Το έχουμε δει πολλές φορές αυτό το έργο. Όταν το «διακύβευμα» είναι σημαντικό, σπεύδουν οι αρμόδιοι από Βρυξέλλες μαζί με τα ηχηρά ονόματα της ευρωπαϊκής και αμερικανικής πολιτικής τάξης να δώσουν συμβουλές, να προειδοποιήσουν, να προτρέψουν.

Στην περίπτωση του δημοψηφίσματος για τη Συμφωνία των Πρεσπών έγινε αληθινή παρέλαση. Η Μέρκελ, ο καγκελάριος της Αυστρίας, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, όλοι πήγαν στα Σκόπια για να τους μιλήσουν για τα καλά της Συμφωνίας, να υποσχεθούν μια καλύτερη ζωή. Σαν κάτι ευαγγελιστές που πάνε πόρτα-πόρτα με το ερώτημα: «Έχετε δύο λεπτά να σας μιλήσω για τη χάρη του θεού;»

Μέχρι και ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζορτζ Ο. Μπους, μπήκε στον κόπο να στείλει επιστολή για να τους προτρέψει στην ΠΓΔΜ να ψηφίσουν, ώστε από «Δημοκρατία της Μακεδονίας» να γίνουν «Βόρεια Μακεδονία» και να μπουν στο ΝΑΤΟ.

Ο ίδιος ο Ζάεφ, όταν δεν «όργωνε» τη χώρα για να τους διαβεβαιώσει ότι κέρδισαν «μακεδονική γλώσσα και ταυτότητα», ταξίδευε στον Λευκό Οίκο για το photo opportunity με τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Μάικ Πενς. Ακόμα και ο Τραμπ έστειλε μήνυμα στον ομόλογό του Ιβάνοφ, μήπως και του αλλάξει το μυαλό και πάει να ψηφίσει (τελικά, δεν του το άλλαξε).

Και ποιο ήταν το αποτέλεσμα; «Ναι» ψήφισε το 90%, αλλά στους δρόμους βγήκαν να πανηγυρίσουν αυτοί που δεν πήγαν να ψηφίσουν. Και οι νικητές παρακολουθούσαν μουδιασμένοι.

Μήπως να κάθονταν στις Βρυξέλλες, στο Βερολίνο και την Ουάσινγκτον; Ή μήπως ισχύει το «Εδώ είναι Βαλκάνια» του Σαββόπουλου;

Κάπως έτσι έγινε και στην περίπτωση της Ελλάδας, τον Ιούλιο του 2015 στο περίφημο δημοψήφισμα, όταν Γιούνκερ (πρόεδρος της Κομισιόν), Ντάισελμπλουμ (τότε πρόεδρος του Eurogroup) και Σόιμπλε (τότε υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας) προειδοποιούσαν για το «όχι». Τόσο πολύ προειδοποιούσαν που έστειλαν το «όχι» στο 61%. Το μετά είναι μια άλλη ιστορία. 

Ο Γιούνκερ προειδοποιούσε και τους Βρετανούς για το Brexit. Βούτυρο στο ψωμί του Νάιτζελ Φάρατζ (ο ευρωσκεπτικιστής Βρετανός πολιτικός και ευρωβουλευτής), ο οποίος ανέμιζε το βρετανικό διαβατήριο και ζητούσε την πατρίδα του πίσω. Και οι Άγγλοι έβγαλαν το Ηνωμένο Βασίλειο από την Ένωση.

Οι Ευρωπαίοι προειδοποιούσαν και τους Καταλανούς -τέτοια εποχή πριν από ένα χρόνο- να μην ψηφίσουν υπέρ της απόσχισης από την Ισπανία, διότι αυτό δεν σήμαινε αυτόματα είσοδο στην ΕΕ. Σε αυτό δεν είχαν βέβαια άδικο, αλλά δεν τους έπεισαν. Στη Βαρκελώνη βέβαια που δεν έπεσε λόγος, έπεσε αστυνομική ράβδος...

Δεν βοηθούν ιδιαίτερα αυτές οι παραινέσεις. Να θυμηθούμε και τα παλαιότερα χρόνια; Το 1992 οι Γάλλοι -πυλώνας της Ευρώπης και του οράματός της- κόντεψαν να απορρίψουν στη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Το 2001, οι Ιρλανδοί απέρριψαν τη Συνθήκη της Νίκαιας και χρειάστηκε να πάρουν διαβεβαιώσεις για να την υπερψηφίσουν το 2002. 

Εξίσου «κακοί μαθητές» αποδείχθηκαν οι Σουηδοί το 2003 (απέρριψαν το ευρώ), οι Γάλλοι και οι Ολλανδοί το 2005 (απέρριψαν το Σύνταγμα της ΕΕ) και πάλι οι Ιρλανδοί το 2008 (απέρριψαν τη Συνθήκη της Λισαβόνας). Oι Ιρλανδοί βέβαια ψήφισαν υπέρ τον Οκτώβριο του 2009.