ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Κεραμεικός: Αρχαίες πινακίδες με κατάρες έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη
Αρχαιοελληνικές πινακίδες, 30 συνολικά, βρέθηκαν σε πηγάδι στον Κεραμεικό, το οποίο χρονολογείται 2.500 χρόνια πριν.
Στις πινακίδες είναι γραμμένα κείμενα με επίκληση στους θεούς του Κάτω Κόσμου, προκειμένου να βλάψουν ανθρώπους. «Το πρόσωπο που διέταξε μια κατάρα δεν αναφέρεται ποτέ ονομαστικά, μόνο ο “αποδέκτης”», εξηγεί η Dr Jutta Stroszeck από το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο στην Αθήνα, επικεφαλής της έρευνας στον Κεραμεικό.
Το πηγάδι ανακαλύφθηκε το 2016, στη διάρκεια αρχαιολογικής ανασκαφής για τη διερεύνηση της παροχής νερού των λουτρών κοντά στο Δίπυλον. Η εκσκαφή είχε φέρει τότε, επίσης, στο φως πλήθος αντικειμένων, μεταξύ των οποίων κύπελλα, δοχεία ανάμιξης κρασιού, πήλινα κεριά, κατσαρόλες, νομίσματα και ένα ξύλινο κουτί.
Ωστόσο, η πιο συναρπαστική ανακάλυψη ενδεχομένως ήταν οι 30 «καταραμένες» πινακίδες, όλες κατασκευασμένες από μόλυβδο, ο οποίος θα δηλητηρίαζε το νερό. Η λεγόμενη «μαύρη μαγεία» δεν ήταν αποδεκτή τότε στην αρχαία Αθήνα και απαγορευόταν να γραφτούν ξόρκια πάνω στους τάφους. Αυτό σήμαινε πως οποιοσδήποτε επιθυμούσε να επικαλεστεί κάποια κατάρα, θα χρειαζόταν να βρει άλλες μεθόδους. Σύμφωνα με την Dr Stroszeck, ένας τρόπος ήταν πετώντας πινακίδες με κατάρες μέσα στα πηγάδια.
«Το νερό, ειδικά η πόση του, ήταν ιερό. Στην ελληνική θρησκεία, προστατευόταν από τις Νύμφες που μπορούσαν να γίνουν πολύ εχθρικές αν κάποιος δεν αντιμετώπιζε με σεβασμό το νερό τους. Για να κάνουν τις Νύμφες χαρούμενες, συχνά πετούσαν δώρα στο νερό. Εκείνη την εποχή, πίστευαν πως το νερό έδινε πρόσβαση στον Κάτω Κόσμο. Και ρίχνοντας μια κατάρα μέσα στο πηγάδι, το “ενεργοποιούσαν”», ανέφερε η ίδια, μιλώντας σε ισραηλινή εφημερίδα.
Οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν πως υπήρχαν τέσσερις βασικοί λόγοι για να καταραστείς κάποιον. Για νίκη σε μια μήνυση, για επιτυχία στις επιχειρήσεις, για νίκη σε αθλητικούς αγώνες και για γενικά ζητήματα αγάπης και μίσους. Οι Αρχαίοι Έλληνες προσλάμβαναν, συνήθως, «επαγγελματίες» που έγραφαν τις κατάρες, πιστεύοντας πως έχουν υπερφυσικές δυνάμεις. Με την τοποθέτηση της πινακίδας πάνω σε έναν τάφο, ευελπιστούσαν πως η κατάρα θα μεταφερόταν στον Κάτω Κόσμο από τις ψυχές του νεκρού.
Στις πινακίδες είναι γραμμένα κείμενα με επίκληση στους θεούς του Κάτω Κόσμου, προκειμένου να βλάψουν ανθρώπους. «Το πρόσωπο που διέταξε μια κατάρα δεν αναφέρεται ποτέ ονομαστικά, μόνο ο “αποδέκτης”», εξηγεί η Dr Jutta Stroszeck από το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο στην Αθήνα, επικεφαλής της έρευνας στον Κεραμεικό.
Το πηγάδι ανακαλύφθηκε το 2016, στη διάρκεια αρχαιολογικής ανασκαφής για τη διερεύνηση της παροχής νερού των λουτρών κοντά στο Δίπυλον. Η εκσκαφή είχε φέρει τότε, επίσης, στο φως πλήθος αντικειμένων, μεταξύ των οποίων κύπελλα, δοχεία ανάμιξης κρασιού, πήλινα κεριά, κατσαρόλες, νομίσματα και ένα ξύλινο κουτί.
Ωστόσο, η πιο συναρπαστική ανακάλυψη ενδεχομένως ήταν οι 30 «καταραμένες» πινακίδες, όλες κατασκευασμένες από μόλυβδο, ο οποίος θα δηλητηρίαζε το νερό. Η λεγόμενη «μαύρη μαγεία» δεν ήταν αποδεκτή τότε στην αρχαία Αθήνα και απαγορευόταν να γραφτούν ξόρκια πάνω στους τάφους. Αυτό σήμαινε πως οποιοσδήποτε επιθυμούσε να επικαλεστεί κάποια κατάρα, θα χρειαζόταν να βρει άλλες μεθόδους. Σύμφωνα με την Dr Stroszeck, ένας τρόπος ήταν πετώντας πινακίδες με κατάρες μέσα στα πηγάδια.
«Το νερό, ειδικά η πόση του, ήταν ιερό. Στην ελληνική θρησκεία, προστατευόταν από τις Νύμφες που μπορούσαν να γίνουν πολύ εχθρικές αν κάποιος δεν αντιμετώπιζε με σεβασμό το νερό τους. Για να κάνουν τις Νύμφες χαρούμενες, συχνά πετούσαν δώρα στο νερό. Εκείνη την εποχή, πίστευαν πως το νερό έδινε πρόσβαση στον Κάτω Κόσμο. Και ρίχνοντας μια κατάρα μέσα στο πηγάδι, το “ενεργοποιούσαν”», ανέφερε η ίδια, μιλώντας σε ισραηλινή εφημερίδα.
Οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν πως υπήρχαν τέσσερις βασικοί λόγοι για να καταραστείς κάποιον. Για νίκη σε μια μήνυση, για επιτυχία στις επιχειρήσεις, για νίκη σε αθλητικούς αγώνες και για γενικά ζητήματα αγάπης και μίσους. Οι Αρχαίοι Έλληνες προσλάμβαναν, συνήθως, «επαγγελματίες» που έγραφαν τις κατάρες, πιστεύοντας πως έχουν υπερφυσικές δυνάμεις. Με την τοποθέτηση της πινακίδας πάνω σε έναν τάφο, ευελπιστούσαν πως η κατάρα θα μεταφερόταν στον Κάτω Κόσμο από τις ψυχές του νεκρού.
