Του Στράτου Φαναρά Προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου Metron Analysis

Εναν μήνα μετά τις εκλογές, πολλά δείχνουν να έχουν αλλάξει - και κυρίως έχει αλλάξει η κοινωνική ψυχολογία. Σήμερα, το ποσοστό όσων πιστεύουν ότι τα πράγματα στη χώρα πηγαίνουν προς τη σωστή κατεύθυνση ανέρχεται στο 69% (από 24% προεκλογικά), γεγονός που αντιστρέφει πλήρως τον διαχρονικό δείκτη για την «κατεύθυνση των πραγμάτων» στη χώρα. Ωστόσο, δεν φαίνεται να υπάρχει, ακόμη, κάποιο νέο σημείο ισορροπίας. Αντίθετα, τα στοιχεία της μεταβατικότητας έχουν ενταθεί, γιατί οι αντιθέσεις και οι αντιφάσεις οξύνονται.
Αν μιλήσουμε με κοινωνικούς όρους, τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι στο πολιτικό πεδίο ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι οι απόλυτοι κυρίαρχοι. Τα ποσοστά αποδοχής τους είναι πρωτοφανή (αν και είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε από συγκριτικά στοιχεία -και δημοσιευμένα και αδημοσίευτα- ότι αυτή είναι η πρώτη μετεκλογική εβδομάδα που παρουσιάζουν μια μικρή κάμψη).

  • Οι θετικές αξιολογήσεις για τον τρόπο με τον οποίο ασκεί τα καθήκοντά του ο πρωθυπουργός ανέρχονται στο πρωτόγνωρο 81%. Η δε δημοτικότητά του έχει εκτιναχθεί στο 82%, δηλαδή 35 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το ποσοστό που κατέγραφε προεκλογικά. 
  • Οι θετικές αξιολογήσεις για τη νέα κυβέρνηση επίσης κινούνται σε πρωτοφανή επίπεδα, με 76% (από το 26% που κατέγραφε προεκλογικά η προηγούμενη κυβέρνηση). 
  • Ωστόσο, η πρώτη μεγάλη αντίφαση είναι ακριβώς στο σημείο της «συνάρθρωσης» της κοινωνικής ψυχολογίας με το πολιτικό σύστημα, το οποίο δείχνει να είναι εντελώς αποσταθεροποιημένο. Η εικόνα του «μονοκομματισμού» που αποτυπώνεται, με τον ΣΥΡΙΖΑ να κυριαρχεί απολύτως και να συμπιέζει σχεδόν ολόκληρο το υπόλοιπο κομματικό σύστημα, δεν συνάδει με τις διαφωνίες, τις διαφοροποιήσεις και τις συγκρούσεις που ήδη καταγράφονται στο εσωτερικό του. Η εκτίμηση ψήφου που διαθέτει ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει με ακόμη εντονότερους ρυθμούς την προεκλογική άνοδό του και ανέρχεται πλέον στο 47,6%, ποσοστό που θυμίζει τις καλύτερες μέρες του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. του παρελθόντος. Ωστόσο, η δημόσια ατζέντα με τους προβληματισμούς και τις διαφοροποιήσεις στελεχών και κομμάτων από την ακολουθούμενη γραμμή δείχνει μεγάλη διάσταση ανάμεσα στο τι εισπράττει η κοινωνία και στο τι αντιλαμβάνεται το πολιτικό προσωπικό. Ή, αντίστροφα, ανάμεσα στο τι πραγματικά συμβαίνει και στο τι αντιλαμβάνεται η κοινωνία. 

Οι δείκτες κοινωνικής και πολιτικής εμπιστοσύνης (με μέση τιμή 5,7 και 4,8 από 5,5 και 3,2 αντιστοίχως προεκλογικά), αλλά και οι δείκτες οικονομικής εμπιστοσύνης δείχνουν ότι για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια υπάρχει η δυνατότητα να σταματήσει η ανατροφοδότηση της κρίσης, εξαιτίας της κοινωνικής απαισιοδοξίας. Ειδικά οι προσδοκίες για την πορεία της οικονομίας μέσα στους επόμενους μήνες έχουν ενισχυθεί ιδιαίτερα: Το 36% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι οι οικονομικές συνθήκες θα καλυτερέψουν και μόλις το 23% ότι θα χειροτερέψουν.
Οι πολίτες επικροτούν τη μέχρι τώρα διαπραγματευτική στάση της νέας κυβέρνησης, με ποσοστό 68% (πάνω από δύο στους τρεις), και δηλώνουν ικανοποιημένοι από τη συμφωνία που έχει επιτευχθεί (73% τάσσονται υπέρ της συμφωνίας για τετράμηνη παράταση του προγράμματος). Παρ’ όλα αυτά, δεν φαίνεται να επικρατεί η ίδια «ομοθυμία» και στο Κοινοβούλιο και ειδικά μέσα στους κόλπους της κυβερνητικής πλειοψηφίας. Και είναι τόσο ισχυρό το κοινωνικό μέτωπο υπέρ των χειρισμών της κυβέρνησης, που δεν υπάρχει κομματικός ή ιδεολογικός χώρος στον οποίο να μην πλειοψηφούν οι θετικές κρίσεις.
Ολοκληρώνοντας το σημείωμα αυτό, πρέπει να επισημάνουμε, κυρίως, ότι ο ελληνικός λαός δεν θέλει να απομακρυνθεί η χώρα από τη ζώνη του ευρώ. Πάνω από οκτώ στους δέκα (81%) επιθυμούν την παραμονή της χώρας στη ζώνη του ευρώ και μόλις το 15% επιθυμεί την επιστροφή στη δραχμή.
Με αυτό το δεδομένο, καλό θα είναι να συνειδητοποιήσουν όλοι ότι κάθε διαπραγμάτευση έχει όρια, τα οποία δεν μπορούν να ξεπεραστούν. Και τα όρια τίθενται από την ανάγκη να διαφυλαχθεί η θέση της χώρας στη σύγχρονη αρχιτεκτονική. Κάθε άλλη προσέγγιση είτε θα αποδειχθεί πολύ αδύναμη για να σταθεί στο πραγματικό πεδίο της διαπραγμάτευσης είτε θα καταστεί στρατηγικά επικίνδυνη. Γιατί δεν μπορείς να πολιτεύεσαι από θέση ισχύος, όντας ο ανίσχυρος.


Στο 26,9% άνοιξε πλέον η «ψαλίδα»

Νέο πολιτικό σκηνικό διαμορφώνεται πλέον, μετά τις εκλογές, με τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ να εκτοξεύονται και τα αντίστοιχα της Νέας Δημοκρατίας να υποχωρούν σημαντικά, γεγονός που ανεβάζει τη διαφορά μεταξύ των δύο κομμάτων από το εκλογικό 8,53% στο 23,8%. Συγκεκριμένα, στην πρόθεση ψήφου το κυβερνών κόμμα συγκεντρώνει 42,1% και ακολουθούν Ν.Δ. με 18,3%, «Ποτάμι» με 5,7%, Χρυσή Αυγή με 5,3%, ΚΚΕ με 4,1%, Ανεξάρτητοι Ελληνες με 3,8%, ΠΑΣΟΚ με 3%, Ενωση Κεντρώων με 2,5%, Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών με 1,4% και ΑΝΤΑΡΣΥΑ με 1,1%. Στην εκτίμηση ψήφου η διαφορά μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων αυξάνεται, με τον ΣΥΡΙΖΑ να συγκεντρώνει 47,6% και τη Ν.Δ. 20,7%. Τρίτο κόμμα είναι το «Ποτάμι» με 6,4% και ακολουθούν Χρυσή Αυγή με 5,9%, ΚΚΕ με 4,7%, Ανεξάρτητοι Ελληνες με 4,3%, ΠΑΣΟΚ με 3,4%, Ενωση Κεντρώων με 2,8%, ΚΙΔΗΣΟ με 1,6% και ΑΝΤΑΡΣΥΑ με 1,3%. Ιδιαίτερα θετικοί για την κυβέρνηση είναι και οι περισσότεροι ποιοτικοί δείκτες. Ενδεικτικό είναι ότι η πλειοψηφία των ερωτηθέντων, σε ποσοστό 69%, θεωρεί ότι η χώρα κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, σε αντίθεση με το 24% που πιστεύει ότι κινείται προς τη λάθος. Οσον αφορά την παραμονή της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ υποστηρίζεται από το 81% των ερωτηθέντων, γεγονός που μπορεί να ερμηνευθεί ως επιδοκιμασία της στροφής της κυβέρνησης σε ρεαλιστικές θέσεις έναντι των δανειστών. Οι πολίτες, πάντως, αξιολογούν αρνητικά κατά 64% τη σημερινή οικονομική κατάσταση της χώρας, έναντι 9% θετικών γνωμών. Αυτοί που πιστεύουν ότι οι οικονομικές συνθήκες θα μείνουν ίδιες καταγράφονται στο 39%, αυτοί που ελπίζουν ότι θα καλυτερέψουν στο 36% και αυτοί που εκτιμούν ότι θα χειροτερέψουν στο 23%. # «Π»

Ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση για τη συμφωνία τετράμηνης επέκτασης του προγράμματος δανειοδότησης με το Eurogroup «δίνει» η πλειοψηφία των ερωτηθέντων. Συγκεκριμένα, το 73% τάσσεται υπέρ της συμφωνίας, με μόλις το 21% να δηλώνει αρνητικό και το 6% να μην τοποθετείται. Η κοινή γνώμη φαίνεται να εκφράζει θετική γνώμη και για τον τρόπο με τον οποίο διαπραγματεύτηκε με τους Ευρωπαίους εταίρους η κυβέρνηση όλο το προηγούμενο διάστημα. Ειδικότερα, το 68% δηλώνει ικανοποιημένο, το 23% δυσαρεστημένο και το 7% ουδέτερο. Ενδεικτικές του θετικού κλίματος που φαίνεται να επικρατεί στην κοινωνία για την κυβέρνηση Αλέξη Τσίπρα είναι και οι τοποθετήσεις των ερωτηθέντων σχετικά με το αν πέτυχε περισσότερα ή λιγότερα σε σύγκριση με την προηγούμενη κυβέρνηση Σαμαρά. Ειδικότερα, το 59% θεωρεί ότι πέτυχε περισσότερα, το 19% ότι πέτυχε λιγότερα και το 12% τα ίδια. Αντίστοιχη είναι και η εικόνα από την αξιολόγηση της νέας κυβέρνησης, καθώς το 76% πιστεύει ότι είναι θετική η πορεία της κυβέρνησης, σε αντίθεση με το 18% που υποστηρίζει ότι είναι αρνητική. Ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά συγκεντρώνει και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στην αξιολόγησή του από τους πολίτες. Ειδικότερα, το 81% των ερωτηθέντων έχει θετική γνώμη για τον τρόπο με τον οποίο ο κ. Τσίπρας ασκεί τα καθήκοντά του, ενώ το 15% έχει αρνητική. Ο Αλέξης Τσίπρας, μάλιστα, συγκεντρώνει υψηλά ποσοστά αποδοχής και στους ψηφοφόρους της Νέας Δημοκρατίας (64%), του ΠΑΣΟΚ (65%), αλλά και του Ποταμιού (82%). 

Συμφωνούν με την επιλογή Παυλόπουλου

Θετικά είδε η πλειοψηφία της κοινής γνώμης την εκλογή του κ. Προκόπη Παυλόπουλου στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μέτρησης, το 50% των ερωτηθέντων συμφωνεί με την επιλογή του, έναντι του 41% που διατυπώνει διαφορετική άποψη. Σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ ο κ. Παυλόπουλος έχει αποδοχή κατά 50% και στους ψηφοφόρους της ΝΔ κατά 72%.


Υπέρ της επέκτασης του προγράμματος

Ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση για τη συμφωνία τετράμηνης επέκτασης του προγράμματος δανειοδότησης με το Eurogroup «δίνει» η πλειοψηφία των ερωτηθέντων. Συγκεκριμένα, το 73% τάσσεται υπέρ της συμφωνίας, με μόλις το 21% να δηλώνει αρνητικό και το 6% να μην τοποθετείται. Η κοινή γνώμη φαίνεται να εκφράζει θετική γνώμη και για τον τρόπο με τον οποίο διαπραγματεύτηκε με τους Ευρωπαίους εταίρους η κυβέρνηση όλο το προηγούμενο διάστημα. Ειδικότερα, το 68% δηλώνει ικανοποιημένο, το 23% δυσαρεστημένο και το 7% ουδέτερο. Ενδεικτικές του θετικού κλίματος που φαίνεται να επικρατεί στην κοινωνία για την κυβέρνηση Αλέξη Τσίπρα είναι και οι τοποθετήσεις των ερωτηθέντων σχετικά με το αν πέτυχε περισσότερα ή λιγότερα σε σύγκριση με την προηγούμενη κυβέρνηση Σαμαρά. Ειδικότερα, το 59% θεωρεί ότι πέτυχε περισσότερα, το 19% ότι πέτυχε λιγότερα και το 12% τα ίδια. Αντίστοιχη είναι και η εικόνα από την αξιολόγηση της νέας κυβέρνησης, καθώς το 76% πιστεύει ότι είναι θετική η πορεία της κυβέρνησης, σε αντίθεση με το 18% που υποστηρίζει ότι είναι αρνητική. Ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά συγκεντρώνει και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στην αξιολόγησή του από τους πολίτες. Ειδικότερα, το 81% των ερωτηθέντων έχει θετική γνώμη για τον τρόπο με τον οποίο ο κ. Τσίπρας ασκεί τα καθήκοντά του, ενώ το 15% έχει αρνητική. Ο Αλέξης Τσίπρας, μάλιστα, συγκεντρώνει υψηλά ποσοστά αποδοχής και στους ψηφοφόρους της Νέας Δημοκρατίας (64%), του ΠΑΣΟΚ (65%), αλλά και του Ποταμιού (82%). 


Στα ύψη η δημοφιλία του Τσίπρα

Στην πρώτη θέση της κατάταξης με τις δημοτικότητες των πολιτικών αρχηγών βρίσκεται ο πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Τσίπρας, που σημειώνει σημαντική αύξηση των ποσοστών δημοφιλίας του. Συγκεκριμένα, οι θετικές γνώμες για τον κ. Αλέξη Τσίπρα καταγράφονται στο 82%, ενώ ο πρόεδρος των Ανεξάρτητων Ελλήνων και υπουργός Εθνικής Αμυνας, Πάνος Καμμένος, καταγράφει 51% και «σκαρφαλώνει» για πρώτη φορά στη δεύτερη θέση της κατάταξης. Ακολουθούν στην τρίτη θέση ο πρόεδρος του «Ποταμιού», Σταύρος Θεοδωράκης, με 46% θετικές γνώμες, ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, με 33%, ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Αντώνης Σαμαράς, με 30%, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, με 18% και τελευταίος ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής, Νίκος Μιχαλολιάκος, με 14%. Ο τελευταίος, που συνεχίζει να βρίσκεται έγκλειστος στις Φυλακές Κορυδαλλού, αποτελεί και τον πιο αντιδημοφιλή πολιτικό αρχηγό της χώρας, καθώς τα ποσοστά του στις αρνητικές γνώμες των πολιτών καταγράφονται στο 82%. Στην ίδια κατηγορία ακολουθούν ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, με 81%, ο πρόεδρος της Ν.Δ., Αντώνης Σαμαράς, με 70%, ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, Δ. Κουτσούμπας, με 54%, ο πρόεδρος του «Ποταμιού», Σταύρος Θεοδωράκης, με 50% και ο Πάνος Καμμένος με 48%, ενώ με τις λιγότερες αρνητικές γνώμες στους πολίτες εμφανίζεται ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, με 18%.