Διαχρονικός αποδεικνύεται για μία ακόμη φορά ο Νίκος Καζαντζάκης. Ο μεγάλος Ελληνας, από τη γέννηση του οποίου στην Κρήτη συμπληρώθηκαν 132 χρόνια στις 18 του μηνός, είχε δώσει το 1955 συνέντευξη στη Γαλλική Ραδιοφωνία. Ο αιώνιος «Αλέξης Ζορμπάς» αποτύπωσε με κάθε του λέξη την ιδιοσυγκρασία και τη φιλοσοφία του λαού αυτού, εκφράζοντας τη διαχρονική «ελληνική ψυχή», που δεν κατάλαβαν ακόμα και άνθρωποι που τον κυβέρνησαν. «Το πραγματικό ελληνικό θαύμα δεν ονομάζεται ομορφιά. Ονομάζεται ελευθερία», είχε πει αναφερόμενος στο τι έχει μεγαλύτερη αξία στα μάτια των Ελλήνων: «Οχι μόνο η δική του ελευθερία, αλλά όλο το φάσμα της».

Όσον αφορά τις σχέσεις με τους εταίρους, ο Νίκος Καζαντζάκης είχε πει ότι η Ελλάδα «κάνει πάντα το παιχνιδάκι των Μεγάλων Δυνάμεων» και υποφέρει κάτω από τον «υποκριτικό ζυγό τους» και είχε καταλήξει πως «στους Ελληνες δόθηκε η αποστολή να μεταμορφώνουν τη δουλεία σε Ελευθερία». Για αυτό είναι μέχρι σήμερα ο μέγας Νίκος Καζαντζάκης.

Απόσπασμα συνέντευξης Ν. Καζαντζάκη στον Pierre Sipriot, Γαλλική Ραδιοφωνία (Παρίσι), 6 Μαΐου 1955:

■ Θα σας πω ένα παράδειγμα. Οταν ο Χίτλερ απειλούσε να κατακτήσει τη Νορβηγία, ήμουν σε εκδρομή στην Κρήτη. Διέσχιζα ένα στενό δρομάκι, όταν ψηλά από το βουνό άκουσα μια δυνατή φωνή που μου φώναζε: «Στάσου, παιδί μου, στάσου». Σταμάτησα και σήκωσα τα μάτια και είδα να δρασκελάει από βράχο σε βράχο ένας γεροβοσκός. «Πώς πάει η Νορβηγία, παιδί μου;», μου φώναξε λαχανιασμένος. «Πάει καλύτερα, παππού» του απάντησα, «πάει καλύτερα». «Δόξα σοι ο Θεός», είπε και έκανε το σημείο του σταυρού (σταυροκοπήθηκε). «Θέλεις ένα τσιγάρο, παππού;», «Δεν έχω ανάγκη τίποτα. Εφ’ όσον η Νορβηγία πάει καλά, δεν έχω ανάγκη τίποτα».

Να οι Ελληνες! Αυτός ο γεροβοσκός δεν ήξερε ασφαλώς πού βρίσκεται αυτή η Νορβηγία, δεν ήξερε ίσως εάν ήτανε μία χώρα ή μία γυναίκα. Αλλά ήξερε τι θα πει ελευθερία. Το πραγματικό ελληνικό θαύμα δεν ονομάζεται ομορφιά, ονομάζεται Ελευθερία. Κάθε λαός στον οποίο δόθηκε μία αποστολή πάνω στη Γη ρίχνει τη δική του κρύπτη. Ο Εβραίος το καλεί Θεό, ο Ινδός προσπαθεί πέρα από τα φαινόμενα να δράξει (αρπάξει) την έννοια, οι Αιγύπτιοι από το βάθος του τάφου τους φωνάζουν «Ικετεύω την αθανασία». Στους Ελληνες δόθηκε η αποστολή να (αλλάζουν) μεταμορφώνουν τη δουλεία σε Ελευθερία. Πώς λοιπόν θέλετε ένας Ελληνας συγγραφέας να μη βάλει όλες του τις δυνάμεις στην υπηρεσία της Ελευθερίας; Πώς θέλετε να κοιτάξω απαθής τον κόσμο;

■ Η Ελλάδα κάνει πάντα το παιχνιδάκι των Μεγάλων Δυνάμεων.

■ Υποφέραμε πολύ κάτω από τον βάρβαρο ζυγό των Τούρκων.

■ Υποφέραμε πολύ και υποφέρουμε ακόμη κάτω από τον υποκριτικό ζυγό των Μεγάλων Δυνάμεων.

■ Ο ελληνικός λαός είναι ένας λαός-μάρτυρας, τόσο περισσότερο που η ανάγκη της ελευθερίας είναι γι’ αυτόν εξίσου επιτακτική όσο το μπορεί (είναι το ίδιο απαραίτητη).

■ Έχει μία ευαισθησία που τον καθιστά τρωτό σε κάθε προσβολή στην ελευθερία.

■ Όχι μόνο στη δική του ελευθερία, αλλά σ’ όλο το φάσμα της, και η ελευθερία δεν φέρει παρά έναν λαό.