλλά σήμερα δεν είναι διατεθειμένη να χαλάσει «για τα μάτια» της ΠΓΔΜ την ισχυρή στρατηγική συμμαχία των ΗΠΑ με την Ελλάδα, που καλύπτει μια περιοχή από τα Βαλκάνια έως και την Ανατολική Μεσόγειο, δίπλα στη φλεγόμενη Εγγύς Ανατολή.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, Σάββατο 2 Ιουνίου 2018