Η οικονομική κρίση που έχει καταβάλει την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια οδηγεί σε αύξηση της ανεργίας (ειδικά των νέων), σε μείωση του εισοδήματος, σε υψηλά χρέη, σε κατασχέσεις ακινήτων και σε εξώσεις. Η μεσαία τάξη εν δυνάμει φτωχοποιείται, χωρίς να υπάρχει ένα σχέδιο οικονομικής ανάπτυξης για τα επόμενα χρόνια.

Όλο και περισσότεροι νέοι, επιστήμονες μεταναστεύουν, με στόχο να επιβιώσουν οικονομικά και να εκπληρώσουν τα όνειρα τους στο εξωτερικό, καθώς το μέλλον στη χώρα τους είναι ζοφερό. Η ψυχική υγεία συσχετίζεται με πληθώρα κοινωνικο-οικονομικών παραγόντων, έτσι η οικονομική και κατ’επέκταση κοινωνικο-πολιτική κρίση θα έχει επιπτώσεις στην ψυχική υγεία.

Η εμφάνιση ορισμένων ψυχικών διαταραχών και η αύξηση του ποσοστού αυτοκτονικότητας, συνδέονται με καταστάσεις όπως η φτώχεια, τα χρέη, η ανεργία και οι κοινωνικές αναταραχές.

Για το λόγο αυτό, σε περιόδους οικονομικών αλλαγών προκύπτουν πρόσθετοι κίνδυνοι για την ψυχική υγεία, καθώς η ύφεση δύναται να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ψυχικών διαταραχών, κάτι που πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψιν της η κοινωνία και ειδικότερα η πολιτεία. Γνωρίζουμε, ότι οι άνθρωποι που βιώνουν την ανεργία και την οικονομική εξαθλίωση έχουν σημαντικά μεγαλύτερο κίνδυνο για την εμφάνιση καταθλιπτικών και αγχωδών εκδηλώσεων, την κατάχρηση αλκοόλ και τη τάση για απόπειρα αυτοκτονίας.

Η οικονομική κρίση μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία για να ενισχυθούν οι πολιτικές που όχι μόνο θα βοηθήσουν στη μείωση των ποσοστών απόπειρας αυτοκτονίας, αλλά και να μειώσουν την επιβάρυνση στην παγκόσμια υγεία και την οικονομία που παρουσιάστηκε από τη μη ορθή εφαρμογή της ψυχικής υγείας. Είναι σημαντικό, ότι η επένδυση για την ψυχική υγεία θα έχει επίσης οφέλη σε περιόδους οικονομικής άνθησης, όταν αναπόφευκτα θα υπάρξει μια άνιση κατανομή του πλούτου.

Υπάρχουν ισχυρά οικονομικά επιχειρήματα και επιχειρήματα δημόσιας υγείας για την καθολική κάλυψη της κοινοτικής ψυχικής υγείας. Τα ενεργά προγράμματα για την αγορά εργασίας, τα επαρκή συστήματα κοινωνικής προστασίας, της υποστήριξης της οικογένειας, της ελάφρυνσης του ατομικού χρέους και της αποτελεσματικής πολιτικής ελέγχου του αλκοόλ, μπορούν να λειτουργήσουν προστατευτικά σε μια τέτοια περίοδο στη χώρα μας.

Οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να εξετάσουν τον αναπροσανατολισμό των προϋπολογισμών για την προστασία των πολιτών τώρα και στο μέλλον, με την κατάρτιση του προϋπολογισμού για τα μέτρα που κρατούν τους ανθρώπους που απασχολούνται, βοηθώντας όσους χάνουν τη δουλειά τους και τις οικογένειές τους, με τις αρνητικές επιπτώσεις της ανεργίας και επιτρέποντας στους ανέργους να επανακτήσουν την εργασία τους γρήγορα. Η τρέχουσα οικονομική κρίση μπορεί να ενισχύσει τις πολιτικές δράσεις που θα στηρίξουν τη χρηματοδότηση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας για να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε όλους. Η υποστήριξη απο το κράτος των υπηρεσιών ψυχικής υγείας αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για τη μείωση των επιπτώσεων της κρίσης.

Πρέπει να θυμόμαστε ότι οι πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνονται μπορεί να επιδεινώσουν ή να ενισχύσουν την υγεία του πληθυσμού, και είναι πιθανό ότι οι επιλογές που προάγουν την ψυχική υγεία θα υποστηρίξουν επίσης την ταχύτερη ανάκαμψη της οικονομίας. Η προστασία της ψυχικής υγείας των πολιτών, είναι μια κρίσιμη προϋπόθεση για μια ανθηρή οικονομία με υψηλή παραγωγικότητα, ειδικά για τη νέα γενιά.

Η διέξοδος από την οικονομική κρίση έχει τα θεμέλια της και στη ψυχική υγεία της κοινωνίας και για αυτό το κράτος οφείλει να διασφαλίσει στους πολίτες μια ισότιμη κοινοτική ψυχική υγεία, ώστε να προστατεύσει το ψυχισμό του λαού του από τις μελανές αποχρώσεις της οικονομικής κρίσης. Πρέπει λοιπόν να θυμόμαστε οτι η θεμελίωση μιας καλά εδραιωμένης ψυχικής υγείας είναι η επιστροφή σε μια υγιή οικονομία.

Φαίη Ευθυμιοπούλου,Ψυχολόγος MSc