ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Τα "Μαγικά μαξιλάρια"του Ευγένιου Τριβιζά επιστρέφουν στη Λυρική Σκηνή
Μια όπερα για όλη την οικογένεια
Η εξαιρετικά επιτυχημένη παραγωγή όπερας για όλη την οικογένεια Τα μαγικά μαξιλάρια
Το διάσημο, πολυμεταφρασμένο και πολυβραβευμένο έργο του Ευγένιου Τριβιζά, μετά από μια επιτυχημένη σταδιοδρομία ως μυθιστόρημα και θεατρικό, διασκευάστηκε από τον ίδιο τον συγγραφέα για πρώτη φορά σε όπερα για όλη την οικογένεια, σε μουσική Γιώργου Δούση, για να δώσει πνοή στα όνειρα μικρών και μεγάλων. Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Το συγκινητικό, αισιόδοξο, γεμάτο νοήματα παραμύθι του Ευγένιου Τριβιζά μιλά για την αντίσταση των μαθητών ενός υποβαθμισμένου σχολείου και του εμπνευσμένου δασκάλου τους απέναντι στον άπληστο άρχοντα Αρπατίλαο και την αποφασιστικότητά τους να ξαναβρούν τα χαμένα τους όνειρα. Ο συγγραφέας γράφει για το έργο: «Εύχομαι όσοι παρακολουθήσουν τα Μαγικά μαξιλάρια να μην ξεχάσουν εύκολα τα λόγια του δάσκαλου στην παγωμένη αίθουσα του υποβαθμισμένου σχολείου: “Ό,τι κι αν σας πάρουν / πάντα κάτι μένει / που κανείς δεν το αγγίζει / κανείς δεν σας το παίρνει! / Ελπίδα, όαση, παρηγοριά σας, / θησαυρός στη συμφορά σας / μένουνε τα όνειρά σας!”».
Η ιστορία του έργου έχει ως εξής
Σε μια χώρα μακρινή́ και μυθική́, ένας άπληστος άρχοντας, ο Αρπατίλαος ο Πρώτος, αποφασισμένος να αυξήσει την παραγωγή́ σμαραγδιών στη χώρα του, καταργεί τα πάρτι γενεθλίων, τις Απόκριες, τις διακοπές του καλοκαιριού́, όλες τις γιορτές, ακόμα και τις Κυριακές, που μετονομάζονται, κατόπιν εντολής του, σε «Προδευτέρες» και δεν διαφέρουν στο παραμικρό́ από́ τις Δευτέρες. Καταργεί, επίσης, τα λούνα παρκ και τις παιδικές χαρές και στη θέση τους χτίζει φυλακές για να κρατούνται όσοι τολμούν να σβήσουν κεράκια γενεθλίων ή να ντύνονται πιερότοι τις Απόκριες ή να μην πηγαίνουν σχολείο τις Προδευτέρες. Οι κάτοικοι, υποχρεωμένοι να δουλεύουν ολοένα και πιο εξαντλητικά́ στα ορυχεία σμαραγδιών και τα πλεκτήρια συρματοπλεγμάτων, διαμαρτύρονται.
Ο Αρπατίλαος αδυνατεί αρχικά́ να κατανοήσει τους λόγους της λαϊκής δυσαρέσκειας, ωσότου ένας διορατικός αυλικός τού εξηγεί ότι σαφώς οφείλεται στα όνειρά τους: Ονειρεύονται ότι πετάνε, ενώ σέρνονται στην πραγματικότητα. Γι’ αυτό́ αισθάνονται δυσαρεστημένοι! Άλλωστε τα όνειρα απειλούν το καθεστώς. Κάτι ονειράκια τόσα δα, ανεπαίσθητα, φευγαλέα, μικροσκοπικά́, φουντώνουνε καμιά φορά́, φουντώνουνε σαν τη φωτιά́, κάνουν τον κόσμο άνω κάτω. «Μόνο αν τους στερήσετε τα όνειρά τους», τον συμβουλεύει, «θα ησυχάσετε, Εκλαμπρότατε». Έτσι ο Αρπατίλαος με τη βοήθεια του καταχθόνιου αρχιμάγου Σαυρίλιου Βρισελιέ και του επικεφαλής της βασιλικής φρουράς Βουλίμιου Βλήμα τούς ξεγελάει και τους αναγκάζει να κοιμούνται τα βράδια σε μαξιλάρια που προκαλούν αποτρόπαιους εφιάλτες.
Το καταχθόνιο σχέδιο φαίνεται να έχει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Οι διαμαρτυρίες σταματάνε. Η παραγωγή́ σμαραγδιών και η συγκομιδή́ συρματοπλεγμάτων αυξάνεται κατακόρυφα. Ο Αρπατίλαος και οι αυλικοί πανηγυρίζουν.
Δεν ξέρουν, όμως, ότι κάπου μακριά́ από́ το παλάτι, σ’ ένα ταπεινό́ σχολείο, ξεκινάει η αντίσταση. Μερικοί μαθητές και ένας εμπνευσμένος δάσκαλος είναι αποφασισμένοι, αψηφώντας θανάσιμους κίνδυνους, να ξαναβρούν τα χαμένα τους όνειρα.
Η μελωδική μουσική του Γιώργου Δούση, πλούσια σε συναισθήματα, περιπλανιέται απολαυστικά στα εκθαμβωτικά ανάκτορα, τα φτωχικά σχολεία και τα ερεβώδη ορυχεία σμαραγδιών της Ουρανούπολης ζωντανεύοντας ένα σύνολο σπαρταριστών χαρακτήρων. Ο συνθέτης αναφέρει: «Περιπλανήθηκα με μεγάλη απόλαυση στους ανακτορικούς κήπους και τα απόμερα σοκάκια του φανταστικού κόσμου της Ουρανούπολης. Έζησα μια διαδρομή γεμάτη εικόνες, χρώματα και μυρωδιές από έναν τόπο εξωτικό αλλά και πραγματικό συνάμα. Τα Μαγικά μαξιλάρια είναι ένα παντοτινά επίκαιρο έργο. Η δομή του έργου και ο λόγος του Ευγένιου Τριβιζά με οδήγησαν με απόλυτη ασφάλεια σε μια σχεδόν αυτόματη διαδικασία σύνθεσης».
Η σκηνοθεσία της Νατάσας Τριανταφύλλη, έχοντας ρυθμό, χιούμορ και συγκίνηση, στοχεύει στην αναζήτηση του ποιητικού πυρήνα αυτού του λυτρωτικού και ανεξάντλητου κλασικού παραμυθιού. Η σκηνοθέτρια επισημαίνει: «Η ιστορία των Μαγικών μαξιλαριών μας θυμίζει ότι είμαστε φτιαγμένοι από τα υλικά της γιορτής, της γενναιότητας, της ζωής, που ενυπάρχουν πάντοτε μυστικά και δεν εξαντλούνται ποτέ από εξωτερικές τυραννίες. Τα υλικά που σε κάνουν να κοιτάζεις τον ουρανό και να αναγνωρίζεις ότι, ακόμα κι αν είσαι μικρός, είσαι μέγας! Τα υλικά του ονείρου».
Την ευθύνη της μουσικής διεύθυνσης της παραγωγής έχει ο αρχιμουσικός της ΕΛΣ Νίκος Βασιλείου.
Πρωταγωνιστούν οι μονωδοί της ΕΛΣ Νικόλας Μαραζιώτης, Νίκος Κοτενίδης, Διονύσης Μελογιαννίδης, Βαγγέλης Μανιάτης, Γιώργος Ματθαιακάκης, Κωστής Ρασιδάκις και Γιάννης Κάβουρας, καθώς και τα μέλη της Παιδικής Χορωδίας της ΕΛΣ Δήμητρα Βασιλακοπούλου, Φραντζέσκα Βασιλοπούλου, Ειρήνη Κωνσταντοπούλου, Σοφία Λαχανά, Μάρκος Λεβογιάννης, Μάριος Πασχάλης και Αγγελική Ταμβακοπούλου. Συμμετέχει μικρό ορχηστρικό σύνολο, φωνητικό σύνολο και μέλη της Παιδικής Χορωδίας της ΕΛΣ, υπό τη διεύθυνση της Κωνσταντίνας Πιτσιάκου. Το ατμοσφαιρικό σκηνικό υπογράφει η Τίνα Τζόκα, τα πολύχρωμα κοστούμια η Ιωάννα Τσάμη, την κινησιολογία η Δήμητρα Μητροπούλου, ενώ τους θεαματικούς φωτισμούς ο Γιώργος Τέλλος.
Τα μαγικά μαξιλάρια
Γιώργος Δούσης / Ευγένιος Τριβιζάς
11, 12, 13, 20, 30 Νοεμβρίου & 1 Δεκεμβρίου 2022
Πρωινές παραστάσεις στις 11.00 / Απογευματινές παραστάσεις στις 18.30
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
+ Από τις 5 Δεκεμβρίου διαθέσιμο στην GNO TV
επιστρέφει στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος για έξι παραστάσεις από τις 11 Νοεμβρίου έως την 1η Δεκεμβρίου 2022 και στη συνέχεια θα μεταφερθεί στη μικρή οθόνη για να συναντήσει τα παιδιά και τους μεγάλους στα κινητά, τα τάμπλετ, τους υπολογιστές και τις τηλεοράσεις τους, μέσα από την GNO TV, όπου θα κάνει πρεμιέρα στις 5 Δεκεμβρίου. Το διάσημο, πολυμεταφρασμένο και πολυβραβευμένο έργο του Ευγένιου Τριβιζά, μετά από μια επιτυχημένη σταδιοδρομία ως μυθιστόρημα και θεατρικό, διασκευάστηκε από τον ίδιο τον συγγραφέα για πρώτη φορά σε όπερα για όλη την οικογένεια, σε μουσική Γιώργου Δούση, για να δώσει πνοή στα όνειρα μικρών και μεγάλων. Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Η υπόθεση του έργου
Το συγκινητικό, αισιόδοξο, γεμάτο νοήματα παραμύθι του Ευγένιου Τριβιζά μιλά για την αντίσταση των μαθητών ενός υποβαθμισμένου σχολείου και του εμπνευσμένου δασκάλου τους απέναντι στον άπληστο άρχοντα Αρπατίλαο και την αποφασιστικότητά τους να ξαναβρούν τα χαμένα τους όνειρα. Ο συγγραφέας γράφει για το έργο: «Εύχομαι όσοι παρακολουθήσουν τα Μαγικά μαξιλάρια να μην ξεχάσουν εύκολα τα λόγια του δάσκαλου στην παγωμένη αίθουσα του υποβαθμισμένου σχολείου: “Ό,τι κι αν σας πάρουν / πάντα κάτι μένει / που κανείς δεν το αγγίζει / κανείς δεν σας το παίρνει! / Ελπίδα, όαση, παρηγοριά σας, / θησαυρός στη συμφορά σας / μένουνε τα όνειρά σας!”».
Η ιστορία του έργου έχει ως εξής
Σε μια χώρα μακρινή́ και μυθική́, ένας άπληστος άρχοντας, ο Αρπατίλαος ο Πρώτος, αποφασισμένος να αυξήσει την παραγωγή́ σμαραγδιών στη χώρα του, καταργεί τα πάρτι γενεθλίων, τις Απόκριες, τις διακοπές του καλοκαιριού́, όλες τις γιορτές, ακόμα και τις Κυριακές, που μετονομάζονται, κατόπιν εντολής του, σε «Προδευτέρες» και δεν διαφέρουν στο παραμικρό́ από́ τις Δευτέρες. Καταργεί, επίσης, τα λούνα παρκ και τις παιδικές χαρές και στη θέση τους χτίζει φυλακές για να κρατούνται όσοι τολμούν να σβήσουν κεράκια γενεθλίων ή να ντύνονται πιερότοι τις Απόκριες ή να μην πηγαίνουν σχολείο τις Προδευτέρες. Οι κάτοικοι, υποχρεωμένοι να δουλεύουν ολοένα και πιο εξαντλητικά́ στα ορυχεία σμαραγδιών και τα πλεκτήρια συρματοπλεγμάτων, διαμαρτύρονται.
Ο Αρπατίλαος αδυνατεί αρχικά́ να κατανοήσει τους λόγους της λαϊκής δυσαρέσκειας, ωσότου ένας διορατικός αυλικός τού εξηγεί ότι σαφώς οφείλεται στα όνειρά τους: Ονειρεύονται ότι πετάνε, ενώ σέρνονται στην πραγματικότητα. Γι’ αυτό́ αισθάνονται δυσαρεστημένοι! Άλλωστε τα όνειρα απειλούν το καθεστώς. Κάτι ονειράκια τόσα δα, ανεπαίσθητα, φευγαλέα, μικροσκοπικά́, φουντώνουνε καμιά φορά́, φουντώνουνε σαν τη φωτιά́, κάνουν τον κόσμο άνω κάτω. «Μόνο αν τους στερήσετε τα όνειρά τους», τον συμβουλεύει, «θα ησυχάσετε, Εκλαμπρότατε». Έτσι ο Αρπατίλαος με τη βοήθεια του καταχθόνιου αρχιμάγου Σαυρίλιου Βρισελιέ και του επικεφαλής της βασιλικής φρουράς Βουλίμιου Βλήμα τούς ξεγελάει και τους αναγκάζει να κοιμούνται τα βράδια σε μαξιλάρια που προκαλούν αποτρόπαιους εφιάλτες.
Το καταχθόνιο σχέδιο φαίνεται να έχει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Οι διαμαρτυρίες σταματάνε. Η παραγωγή́ σμαραγδιών και η συγκομιδή́ συρματοπλεγμάτων αυξάνεται κατακόρυφα. Ο Αρπατίλαος και οι αυλικοί πανηγυρίζουν.
Δεν ξέρουν, όμως, ότι κάπου μακριά́ από́ το παλάτι, σ’ ένα ταπεινό́ σχολείο, ξεκινάει η αντίσταση. Μερικοί μαθητές και ένας εμπνευσμένος δάσκαλος είναι αποφασισμένοι, αψηφώντας θανάσιμους κίνδυνους, να ξαναβρούν τα χαμένα τους όνειρα.
Οι συντελστές
Η μελωδική μουσική του Γιώργου Δούση, πλούσια σε συναισθήματα, περιπλανιέται απολαυστικά στα εκθαμβωτικά ανάκτορα, τα φτωχικά σχολεία και τα ερεβώδη ορυχεία σμαραγδιών της Ουρανούπολης ζωντανεύοντας ένα σύνολο σπαρταριστών χαρακτήρων. Ο συνθέτης αναφέρει: «Περιπλανήθηκα με μεγάλη απόλαυση στους ανακτορικούς κήπους και τα απόμερα σοκάκια του φανταστικού κόσμου της Ουρανούπολης. Έζησα μια διαδρομή γεμάτη εικόνες, χρώματα και μυρωδιές από έναν τόπο εξωτικό αλλά και πραγματικό συνάμα. Τα Μαγικά μαξιλάρια είναι ένα παντοτινά επίκαιρο έργο. Η δομή του έργου και ο λόγος του Ευγένιου Τριβιζά με οδήγησαν με απόλυτη ασφάλεια σε μια σχεδόν αυτόματη διαδικασία σύνθεσης».
Η σκηνοθεσία της Νατάσας Τριανταφύλλη, έχοντας ρυθμό, χιούμορ και συγκίνηση, στοχεύει στην αναζήτηση του ποιητικού πυρήνα αυτού του λυτρωτικού και ανεξάντλητου κλασικού παραμυθιού. Η σκηνοθέτρια επισημαίνει: «Η ιστορία των Μαγικών μαξιλαριών μας θυμίζει ότι είμαστε φτιαγμένοι από τα υλικά της γιορτής, της γενναιότητας, της ζωής, που ενυπάρχουν πάντοτε μυστικά και δεν εξαντλούνται ποτέ από εξωτερικές τυραννίες. Τα υλικά που σε κάνουν να κοιτάζεις τον ουρανό και να αναγνωρίζεις ότι, ακόμα κι αν είσαι μικρός, είσαι μέγας! Τα υλικά του ονείρου».
Την ευθύνη της μουσικής διεύθυνσης της παραγωγής έχει ο αρχιμουσικός της ΕΛΣ Νίκος Βασιλείου.
Πρωταγωνιστούν οι μονωδοί της ΕΛΣ Νικόλας Μαραζιώτης, Νίκος Κοτενίδης, Διονύσης Μελογιαννίδης, Βαγγέλης Μανιάτης, Γιώργος Ματθαιακάκης, Κωστής Ρασιδάκις και Γιάννης Κάβουρας, καθώς και τα μέλη της Παιδικής Χορωδίας της ΕΛΣ Δήμητρα Βασιλακοπούλου, Φραντζέσκα Βασιλοπούλου, Ειρήνη Κωνσταντοπούλου, Σοφία Λαχανά, Μάρκος Λεβογιάννης, Μάριος Πασχάλης και Αγγελική Ταμβακοπούλου. Συμμετέχει μικρό ορχηστρικό σύνολο, φωνητικό σύνολο και μέλη της Παιδικής Χορωδίας της ΕΛΣ, υπό τη διεύθυνση της Κωνσταντίνας Πιτσιάκου. Το ατμοσφαιρικό σκηνικό υπογράφει η Τίνα Τζόκα, τα πολύχρωμα κοστούμια η Ιωάννα Τσάμη, την κινησιολογία η Δήμητρα Μητροπούλου, ενώ τους θεαματικούς φωτισμούς ο Γιώργος Τέλλος.
Πληροφορίες
Όπερα για όλη την οικογένεια • ΑναβίωσηΤα μαγικά μαξιλάρια
Γιώργος Δούσης / Ευγένιος Τριβιζάς
11, 12, 13, 20, 30 Νοεμβρίου & 1 Δεκεμβρίου 2022
Πρωινές παραστάσεις στις 11.00 / Απογευματινές παραστάσεις στις 18.30
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
+ Από τις 5 Δεκεμβρίου διαθέσιμο στην GNO TV