Τρία χρόνια μετά την παράδοσή του στο Ελληνικό Δημόσιο,
η επισκεψιμότητα του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) συνέχισε να αυξάνεται φθάνοντας τα 6,3 εκατομμύρια επισκέψεις το 2019, έναντι 5,3 εκατομμυρίων το 2018 και 3,1 εκατομμυρίων το 2017. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Επιχειρησιακό Σχέδιο που είχε καταρτισθεί από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) προ της παράδοσης στο Δημόσιο προέβλεπε 700.000 επισκέψεις το χρόνο.
Η συνεχιζόμενη για τρίτη χρονιά αύξηση του αριθμού των επισκέψεων του ΚΠΙΣΝ, φθάνοντας σε ύψος σχεδόν δεκαπλάσιο του αρχικού στόχου, αποδεικνύει με τον πιο αδιάψευστο τρόπο ότι η επισκεψιμότητα του ΚΠΙΣΝ δεν οφείλεται απλώς στην έλξη που ασκεί το αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα του Renzo Piano ή σε κάποια μόδα, αλλά στην στέρεη σχέση που οικοδομήθηκε με το κοινό, στην αναγνώριση και την εκτίμηση με την οποία το κοινό περιβάλλει το ΚΠΙΣΝ και τη λειτουργία του. Άλλωστε, με βάση τη διεθνή εμπειρία από τη λειτουργία αντίστοιχων οργανισμών/προορισμών, την τρίτη χρονιά λειτουργίας αναμενόταν κάμψη της επισκεψιμότητας.
Εξ άλλου, με βάση τις έρευνες κοινού στους τουρίστες της Αθήνας, το ΚΠΙΣΝ αναδεικνύεται σε βασικό πολιτιστικό προορισμό με πολύ υψηλή βαθμολογία σ’ ότι αφορά τη συνολική ικανοποίηση των ξένων επισκεπτών.
Ο Νίκος Μανωλόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος του ΚΠΙΣΝ, δήλωσε σχετικά:
«Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό με τις επιδόσεις του ΚΠΙΣΝ στους υπόλοιπους βασικούς τομείς λειτουργίας του, επικυρώνουν απόλυτα και μάλιστα με απτά μετρήσιμα αποτελέσματα, τη διαδεδομένη εικόνα του ως ενός πολύ μεγάλου success story της δεκαετίας που πέρασε για την Ελλάδα. Το ΚΠΙΣΝ έχει καταγραφεί στη συνείδηση του κοινού ως ένα νέο μοντέλο δημόσιου χώρου, ανοιχτού, ελεύθερου, χωρίς εμπόδια πρόσβασης οποιουδήποτε τύπου, όπου όλοι είναι και αισθάνονται ευπρόσδεκτοι, αλλά και ως βασικός προορισμός ψυχαγωγίας, μάθησης και άθλησης και κορυφαίος προορισμός πολιτισμού και πρασίνου της Αθήνας. Οφείλουμε βαθιά ευγνωμοσύνη στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το Διοικητικό του Συμβούλιο και ιδιαίτερα στον Πρόεδρο του, Ανδρέα Δρακόπουλο, για την πολλαπλή έμπρακτη στήριξη και ενθάρρυνση που παρέχει στο ΚΠΙΣΝ με τις δωρεές του και τις πρωτοβουλίες του. Και, φυσικά, ευχαριστούμε όλους τους επισκέπτες μας που αγκάλιασαν με τόση θέρμη το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος από την πρώτη ημέρα και ήδη το θεωρούν δικό τους.»
Αναλυτικότερα, οι επιδόσεις του ΚΠΙΣΝ στους κύριους τομείς λειτουργίας του συνοψίζονται ως εξής:
Για την έμπρακτη αξιολόγηση σε τακτική βάση της δημόσιας εικόνας του αλλά και της ποιότητας των υπηρεσιών που προσφέρει στο κοινό, το ΚΠΙΣΝ καθιέρωσε από το 2018 την πραγματοποίηση ετήσιας έρευνας κοινού των κατοίκων της Αττικής και έρευνας επισκεπτών. Σύμφωνα με την έρευνα κοινού των κατοίκων της Αττικής, το σύνολο των κατοίκων γνωρίζει το ΚΠΙΣΝ, ενώ περίπου το 50% το έχει επισκεφθεί. Το 2019 όσοι δήλωσαν ότι το είχαν επισκεφθεί είχαν πραγματοποιήσει κατά μέσο όρο 5,9 επισκέψεις (έναντι 5,2 το 2018). Το 2019, 92% του κοινού (93% το 2018) έχει θετική άποψη για το ΚΠΙΣΝ και τη λειτουργία του. Το σύνολο σχεδόν του κοινού δηλώνει ότι προτίθεται να το επισκεφθεί μέσα στο επόμενο έτος, ενώ, το 2019, 38% του κοινού (33% το 2018) δηλώνει ότι σκοπεύει να το επισκέπτεται τουλάχιστον μία φορά το μήνα. Από το συνδυασμό άλλων ερωτήσεων προκύπτει ότι άνω του 90% των κατοίκων της Αττικής πιστεύουν ότι το ΚΠΙΣΝ αποτελεί έναν ανοιχτό, προσβάσιμο χώρο, ο οποίος αναβάθμισε την ποιότητα ζωής της περιοχής αλλά και το πολιτιστικό επίπεδο της πόλης, άλλαξε την εικόνα της Αθήνας και προσέφερε έναν πνεύμονα πρασίνου.
Επιπλέον, τα βασικά συμπεράσματα από την έρευνα επισκεπτών είναι τα εξής:
· 99% των επισκεπτών έχουν θετική γνώμη για το ΚΠΙΣΝ και τη λειτουργία του
· το σύνολο των επισκεπτών δηλώνει ότι θα το ξαναεπισκεφθεί μέσα στο επόμενο έτος
· 62% των επισκεπτών δηλώνουν ότι σκοπεύουν να το επισκέπτονται τουλάχιστον μία φορά το μήνα
· 85% των επισκεπτών το 2019 (87% το 2018) θεωρούν ότι το ΚΠΙΣΝ διαθέτει το σωστό επίπεδο ασφάλειας.
· 97% το 2019 (99% το 2018) έχουν θετική άποψη για το επίπεδο καθαριότητας
· 93% το 2019 (90% το 2018) έχουν θετική άποψη για το επίπεδο της εξυπηρέτησης από το προσωπικό του ΚΠΙΣΝ
· 95% το 2019 (90% το 2018) έχουν θετική άποψη για την ευγένεια του προσωπικού
Το 2019 η τηλεφωνική έρευνα κοινού έγινε με δείγμα 1.000 κατοίκων της Αττικής ηλικίας 18+. Η έρευνα επισκεπτών έγινε με συνεντεύξεις σε δείγμα 2.000 εξερχομένων επισκεπτών του ΚΠΙΣΝ ηλικίας 18+. Το 2018 οι έρευνες είχαν γίνει με αντίστοιχη μεθοδολογία. Τις έρευνες πραγματοποίησε η εταιρεία QED.
2. Εκδηλώσεις
Χάρη στη μεγάλη δωρεά (5 εκατομμύρια ευρώ ετησίως) του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τον προγραμματισμό εκδηλώσεων, το ΚΠΙΣΝ οργανώνει κάθε χρόνο χιλιάδες εκδηλώσεις και δράσεις, στη μεγάλη τους πλειονότητα με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Οι εκδηλώσεις αυτές είναι καλλιτεχνικές, εκπαιδευτικές, ψυχαγωγικές, περιβαλλοντικές και αθλητικές. Τα βασικά ποσοτικά στοιχεία συνοψίζονται στον ακόλουθο πίνακα:
Ένα από τα βασικά συστατικά της επιτυχίας του ΚΠΙΣΝ είναι η πολυμορφία των εκδηλώσεων και δράσεων του, ώστε να απευθύνονται στα πολλαπλά κοινά που το επισκέπτονται: από το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος μέχρι τις ροκ συναυλίες στο Ξέφωτο και τις αθλητικές δράσεις στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος. Το πρόγραμμα αναπτύσσεται διαρκώς με συνεργασίες με Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες, με εκθέσεις, συμπαραγωγές, performances, διαλέξεις και πλήθος εκπαιδευτικών δράσεων και εργαστηρίων, πάντα με γνώμονα την υψηλή ποιότητα και την αυθεντικότητα.
Ειδική μνεία αξίζει να γίνει για τα σχολικά προγράμματα του ΚΠΙΣΝ με άξονες τη βιωσιμότητα, τον δημόσιο χώρο, την τέχνη και την άθληση και ευεξία. Μέχρι σήμερα το ΚΠΙΣΝ έχει υποδεχθεί περισσότερους από 350.000 μαθητές όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων.
Ιδιαίτερη προσπάθεια έχει καταβληθεί ώστε να γίνει το ΚΠΙΣΝ βασικός Τόπος Γιορτής για την Αττική και όχι μόνο: Καθαρά Δευτέρα, Πρωτομαγιά, Χριστούγεννα, Παραμονή Πρωτοχρονιάς. Ήδη από το 2017, το ΚΠΙΣΝ κατέστη ένας από τους κορυφαίους προορισμούς του κοινού στις σημαντικές ημέρες της χρονιάς, μια τάση που ισχυροποιήθηκε το 2018 και το 2019, χάρη στις ειδικά σχεδιασμένες δράσεις.
Ειδικά την περίοδο των Χριστουγέννων το ΚΠΙΣΝ μεταμορφώνεται σε έναν μαγικό Χριστουγεννιάτικο Κόσμο, με το Παγοδρόμιο πάνω στο Κανάλι, τα φωτισμένα δέντρα, τις εντυπωσιακές φωτεινές εγκαταστάσεις στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος και τα χορογραφημένα σιντριβάνια, ο οποίος το 2018/2019 δέχθηκε περισσότερες από 900.000 επισκέψεις και το 2019/20 ο αριθμός άγγιξε τις 1.000.000 επισκέψεις.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τη φετινή εορταστική φωταγώγηση του ΚΠΙΣΝ παρακολούθησαν 40.000 επισκέπτες ενώ την παραμονή Πρωτοχρονιάς γιόρτασαν στο ΚΠΙΣΝ 34.000 επισκέπτες.
Η άλλη μεγάλη γιορτή στο ΚΠΙΣΝ είναι το Summer Nostos Festival, που οργανώνει κάθε χρόνο, για μια εβδομάδα στα τέλη Ιουνίου, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Το 2019 στο πολύ πλούσιο πρόγραμμα του φεστιβάλ, με ελεύθερη είσοδο για όλους, ο αριθμός των επισκέψεων ήταν σχεδόν 280.000.
3. Βιωσιμότητα - Περιβάλλον
Ήδη από τον σχεδιασμό του το ΚΠΙΣΝ είχε στόχο την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και τη λειτουργία με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος. Το ΚΠΙΣΝ έχει μάλιστα εκδώσει αναλυτικό απολογισμό Βιωσιμότητας – Περιβάλλοντος. Χαρακτηριστικά:
· Το ενεργειακό ηλιακό στέγαστρο του ΚΠΙΣΝ λειτουργεί στο 100% της προβλεπόμενης απόδοσής του. Καλύπτει κατά μέσο όρο 25% της ενέργειας που καταναλίσκει το ΚΠΙΣΝ ενώ την καλοκαιρινή περίοδο υπάρχουν διαστήματα που καλύπτει το 100% των ενεργειακών αναγκών του .
· Εξοικονόμηση ενέργειας: στο Επιχειρησιακό Σχέδιο προβλεπόταν ετήσια κατανάλωση 13 εκατομμύρια κιλοβατώρες ηλεκτρικού ρεύματος και η κατανάλωση του 2018 ήταν 9,2 εκατομμύρια. Επετεύχθη οικονομία περίπου 40%. Αντίστοιχα είναι τα αποτελέσματα για το 2017 και το 2019.
4. Οικονομικά αποτελέσματα
Τα οικονομικά αποτελέσματα της ΚΠΙΣΝ ΑΕ ξεπέρασαν κατά πολύ τους στόχους που είχαν τεθεί κατά την παράδοση στο Δημόσιο. Συγκεκριμένα το Επιχειρησιακό Σχέδιο προέβλεπε πλεόνασμα 4,5 χιλιάδων ευρώ το 2017 και, ακολουθώντας την ίδια ακριβώς μεθοδολογία μέτρησης, επετεύχθη πλεόνασμα 2,4 εκατομμύρια ευρώ, ενώ για το 2018 προβλεπόταν έλλειμμα 330 χιλιάδων ευρώ και επετεύχθη πλεόνασμα 3,1 εκατομμύρια ευρώ. Τα οικονομικά στοιχεία του 2019 δεν έχουν οριστικοποιηθεί ακόμη, αλλά εκτιμάται ότι και πάλι ο στόχος του Επιχειρησιακού Σχεδίου θα ξεπερασθεί κατά τουλάχιστον 2 εκατομμύρια ευρώ.
5. Συνεργασία ΕΛΣ- ΕΒΕ- ΚΠΙΣΝ
Το ΚΠΙΣΝ έχει γίνει υπόδειγμα ενός νέου μοντέλου συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών φορέων και οργανισμών πολιτισμού: η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, η Εθνική Λυρική Σκηνή και η ΚΠΙΣΝ Α.Ε., συνυπάρχουν, συλλειτουργούν και συμπράττουν, συνθέτοντας ένα σύνολο μεγαλύτερο από το απλό άθροισμα των επιμέρους δραστηριοτήτων τους.
Μία από τις μεγάλες προκλήσεις του ΚΠΙΣΝ ήταν η διασφάλιση της μετάβασης και λειτουργίας της ΕΛΣ και της ΕΒΕ στο νέο τους σπίτι και της αξιοποίησης των τεράστιων νέων δυνατοτήτων που τους προσφέρει ο εγκατεστημένος εξοπλισμός. Και πράγματι, η μετεγκατάσταση της ΕΛΣ και της ΕΒΕ ολοκληρώθηκε με απόλυτη επιτυχία και χωρίς τριγμούς. Τόσο η ΕΛΣ όσο και η ΕΒΕ πέρασαν στη φάση της πλήρους, κανονικής λειτουργίας με λαμπρές επιδόσεις.
Οι δωρεές και πρωτοβουλίες του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ)
Ο σχεδιασμός, η κατασκευή και ο πλήρης εξοπλισμός του ΚΠΙΣΝ αποτελεί τη μεγαλύτερη μεμονωμένη δωρεά του ΙΣΝ. Τον Φεβρουάριο 2017, με την ολοκλήρωση της κατασκευής του το ΙΣΝ παρέδωσε το ΚΠΙΣΝ στην Ελληνική Πολιτεία, τον νόμιμο ιδιοκτήτη του έργου. Παράλληλα, το ΙΣΝ ανακοίνωσε τη δέσμευσή του να συνεχίζει να υποστηρίζει έμπρακτα το ΚΠΙΣΝ για τα επόμενα πέντε χρόνια, με δωρεές ύψους έως €50 εκατομμυρίων για τη διοργάνωση δωρεάν εκδηλώσεων και την κάλυψη λειτουργικών εξόδων, ενώ πρόσφατα το ΙΣΝ χρηματοδότησε επιπλέον τη δημιουργία πρόσθετων υποδομών, όπως ο Θόλος στον Λαβύρινθο και τα Σιντριβάνια στο Κανάλι.
