Η κλιμακούμενη τουρκική απειλή -και όχι προκλητικότητα, όπως κακώς γράφουμε και λέμε πολλές φορές εμείς οι δημοσιογράφοι και άλλοι-, η οποία εκφράζεται πλέον με τη διεκδίκηση κατοικημένων ελληνικών νησιών στο Αιγαίο ως τουρκικών, επιβεβαιώνει με τον πιο ανησυχητικό τρόπο την άποψη που είχε αγνοηθεί ή πολεμηθεί από όσους δεν κατανοούσαν ή δεν ενδιαφέρονταν. Απ’ όσους ήταν και παραμένουν επικίνδυνα άσχετοι ή από αυτούς οι οποίοι εξυπηρετούσαν και εξυπηρετούν σκοπιμότητες και αλλότριες ατζέντες: Οτι δεν υπήρχε και δεν υπάρχει καμία παράπλευρη εξέλιξη, εναλλακτικός στόχος ή διαφορετικό όραμα που θα μπορούσε να οδηγήσει τη γείτονα σε απεμπόληση του βασικού γεωπολιτικού, πολιτισμικού και εθνικού της κινήτρου: Την κατάκτηση όσων μπορεί να κατακτήσει, με οποιονδήποτε τρόπο από οποιονδήποτε.

Ούτε η δήθεν ευρωπαϊκή πορεία ούτε οι «σχέσεις καλής γειτονίας» ούτε καν η οικονομική ανάπτυξη ήταν ποτέ ικανές να εκτρέψουν την Τουρκία από την παράκρουση απειλητικού μεγαλείου που τη διέπει και αποτελεί συστατικό στοιχείο της εθνικής της συγκρότησης. Γι’ αυτό και παραμένει αναλλοίωτο, ανεξαρτήτως πολιτικών εναλλαγών, μεταξύ «κακών» αλλά «φιλοδυτικών κεμαλιστών στρατηγών» και «light» ισλαμιστών του Ερντογάν που αποδεικνύονται εξίσου «κακοί», καθόλου «light» και διόλου «φιλοδυτικοί».

Θα μπορούσα γράψω πολλά και με στοιχεία από το ρεπορτάζ, σημερινά και παλαιότερα. Αλλά θυμήθηκα ότι τα είχε πει και τα είχε γράψει καλύτερα από τον καθέναν ο αείμνηστος Παναγιώτης Κονδύλης, πριν από 18 χρόνια, στο «Επίμετρο» της «Θεωρίας του Πολέμου». Και, βέβαια, είχε κατηγορηθεί.

«(…) Θα ήταν, όμως, μεγάλο λάθος να θεωρήσει κανείς τις εσωτερικές αντιφάσεις και τις διαμάχες που σημαδεύουν βαθιά το τουρκικό έθνος, ως παράγοντα με αναγκαστικά αρνητική επίδραση πάνω στο γεωπολιτικό του δυναμικό. Ο Machiavelli, που ασφαλώς κάτι εγνώριζε από πολιτική, υπογράμμιζε ότι την αδιάκοπη επέκταση της Ρώμης προς τα έξω την προκαλούσαν οι συνεχείς διενέξεις μεταξύ πληβείων και πατρικίων στο εσωτερικό, ακριβώς, δηλαδή, ό,τι θα μπορούσε να θεωρηθεί η αγιάτρευτη πληγή της πόλης. Ωστε οι εσωτερικές τριβές και οι αντιφάσεις, σε ορισμένες τουλάχιστον περιπτώσεις, θέτουν σε κίνηση μια χειμαρρώδη επεκτατική ορμή. Αν αυτό γίνει πράγματι, τότε ό,τι στα προκατειλημμένα μάτια των “εκσυγχρονισμένων” και “πολιτισμένων” “δημοκρατών” εμφανίζεται ως “υπανάπτυξη” και άρνηση της “κοινωνίας των πολιτών” μεταβάλλεται σε ιδεώδες μείγμα για την άσκηση επιθετικής εξωτερικής πολιτικής με όλα τα μέσα. Μάζες μισοχορτασμένων ή μισοπεινασμένων, ικανών να φανατισθούν και να πεθάνουν, ζυμωμένων ακόμα με τις πατριαρχικές αξίες - μάζες τέτοιες, καθοδηγούμενες από ξεσκολισμένες, μακροπρόθεσμα και ψυχρά σκεπτόμενες διπλωματικές και στρατιωτικές ελίτ, αποτελούν όργανο επέκτασης πολύ προσφυέστερο από ένα πλαδαρό κοινωνικό σώμα, αιωρούμενο γύρω από τον μέσο όρο μιας γενικής ευημερίας, όπου ύψιστη αποστολή της πολιτικής ηγεσίας είναι ακριβώς να εγγυάται τη διατήρηση αυτού του μέσου όρου και αυτής της πλαδαρότητας. Σε σχέση με τη σημερινή Τουρκία, είναι πρακτικά αδιάφορο σε ποιο χωνευτήρι θα συντηχθούν οι αντιφάσεις, σε ποια κοίτη θα μπουν και με ποια πρόσημα θα προβάλουν, αν, δηλαδή, θα πάρουν μάλλον ισλαμική, μάλλον στρατιωτικο-κεμαλική ή μάλλον οικονομικο-πολιτική (“δυτική”) χροιά. Μπροστά στην επεκτατική εκδίπλωση του γεωπολιτικού δυναμικού, όλα αυτά είναι επιφανειακά και συμβεβηκότα, πολύ περισσότερο γιατί, όποια ελίτ κι αν πάρει στα χέρια της μακροπρόθεσμα τα ηνία, για να προσελκύσει κατά το δυνατόν ευρύτερες μάζες, θα καταφύγει σ’ έναν ελαστικό ιδεολογικό εκλεκτισμό (…). Γενικά, οι εσωτερικές αντιφάσεις επιδρούν παραλυτικά στους ανίσχυρους, ενώ αποδεσμεύουν επεκτατικές δυνάμεις σε όσους έχουν εκ των πραγμάτων ένα τέτοιο γεωπολιτικό δυναμικό, ώστε δεν τους απομένει παρά το άλμα ή η φυγή προς τα εμπρός. Με άλλα λόγια: Τα βαθύτερα στρώματα της ιστορικής και κοινωνικής ύπαρξης ενός συλλογικού υποκειμένου προσδιορίζουν το πώς θα λειτουργήσουν οι εσωτερικές του αντιφάσεις. Στη σημερινή Τουρκία δρουν αχαλίνωτες στοιχειακές δυνάμεις, που ωθούν τις εσωτερικές αντιφάσεις προς την επέκταση(…)».