ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Πώς διαχειρίζεται το ΚΚΕ την ιστορία του – Μέρος 2ο
Ο ρόλος των ξένων δυνάμεων στον εμφύλιο πόλεμο είναι γνωστός. Αυτός είναι και ο λόγος που τον έχουν περιγράψει ως διεθνή πόλεμο
Έπειτα από δεκαετίες, πέφτει φως -έστω και με το... σταγονόμετροστις σχέσεις των Ελλήνων κομμουνιστών με τη Μόσχα
, στο ενδιαφέρον του Στάλιν και στη βοήθεια της ΕΣΣΔ στον «Δημοκρατικό Στρατό» κατά τη διάρκεια του ελληνικού Εμφυλίου - Τα έγγραφα για τη βοήθεια στους κομμουνιστές. Το πρώτο είναι μια αναφορά ενός Σοβιετικού αντισυνταγματάρχη στην Ελλάδα ονόματι Νετσάεβ. Σε αυτήν περιγράφει τη θερμή υποδοχή που τους επεφύλασσε ο κόσμος στην Ελλάδα: «Ο κόσμος λαχταρούσε να μας δει, έτρεχε γρήγορα προς το μέρος μας. Αγκάλιαζαν τα αυτοκίνητά μας, χειροκροτούσαν και φώναζαν: “Ζήτω η Σοβιετική Ρωσία! Ζήτω ο Κόκκινος Στρατός! Ζήτω οι Σύμμαχοι!”», λέει, περιγράφοντας την υποδοχή στο Σιδηρόκαστρο, στο Διδυμότειχο, στην Καβάλα, στη Δράμα, στην Κομοτηνή και αλλού.
(Of possible interest to Greek followers. A letter from Nikos Zachariadis to the Soviet leadership, marking a crucial turning point in the Greek Civil War. From recently declassified Soviet archival records. pic.twitter.com/VCgkU5EuNi - Sergey Radchenko (@DrRadchenko) January 24, 2022).
Το δεύτερο είναι μια λεπτομερής λίστα του οπλισμού που οι Σοβιετικοί είχαν στείλει στους Ελληνες αντάρτες το 1947, στο πλαίσιο του εμφύλιου πολέμου. Σε αυτήν περιλαμβάνονται τουφέκια, καραμπίνες, οπλοπολυβόλα, φυσίγγια και άλλα.
(Oy. This accidentally caused quite a stir. Folks, there’s lots of very interesting stuff on the Greek civil war in the newly released Soviet records. I will post some here but I am also including a section on the conflict in my forthcoming book on the Cold War. https://t.co/x45IuHX7c5 - Sergey Radchenko (@DrRadchenko) January 24, 2022)
Το τρίτο είναι μια επιστολή του τότε υπουργού Εξωτερικών της ΕΣΣΔ προς τον Ιωσήφ Στάλιν. Ο Μολότοφ γράφει: «Τα αιτήματα του Ζαχαριάδη, πλην των δύο παρακάτω σημείων, ικανοποιήθηκαν πλήρως». Τα σημεία αυτά αφορούν 60 ορεινά πυροβόλα που είχε ζητήσει ο τότε ηγέτης του ΚΚΕ, Νίκος Ζαχαριάδης, και τα οποία -λέει ο Μολότοφ- «δεν έχουμε. Αποστέλλονται ισάριθμα γερμανικά αντιαρματικά πυροβόλα των 37 χιλιοστών και οβίδες για αυτά». Συμπλήρωσε, μάλιστα πως «παρόμοια πυροβόλα είχαν ήδη σταλεί στους Ελληνες και έμειναν ικανοποιημένοι».
Στη συνέχεια, ενημερώνει τον Στάλιν πως «δεν υπάρχει δυνατότητα να ικανοποιηθεί το αίτημα για βοήθεια σε υποδήματα και ρουχισμό, λόγω έλλειψης στολών και υποδημάτων ξένων προδιαγραφών» και ότι 100.000 δολάρια θα σταλούν στον Ζαχαριάδη, «μέσω του συντρόφου Σούσλοφ».
[More on the Greek civil war. Markos Vafeiadis recounts the difficulties of recruiting troops for the Communist army. Says (in a letter to the Soviets) that recruitment in 1947 had a «forced character». «No more than 10% of recruits joined the army voluntarily». pic.twitter. com/X7Ads6ccTi — Sergey Radchenko (@ DrRadchenko) January 29, 2022].
Το τέταρτο έγγραφο είναι μια προσωπική επιστολή, γραμμένη στα ελληνικά, του Μάρκου Βαφειάδη και του Νίκου Ζαχαριάδη, η οποία στάλθηκε στις 7 Ιουλίου του 1948 στην Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ενωσης. Αναφερόταν στην απόφαση των Αλβανών να κλείσουν τα σύνορα στον Δημοκρατικό Στρατό για δύο μήνες: «Το ταξίδι του συντρόφου Ζαχαριάδη σ’ εσάς, με την κατανόηση και τη βοήθεια που δείξατε προς την υπόθεσή μας, στερέωσε ακόμα πιο πολύ την πίστη μας και την απόφασή μας να χτυπήσουμε εξοντωτικά τον μοναρχοφασισμό και να δυσκολέψουμε πιο πολύ τις επιδιώξεις του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στη χώρα μας».
(An interesting snapshot of relations inside the Communist bloc. One of the Greek Communist leaders (Markos) accuses the other (Zachariadis) of having intimate relations with his wife - and does so in a meeting with the Soviet leaders in an apparent bid to get them to intervene. pic. twitter.com/zJHBZ3vgzC - Sergey Radchenko (@ DrRadchenko) January 28, 2022).
Σε ένα άλλο σημείο παραθέτουν τους επιχειρησιακούς σχεδιασμούς του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, που, όπως αναφέρουν, κατατείνουν στην απόσπαση ελληνικού εδάφους: «Οπως σας είναι γνωστό, το δικό μας σχέδιο συνοψιζόταν σε τούτο δω: Να φθείρουμε σε σημαντικό βαθμό τον μοναρχοφασισμό (σ.σ.: τον Εθνικό Στρατό, που συγκροτήθηκε με τη συνδρομή των Βρετανών και αργότερα των Αμερικανών) κατά την επίθεσή του που ήταν υποχρεωμένος να κάνει ενάντια στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας στη Βόρεια Πίνδο, για να περάσουμε την κατάλληλη στιγμή σε αντεπίθεση με τις εφεδρείες μας, που για τον σκοπό αυτόν κρατάμε έτοιμες, με τη μίνιμουμ επιδίωξη να του αποσπάσουμε ένα σοβαρό κομμάτι από τη Βόρειο Ελλάδα».
Ο ρόλος των ξένων δυνάμεων στον εμφύλιο πόλεμο είναι γνωστός. Αυτός είναι και ο λόγος που τον έχουν περιγράψει ως διεθνή πόλεμο. Διεθνή ανταγωνιστικά συμφέροντα ελίσσονταν μέσω των δύο αντιμαχόμενων πλευρών, διεκδικώντας την ισχυροποίησή τους στη μεταπολεμική παγκόσμια σκηνή. Τα τέσσερα αυτά νέα έγγραφα ρίχνουν φως στο ακανθώδες θέμα των σχέσεων των Ελλήνων κομμουνιστών με τη «Μεγάλη Σοβιετική Πατρίδα».
Πρόκειται για ένα ξεχωριστό κεφάλαιο του ελληνικού εμφύλιου πολέμου, που δεν έχει ακόμη ερευνηθεί πλήρως, μιας και το αρχειακό υλικό εμφανίζεται αργά και με το... σταγονόμετρο. Εδώ αποδεικνύεται ότι ο Στάλιν παρακολουθούσε τις εξελίξεις στην Ελλάδα, αφού ενημερωνόταν ακόμα και για τον εξοπλισμό που είχε αποσταλεί στους αντάρτες. Αυτά δεν είναι τα μόνα αρχεία που αφορούν στην Ελλάδα. Κάποια από τα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα αποτυπώνουν την προσοχή που έδινε η Μόσχα στην πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα ειδικά στις δεκαετίες του 1950 και του 1960. Παρακολουθούσε και κατέγραφε συστηματικά τι συνέβαινε, μέσω πληροφοριών που συνέλεγε από διπλωματικές πηγές, από στελέχη του ΚΚΕ και διάφορους άλλους πολιτικούς παίκτες που είχε προσεγγίσει.
(Ha! I’ve made the Greek headlines with my Twitter feed. https://t.co/pwBDMew0tr. Trying my best to keep a low profile here. - Sergey Radchenko (@DrRadchenko) January 25, 2022).
Ενδιαφερόταν για τα ρεύματα εντός του στρατεύματος και υπάρχει εκτενής αναφορά σε δύο κινήσεις στο στράτευμα: η μία, ανώτατων αξιωματικών και φιλοβασιλική και η άλλη κατωτέρων, που χαρακτηρίζεται αντιβασιλική και δημοκρατική: «Στις 4 Σεπτεμβρίου, στις 10.00, επισκέφθηκα, κατόπιν προσυνεννόησης, τον υπουργό Εξωτερικών, Αβέρωφ. Στις αρχές της συζήτησης έστρεψα την προσοχή του Αβέρωφ σε μια σειρά παραμέτρων οι οποίες παρεμποδίζουν την ανάπτυξη των ελληνοσοβιετικών σχέσεων, και ειδικά στη μη διευθέτηση του ζητήματος της διέλευσης της αεροπορικής γραμμής Μόσχας - Καΐρου μέσω Αθηνών», αρχίζει τη λεπτομερή αναφορά του ο τότε πρεσβευτής της ΕΣΣΔ στην Ελλάδα, Μ. Σεργκέγιεφ.
(Απομαγνητοφώνηση εκπομπής μας στον «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» 90,1 FM με τους συνεργάτες μου Σπύρο Δημητρίου και Λεωνίδα Αποσκίτη, με βάση τη δημοσιοποίηση εγγράφων από τα απόρρητα αρχεία της ΕΣΣΔ και την ανεκδιήγητη αντίδραση του ΚΚΕ στη Βουλή των Ελλήνων).
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά στις 4 Μαρτίου 2022
(Of possible interest to Greek followers. A letter from Nikos Zachariadis to the Soviet leadership, marking a crucial turning point in the Greek Civil War. From recently declassified Soviet archival records. pic.twitter.com/VCgkU5EuNi - Sergey Radchenko (@DrRadchenko) January 24, 2022).
Το δεύτερο είναι μια λεπτομερής λίστα του οπλισμού που οι Σοβιετικοί είχαν στείλει στους Ελληνες αντάρτες το 1947, στο πλαίσιο του εμφύλιου πολέμου. Σε αυτήν περιλαμβάνονται τουφέκια, καραμπίνες, οπλοπολυβόλα, φυσίγγια και άλλα.
(Oy. This accidentally caused quite a stir. Folks, there’s lots of very interesting stuff on the Greek civil war in the newly released Soviet records. I will post some here but I am also including a section on the conflict in my forthcoming book on the Cold War. https://t.co/x45IuHX7c5 - Sergey Radchenko (@DrRadchenko) January 24, 2022)
Το τρίτο είναι μια επιστολή του τότε υπουργού Εξωτερικών της ΕΣΣΔ προς τον Ιωσήφ Στάλιν. Ο Μολότοφ γράφει: «Τα αιτήματα του Ζαχαριάδη, πλην των δύο παρακάτω σημείων, ικανοποιήθηκαν πλήρως». Τα σημεία αυτά αφορούν 60 ορεινά πυροβόλα που είχε ζητήσει ο τότε ηγέτης του ΚΚΕ, Νίκος Ζαχαριάδης, και τα οποία -λέει ο Μολότοφ- «δεν έχουμε. Αποστέλλονται ισάριθμα γερμανικά αντιαρματικά πυροβόλα των 37 χιλιοστών και οβίδες για αυτά». Συμπλήρωσε, μάλιστα πως «παρόμοια πυροβόλα είχαν ήδη σταλεί στους Ελληνες και έμειναν ικανοποιημένοι».
Στη συνέχεια, ενημερώνει τον Στάλιν πως «δεν υπάρχει δυνατότητα να ικανοποιηθεί το αίτημα για βοήθεια σε υποδήματα και ρουχισμό, λόγω έλλειψης στολών και υποδημάτων ξένων προδιαγραφών» και ότι 100.000 δολάρια θα σταλούν στον Ζαχαριάδη, «μέσω του συντρόφου Σούσλοφ».
[More on the Greek civil war. Markos Vafeiadis recounts the difficulties of recruiting troops for the Communist army. Says (in a letter to the Soviets) that recruitment in 1947 had a «forced character». «No more than 10% of recruits joined the army voluntarily». pic.twitter. com/X7Ads6ccTi — Sergey Radchenko (@ DrRadchenko) January 29, 2022].
Το τέταρτο έγγραφο είναι μια προσωπική επιστολή, γραμμένη στα ελληνικά, του Μάρκου Βαφειάδη και του Νίκου Ζαχαριάδη, η οποία στάλθηκε στις 7 Ιουλίου του 1948 στην Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ενωσης. Αναφερόταν στην απόφαση των Αλβανών να κλείσουν τα σύνορα στον Δημοκρατικό Στρατό για δύο μήνες: «Το ταξίδι του συντρόφου Ζαχαριάδη σ’ εσάς, με την κατανόηση και τη βοήθεια που δείξατε προς την υπόθεσή μας, στερέωσε ακόμα πιο πολύ την πίστη μας και την απόφασή μας να χτυπήσουμε εξοντωτικά τον μοναρχοφασισμό και να δυσκολέψουμε πιο πολύ τις επιδιώξεις του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στη χώρα μας».
(An interesting snapshot of relations inside the Communist bloc. One of the Greek Communist leaders (Markos) accuses the other (Zachariadis) of having intimate relations with his wife - and does so in a meeting with the Soviet leaders in an apparent bid to get them to intervene. pic. twitter.com/zJHBZ3vgzC - Sergey Radchenko (@ DrRadchenko) January 28, 2022).
Σε ένα άλλο σημείο παραθέτουν τους επιχειρησιακούς σχεδιασμούς του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, που, όπως αναφέρουν, κατατείνουν στην απόσπαση ελληνικού εδάφους: «Οπως σας είναι γνωστό, το δικό μας σχέδιο συνοψιζόταν σε τούτο δω: Να φθείρουμε σε σημαντικό βαθμό τον μοναρχοφασισμό (σ.σ.: τον Εθνικό Στρατό, που συγκροτήθηκε με τη συνδρομή των Βρετανών και αργότερα των Αμερικανών) κατά την επίθεσή του που ήταν υποχρεωμένος να κάνει ενάντια στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας στη Βόρεια Πίνδο, για να περάσουμε την κατάλληλη στιγμή σε αντεπίθεση με τις εφεδρείες μας, που για τον σκοπό αυτόν κρατάμε έτοιμες, με τη μίνιμουμ επιδίωξη να του αποσπάσουμε ένα σοβαρό κομμάτι από τη Βόρειο Ελλάδα».
Ο ρόλος των ξένων δυνάμεων στον εμφύλιο πόλεμο είναι γνωστός. Αυτός είναι και ο λόγος που τον έχουν περιγράψει ως διεθνή πόλεμο. Διεθνή ανταγωνιστικά συμφέροντα ελίσσονταν μέσω των δύο αντιμαχόμενων πλευρών, διεκδικώντας την ισχυροποίησή τους στη μεταπολεμική παγκόσμια σκηνή. Τα τέσσερα αυτά νέα έγγραφα ρίχνουν φως στο ακανθώδες θέμα των σχέσεων των Ελλήνων κομμουνιστών με τη «Μεγάλη Σοβιετική Πατρίδα».
Πρόκειται για ένα ξεχωριστό κεφάλαιο του ελληνικού εμφύλιου πολέμου, που δεν έχει ακόμη ερευνηθεί πλήρως, μιας και το αρχειακό υλικό εμφανίζεται αργά και με το... σταγονόμετρο. Εδώ αποδεικνύεται ότι ο Στάλιν παρακολουθούσε τις εξελίξεις στην Ελλάδα, αφού ενημερωνόταν ακόμα και για τον εξοπλισμό που είχε αποσταλεί στους αντάρτες. Αυτά δεν είναι τα μόνα αρχεία που αφορούν στην Ελλάδα. Κάποια από τα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα αποτυπώνουν την προσοχή που έδινε η Μόσχα στην πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα ειδικά στις δεκαετίες του 1950 και του 1960. Παρακολουθούσε και κατέγραφε συστηματικά τι συνέβαινε, μέσω πληροφοριών που συνέλεγε από διπλωματικές πηγές, από στελέχη του ΚΚΕ και διάφορους άλλους πολιτικούς παίκτες που είχε προσεγγίσει.
(Ha! I’ve made the Greek headlines with my Twitter feed. https://t.co/pwBDMew0tr. Trying my best to keep a low profile here. - Sergey Radchenko (@DrRadchenko) January 25, 2022).
Ενδιαφερόταν για τα ρεύματα εντός του στρατεύματος και υπάρχει εκτενής αναφορά σε δύο κινήσεις στο στράτευμα: η μία, ανώτατων αξιωματικών και φιλοβασιλική και η άλλη κατωτέρων, που χαρακτηρίζεται αντιβασιλική και δημοκρατική: «Στις 4 Σεπτεμβρίου, στις 10.00, επισκέφθηκα, κατόπιν προσυνεννόησης, τον υπουργό Εξωτερικών, Αβέρωφ. Στις αρχές της συζήτησης έστρεψα την προσοχή του Αβέρωφ σε μια σειρά παραμέτρων οι οποίες παρεμποδίζουν την ανάπτυξη των ελληνοσοβιετικών σχέσεων, και ειδικά στη μη διευθέτηση του ζητήματος της διέλευσης της αεροπορικής γραμμής Μόσχας - Καΐρου μέσω Αθηνών», αρχίζει τη λεπτομερή αναφορά του ο τότε πρεσβευτής της ΕΣΣΔ στην Ελλάδα, Μ. Σεργκέγιεφ.
(Απομαγνητοφώνηση εκπομπής μας στον «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» 90,1 FM με τους συνεργάτες μου Σπύρο Δημητρίου και Λεωνίδα Αποσκίτη, με βάση τη δημοσιοποίηση εγγράφων από τα απόρρητα αρχεία της ΕΣΣΔ και την ανεκδιήγητη αντίδραση του ΚΚΕ στη Βουλή των Ελλήνων).
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά στις 4 Μαρτίου 2022
