Μεταρρυθμίσεις για μια σύγχρονη Τοπική Αυτοδιοίκηση
Ευθύνη των πολιτών είναι να εκλέγουν τους καλύτερους
Την προηγούμενη εβδομάδα διοργάνωσα στο Γκάζι εκδήλωση-συζήτηση για το μέλλον και τις προοπτικές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, παρουσία του Αντιπροέδρου της Νέας Δημοκρατίας κ. Κωστή Χατζηδάκη και φίλων, νυν και πρώην Δημάρχων, από όλους του ιδεολογικούς χώρους. Έχοντας υπηρετήσει τον θεσμό για περίπου 25 χρόνια από θέσεις ευθύνης, γνωρίζω πολύ καλά τις δυνατότητές του και τις αδυναμίες του, την επιρροή του στις τοπικές κοινωνίες.
Οι ΟΤΑ έχουν ένα μεγάλο πλεονέκτημα: είναι ο εγγύτερος πολιτικός θεσμός προς τους πολίτες, με άμεση επίδραση στην καθημερινότητά τους. Το πλεονέκτημα αυτό μπορεί άμεσα να μετατραπεί σε μειονέκτημα όταν η άσκηση εξουσίας από τους τοπικούς άρχοντες προσθέτει προβλήματα αντί να αφαιρεί. Κάτω από αυτές τις συνθήκες η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει δύο επιλογές: να αναπαράγει τις παθογένειες της κεντρικής πολιτικής (γραφειοκρατία, συγκεντρωτισμός κλπ), ή να αποτελέσει τον καταλύτη για την αλλαγή που χρειάζεται η χώρα.
Ευθύνη των πολιτών είναι να εκλέγουν τους καλύτερους. Δική μας ευθύνη είναι να δημιουργήσουμε το πλαίσιο και τους κανόνες μέσα στο οποίο οι «εκλεκτοί» των πολιτών θα ασκήσουν την καλύτερη διοίκηση. Ο στόχος μιας αποτελεσματικής αυτοδιοίκησης στη βάση ενός μικρότερου, «εξυπνότερου» κράτους μπορεί να υπηρετηθεί μόνο μέσα από ένα ξεκάθαρο πλαίσιο αρμοδιοτήτων, με ριζική απλοποίησης της γραφειοκρατίας, με οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια και ουσιαστικό έλεγχο μέσω μιας απλοποιημένης διαδικασίας.
Οι προτάσεις της Νέας Δημοκρατίας, αποτέλεσμα διαβούλευσης με στελέχη που υπηρέτησαν τον θεσμό, αλλά και με την κοινωνία των πολιτών παρουσιάσθηκαν στο Συνέδριο Αρχών και Θέσεων και αποσκοπούν στο να υπηρετήσει ουσιαστικά η Τοπική Αυτοδιοίκηση τον νέο οδικό χάρτη έξοδο από την κρίση. Συνθέτουν τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές, την διοικητική εμπειρία ετών και την κοινή λογική.
Οι προτάσεις αυτές αφορούν την ουσιαστική αποκέντρωση με μεταφορά αρμοδιοτήτων από το κράτος στην πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση (πχ κέντρα υγείας), την αύξηση της ελευθερίας και των επιλογών των αιρετών (να μπορούν π.χ να επιλέγουν μέσω ΣΔΙΤ υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τομέα στους τομείς της καθαριότητας, του οδοφωτισμού, της διαχείρισης δημοτικών εγκαταστάσεων κλπ), τη μείωση της γραφειοκρατίας με την υιοθέτηση της αρχής κάθε απόφαση να λαμβάνεται από ένα και μόνο όργανο, την καθιέρωση ποιοτικών δεικτών ελέγχου των ΟΤΑ από τους πολίτες κλπ.
Οι προτάσεις αυτές αποτελούν την βάση για την αλλαγή που χρειάζεται ο θεσμός. Μπορούμε να προχωρήσουμε όμως ακόμα περισσότερο. Η συμβολή ανθρώπων που έχουμε υπηρετήσει την αυτοδιοίκηση, αφορά την οικονομική - διοικητική διαχείριση και αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού.
Οι θέσεις που παρουσίασα στην εκδήλωση κάνουν λόγο για:
- Την κατάθεση 3ετούς κυλιόμενου Λειτουργικού – Επενδυτικού προϋπολογισμού, ο μεν πρώτος να εγκρίνεται από την οικονομική επιτροπή και ο δεύτερος από το Δημοτικό Συμβούλιο
- Τη σταδιακή μεταφορά των φόρων ακινήτων στους ΟΤΑ και την κατάργηση της κρατικής χρηματοδότησης.
- Την απλοποίηση θεσμοθετημένων εσόδων με λιγότερους κωδικούς
- Τη δημιουργία κωδικών εξόδων στον προϋπολογισμό με απόφαση του Δημάρχου για αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών
- Την κατάργηση των Τοπικών Συμβουλίων σε αστικά κέντρα καθώς και όλων των Νομικών Προσώπων των ΟΤΑ
- Τον διαχωρισμό των αποφάσεων αιρετών / υπαλλήλων
- Την ενίσχυση των ΟΤΑ με μετακλητούς υπαλλήλους σε θέσεις ευθύνης
- Την υιοθέτηση αναλογικότερου εκλογικού συστήματος που όμως θα οδηγεί σε σταθερό σύστημα διοίκησης, προβλέποντας παράλληλα κίνητρα για προγραμματικές συνεργασίες μεταξύ των δημοτικών παρατάξεων.
Οι περισσότεροι άνθρωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δραστηριοποιούμαστε στο θεσμό και καταφέρνουμε να λειτουργούμε και να συνυπάρχουμε ομαλά, παρά τις όποιες διαφορετικές προσεγγίσεις μας. Δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Αυτό μας βοηθά να έχουμε αναπτύξει κουλτούρα συναίνεσης πολύ πριν το απαιτήσουν οι συνθήκες της κεντρικής πολιτικής ζωής. Μπορούμε και πρέπει να επιδιώξουμε τις μεταρρυθμίσεις εκείνες που θα θωρακίσουν τον θεσμό απέναντι στις προκλήσεις των καιρών, προς όφελος των πολιτών και των τοπικών κοινωνιών.