ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Pandora Papers: Το διαβατήριο της κλοπής των αιώνων
Οι τεράστιες ανισότητες, που κατατρώγουν τις κοινωνικές σχέσεις, έχουν γίνει βασικός λόγος αποσταθεροποίησης των κοινωνιών
Όταν οι άνθρωποι δεν θα έχουν πια να φάνε, θα φάνε τους πλούσιους» - Ζαν-Ζακ Ρουσσώ (1712-1778), πατέρας της γεωπολιτικής. Οταν ο Γάλλος φιλόσοφος Ρουσσώ, από τους πιο σηµαντικούς στοχαστές των νεότερων χρόνων, έκανε αυτήν την πρόγνωση, δεν είχε ακόµη γίνει η Γαλλική Επανάσταση, η οποία τον δικαίωσε.
Σίγουρα, όµως, δεν θα φανταζόταν ποτέ ότι σχεδόν δυόµιση αιώνες µετά θα γίνονταν πάλι επίκαιρα τα λόγια του σε µια κρίσιµη καµπή για τις δυτικές δηµοκρατίες. Ο καπιταλισµός, το σύστηµα που όλο αυτό το διάστηµα οδήγησε σε µια συσσώρευση πλούτου πέρα από οτιδήποτε θα µπορούσε να φανταστεί ο ίδιος και οι σύγχρονοί του, βρίσκεται σε µια βαθιά, δοµική κρίση.
Το νεοφιλελεύθερο δόγµα της παγκοσµιοποίησης, που έφερε τον καζινο-καπιταλισµό, συνέβαλε σε µια πρωτοφανή λεηλασία του παγκόσµιου πλούτου από τις ελίτ και σε ένα µεγάλο χάσµα µεταξύ του πλούτου των πλουσιότερων στρωµάτων και της υπόλοιπης κοινωνίας. Αυτό το φαινόµενο είναι ιδιαίτερα έντονο στις ΗΠΑ, όπου οι λαϊκές τάξεις δεν έχουν δει καθόλου πραγµατική αύξηση του εισοδήµατός τους από το 1980, ενώ οι εξαιρετικά πλούσιοι στην κορυφή έχουν δει το εισόδηµά τους να αυξάνεται περίπου κατά 6% ετησίως.
Το χάσµα των ανισοτήτων είναι εξίσου πρόβληµα και στην από εδώ πλευρά του Ατλαντικού, στην Ε.Ε., αλλά και στη νέα υπερδύναµη, την Κίνα, όπου οι δοµικές αλλαγές έγιναν τα χρόνια της παγκοσµιοποίησης µε πιο δραµατικό τρόπο.
Το αποτέλεσµα της αυξανόµενης ανισότητας είναι ότι «οι άνθρωποι έχουν λιγότερη εµπιστοσύνη στους θεσµούς και βιώνουν ένα αίσθηµα αδικίας», σύµφωνα µε έρευνα του 2020 που διεξήχθη παγκοσµίως από την εταιρεία µάρκετινγκ και δηµοσίων σχέσεων Edelman. Το συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι σχεδόν το 60% των ανθρώπων στον πλανήτη πιστεύουν πως «ο καπιταλισµός σήµερα κάνει περισσότερο κακό παρά καλό στον κόσµο».
Αντίστοιχη έρευνα του Πανεπιστηµίου Χάρβαρντ στους νέους κάτω των 25 καταγράφει ότι τα 2/3 εξ αυτών πιστεύουν ότι «η γενιά τους θα ζήσει χειρότερα από τις προηγούµενες». Αλλη έρευνα, του δεξιού-συντηρητικού Ινστιτούτου Οικονοµικών Υποθέσεων (ΙΕΑ) της Βρετανίας, δείχνει ότι το 80% των Millennials (όσοι γεννήθηκαν µεταξύ 1980- 1995) κατηγορούν τον καπιταλισµό για τη σηµερινή κρίση, τόσο στην οικονοµία όσο και στο περιβάλλον. Το ΙΕΑ επισηµαίνει ότι η δηµοσκόπηση πρέπει να είναι «καµπανάκι αφύπνισης» για τους υποστηρικτές του νεοφιλελευθερισµού και των «αγορών».
Οι τεράστιες ανισότητες, που κατατρώγουν τις κοινωνικές σχέσεις, έχουν γίνει βασικός λόγος αποσταθεροποίησης των κοινωνιών, αλλά και αντιπαράθεσης µεταξύ κρατών. Την ώρα που οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι υπερπλουσιότεροι, µια νέα αντίθεση έχει δηµιουργηθεί σε όλο το φάσµα του πολιτικού τόξου (πέρα από δεξιά - αριστερά, προλεταριάτο κ.ο.κ.).
Αυτό που σήµερα αντιπροσωπεύουν οι ελίτ δεν είναι µόνο κάποιες κλειστές κάστες µε ταξική έννοια, αλλά, κυρίως, στεγανά συµφέροντα πολυεθνικών και καρτέλ που απολαµβάνουν νοµική και φορολογική ασυλία στη λεηλασία του παγκόσµιου πλούτου. Αυτοί οι «παγκόσµιοι απατεώνες», χωρίς πατρίδα και χωρίς Θεό, καταφέρνουν να µένουν στο απυρόβλητο και ατιµώρητοι µέσα από ένα ευρύ δίκτυο δικηγορικών και λογιστικών γραφείων, real estate επιχειρήσεων, τραπεζών, θυγατρικών-βιτρινών, ΜΚΟ, φορολογικών παραδείσων και υπεράκτιων εταιρειών.
Αυτό το «θέατρο του παραλόγου» της παγκοσµιοποίησης, το οποίο τα αργυρώνητα ΜΜΕ προσπαθούν να µας πείσουν ότι γίνεται για το «καλό» µας, περιλαµβάνει ένα «σκοτεινό» παιχνίδι δισεκατοµµυριούχων από τους οικονοµικά ισχυρούς του πλανήτη, µέσω του οποίου έχουν «χτίσει» τις αυτοκρατορίες τους. Επί δεκαετίες, ειδικά µετά τη διακήρυξη περί «παγκοσµιοποίησης», ένας µυστικός στρατός δικηγόρων ειδικών σε φορολογικά ζητήµατα, λογιστών και πλούσιων µάνατζερ είναι στην υπηρεσία των υπερπλουσίων της διεθνούς ελίτ, στο πλαίσιο µιας σκιώδους Βιοµηχανίας Προστασίας του Πλούτου.
Αυτοί οι «πράκτορες της ανισότητας» πληρώνονται εκατοµµύρια προκειµένου να κρύψουν τρισεκατοµµύρια δολάρια για το πλούσιο 0,01% του πλανήτη. Πρόσφατες έρευνες αποκαλύπτουν πώς αυτός ο παράνοµος βραχίονας των παγκοσµιοποιητών προστατεύει αυτήν την αναίσχυντη ανισότητα «κρύβοντας» πλούτο µεγαλύτερο των 20 τρισεκατοµµυρίων δολαρίων.
Μια νέα, τεράστια αποκάλυψη για τα µυστικά παιχνίδια και τα σχέδια φοροαποφυνής των υπερπλουσίων στον κόσµο είναι τα «Pandora Papers» («Εγγραφα Πανδώρα»), που έγιναν πρωτοσέλιδα τον Οκτώβριο σε ολόκληρο τον κόσµο.
Αυτή η κολοσσιαία δηµοσιογραφική έρευνα απασχόλησε 600 δηµοσιογράφους από 117 χώρες και συντονίστηκε από τη ∆ιεθνή Κοινοπραξία Ερευνητών ∆ηµοσιογράφων (International Consortium of Investigative Journalists - ICIJ). Αυτή η «µεγαλύτερη δηµοσιογραφική συνεργασία», όπως χαρακτηρίστηκε, βασίστηκε σε διαρροές από εµπιστευτικά αρχεία σε 14 διαφορετικές υπεράκτιες εταιρείες, που προσέφεραν υπηρεσίες για την απόκρυψη πλούτου σε πολλές χώρες του δυτικού κόσµου, καθώς και εταιρείες σε γνωστούς φορολογικούς παραδείσους.
Τα 11,9 εκατοµµύρια έγγραφα που δόθηκαν την Κυριακή 3 Οκτωβρίου στη δηµοσιότητα χαρτογραφούν όλη αυτήν τη βιοµηχανία προστασίας της ελίτ, που, µέσω των εταιρειών παροχής οικονοµικών υπηρεσιών, δηµιουργεί υπεράκτιες εταιρείες ή καταπιστεύµατα σε φορολογικούς παραδείσους, για να µπορούν τα υψηλά δικτυωµένα άτοµα να παραβλέπουν τις εθνικές νοµοθεσίες και να κρύβουν περιουσίες τρισεκατοµµυρίων δολαρίων.
Τρανταχτά ονόματα παγκοσµίου εµβελείας, πάνω από 100 δισεκατοµµυριούχοι του πλανήτη, περισσότεροι από 35 πολιτικοί ηγέτες (πρώην και νυν), 300 κρατικοί αξιωµατούχοι και πολλοί άλλοι βρίσκονται εκτεθειµένοι από αυτή τη µεγαλύτερη διαρροή εγγράφων, στην οποία συµµετείχαν δηµοσιογράφοι από 150 ΜΜΕ ανά τον κόσµο.
Οι φάκελοι διέρρευσαν από την ICIJ σε επιλεγµένους συνεργάτες µέσων ενηµέρωσης, συµπεριλαµβανοµένων των «Guardian», BBC Panorama, «Le Monde» και «Washington Post». Τα «Pandora Papers» αντιπροσωπεύουν την τελευταία -και τη µεγαλύτερη σε όγκο πληροφοριών- διαρροή σε µια σειρά σηµαντικών διαρροών οικονοµικών δεδοµένων, που ξεσκεπάζουν αυτόν τον «µυστικό» κόσµο από το 2013, σύµφωνα µε σχετικό ρεπορτάζ του «Guardian».
*Αποµαγνητοφωνηµένη εκποµπή στον «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» 90,1 FM, µε τους συνεργάτες µου Λεωνίδα Αποσκίτη, δηµοσιογράφο-συγγραφέα, και Σπύρο ∆ηµητρίου, γεωπολιτικό αναλυτή.
Σίγουρα, όµως, δεν θα φανταζόταν ποτέ ότι σχεδόν δυόµιση αιώνες µετά θα γίνονταν πάλι επίκαιρα τα λόγια του σε µια κρίσιµη καµπή για τις δυτικές δηµοκρατίες. Ο καπιταλισµός, το σύστηµα που όλο αυτό το διάστηµα οδήγησε σε µια συσσώρευση πλούτου πέρα από οτιδήποτε θα µπορούσε να φανταστεί ο ίδιος και οι σύγχρονοί του, βρίσκεται σε µια βαθιά, δοµική κρίση.
Το νεοφιλελεύθερο δόγµα της παγκοσµιοποίησης, που έφερε τον καζινο-καπιταλισµό, συνέβαλε σε µια πρωτοφανή λεηλασία του παγκόσµιου πλούτου από τις ελίτ και σε ένα µεγάλο χάσµα µεταξύ του πλούτου των πλουσιότερων στρωµάτων και της υπόλοιπης κοινωνίας. Αυτό το φαινόµενο είναι ιδιαίτερα έντονο στις ΗΠΑ, όπου οι λαϊκές τάξεις δεν έχουν δει καθόλου πραγµατική αύξηση του εισοδήµατός τους από το 1980, ενώ οι εξαιρετικά πλούσιοι στην κορυφή έχουν δει το εισόδηµά τους να αυξάνεται περίπου κατά 6% ετησίως.
Το χάσµα των ανισοτήτων είναι εξίσου πρόβληµα και στην από εδώ πλευρά του Ατλαντικού, στην Ε.Ε., αλλά και στη νέα υπερδύναµη, την Κίνα, όπου οι δοµικές αλλαγές έγιναν τα χρόνια της παγκοσµιοποίησης µε πιο δραµατικό τρόπο.
Το αποτέλεσµα της αυξανόµενης ανισότητας είναι ότι «οι άνθρωποι έχουν λιγότερη εµπιστοσύνη στους θεσµούς και βιώνουν ένα αίσθηµα αδικίας», σύµφωνα µε έρευνα του 2020 που διεξήχθη παγκοσµίως από την εταιρεία µάρκετινγκ και δηµοσίων σχέσεων Edelman. Το συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι σχεδόν το 60% των ανθρώπων στον πλανήτη πιστεύουν πως «ο καπιταλισµός σήµερα κάνει περισσότερο κακό παρά καλό στον κόσµο».
Αντίστοιχη έρευνα του Πανεπιστηµίου Χάρβαρντ στους νέους κάτω των 25 καταγράφει ότι τα 2/3 εξ αυτών πιστεύουν ότι «η γενιά τους θα ζήσει χειρότερα από τις προηγούµενες». Αλλη έρευνα, του δεξιού-συντηρητικού Ινστιτούτου Οικονοµικών Υποθέσεων (ΙΕΑ) της Βρετανίας, δείχνει ότι το 80% των Millennials (όσοι γεννήθηκαν µεταξύ 1980- 1995) κατηγορούν τον καπιταλισµό για τη σηµερινή κρίση, τόσο στην οικονοµία όσο και στο περιβάλλον. Το ΙΕΑ επισηµαίνει ότι η δηµοσκόπηση πρέπει να είναι «καµπανάκι αφύπνισης» για τους υποστηρικτές του νεοφιλελευθερισµού και των «αγορών».
Οι τεράστιες ανισότητες, που κατατρώγουν τις κοινωνικές σχέσεις, έχουν γίνει βασικός λόγος αποσταθεροποίησης των κοινωνιών, αλλά και αντιπαράθεσης µεταξύ κρατών. Την ώρα που οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι υπερπλουσιότεροι, µια νέα αντίθεση έχει δηµιουργηθεί σε όλο το φάσµα του πολιτικού τόξου (πέρα από δεξιά - αριστερά, προλεταριάτο κ.ο.κ.).
Αυτό που σήµερα αντιπροσωπεύουν οι ελίτ δεν είναι µόνο κάποιες κλειστές κάστες µε ταξική έννοια, αλλά, κυρίως, στεγανά συµφέροντα πολυεθνικών και καρτέλ που απολαµβάνουν νοµική και φορολογική ασυλία στη λεηλασία του παγκόσµιου πλούτου. Αυτοί οι «παγκόσµιοι απατεώνες», χωρίς πατρίδα και χωρίς Θεό, καταφέρνουν να µένουν στο απυρόβλητο και ατιµώρητοι µέσα από ένα ευρύ δίκτυο δικηγορικών και λογιστικών γραφείων, real estate επιχειρήσεων, τραπεζών, θυγατρικών-βιτρινών, ΜΚΟ, φορολογικών παραδείσων και υπεράκτιων εταιρειών.
Αυτό το «θέατρο του παραλόγου» της παγκοσµιοποίησης, το οποίο τα αργυρώνητα ΜΜΕ προσπαθούν να µας πείσουν ότι γίνεται για το «καλό» µας, περιλαµβάνει ένα «σκοτεινό» παιχνίδι δισεκατοµµυριούχων από τους οικονοµικά ισχυρούς του πλανήτη, µέσω του οποίου έχουν «χτίσει» τις αυτοκρατορίες τους. Επί δεκαετίες, ειδικά µετά τη διακήρυξη περί «παγκοσµιοποίησης», ένας µυστικός στρατός δικηγόρων ειδικών σε φορολογικά ζητήµατα, λογιστών και πλούσιων µάνατζερ είναι στην υπηρεσία των υπερπλουσίων της διεθνούς ελίτ, στο πλαίσιο µιας σκιώδους Βιοµηχανίας Προστασίας του Πλούτου.
Αυτοί οι «πράκτορες της ανισότητας» πληρώνονται εκατοµµύρια προκειµένου να κρύψουν τρισεκατοµµύρια δολάρια για το πλούσιο 0,01% του πλανήτη. Πρόσφατες έρευνες αποκαλύπτουν πώς αυτός ο παράνοµος βραχίονας των παγκοσµιοποιητών προστατεύει αυτήν την αναίσχυντη ανισότητα «κρύβοντας» πλούτο µεγαλύτερο των 20 τρισεκατοµµυρίων δολαρίων.
Μια νέα, τεράστια αποκάλυψη για τα µυστικά παιχνίδια και τα σχέδια φοροαποφυνής των υπερπλουσίων στον κόσµο είναι τα «Pandora Papers» («Εγγραφα Πανδώρα»), που έγιναν πρωτοσέλιδα τον Οκτώβριο σε ολόκληρο τον κόσµο.
Αυτή η κολοσσιαία δηµοσιογραφική έρευνα απασχόλησε 600 δηµοσιογράφους από 117 χώρες και συντονίστηκε από τη ∆ιεθνή Κοινοπραξία Ερευνητών ∆ηµοσιογράφων (International Consortium of Investigative Journalists - ICIJ). Αυτή η «µεγαλύτερη δηµοσιογραφική συνεργασία», όπως χαρακτηρίστηκε, βασίστηκε σε διαρροές από εµπιστευτικά αρχεία σε 14 διαφορετικές υπεράκτιες εταιρείες, που προσέφεραν υπηρεσίες για την απόκρυψη πλούτου σε πολλές χώρες του δυτικού κόσµου, καθώς και εταιρείες σε γνωστούς φορολογικούς παραδείσους.
Τα 11,9 εκατοµµύρια έγγραφα που δόθηκαν την Κυριακή 3 Οκτωβρίου στη δηµοσιότητα χαρτογραφούν όλη αυτήν τη βιοµηχανία προστασίας της ελίτ, που, µέσω των εταιρειών παροχής οικονοµικών υπηρεσιών, δηµιουργεί υπεράκτιες εταιρείες ή καταπιστεύµατα σε φορολογικούς παραδείσους, για να µπορούν τα υψηλά δικτυωµένα άτοµα να παραβλέπουν τις εθνικές νοµοθεσίες και να κρύβουν περιουσίες τρισεκατοµµυρίων δολαρίων.
Τρανταχτά ονόματα παγκοσµίου εµβελείας, πάνω από 100 δισεκατοµµυριούχοι του πλανήτη, περισσότεροι από 35 πολιτικοί ηγέτες (πρώην και νυν), 300 κρατικοί αξιωµατούχοι και πολλοί άλλοι βρίσκονται εκτεθειµένοι από αυτή τη µεγαλύτερη διαρροή εγγράφων, στην οποία συµµετείχαν δηµοσιογράφοι από 150 ΜΜΕ ανά τον κόσµο.
Οι φάκελοι διέρρευσαν από την ICIJ σε επιλεγµένους συνεργάτες µέσων ενηµέρωσης, συµπεριλαµβανοµένων των «Guardian», BBC Panorama, «Le Monde» και «Washington Post». Τα «Pandora Papers» αντιπροσωπεύουν την τελευταία -και τη µεγαλύτερη σε όγκο πληροφοριών- διαρροή σε µια σειρά σηµαντικών διαρροών οικονοµικών δεδοµένων, που ξεσκεπάζουν αυτόν τον «µυστικό» κόσµο από το 2013, σύµφωνα µε σχετικό ρεπορτάζ του «Guardian».
*Αποµαγνητοφωνηµένη εκποµπή στον «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» 90,1 FM, µε τους συνεργάτες µου Λεωνίδα Αποσκίτη, δηµοσιογράφο-συγγραφέα, και Σπύρο ∆ηµητρίου, γεωπολιτικό αναλυτή.
