Περίπου την ώρα που στο Ζάππειο στην Αθήνα υπογραφόταν από τους πρωθυπουργούς της Ελλάδας και του Ισραήλ και τον πρόεδρο της Κύπρου η τριμερής συμφωνία –οσονούπω τετραμερής με την υπογραφή της Ιταλίας- συνέβαιναν δύο πολύ σημαντικές εξελίξεις που θα επηρεάσουν δραστικά τις περιοχές της Μεσογείου και της Μεσοποταμίας. Η δολοφονία του εμβληματικού στρατηγού των Ιρανών «Φρουρών της Επανάστασης» στο Ιράκ Κασέμ Σουλειμανί και η τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ του αμερικανού προέδρου Ντ. Τραμπ και του Τούρκου ομόλογου του Ερντογάν , διάρκειας περίπου μιας ώρας, στην οποία ο πρώτος απογοήτευε τον δεύτερο διαμηνύοντας του την θέση της Ουάσιγκτον για «καμία εξωτερική παρέμβαση στη Λιβύη».

Θέση που είχε διατυπωθεί από την αμερικανική διπλωματία και τις προηγούμενες ημέρες , αλλά δεν ελήφθη υπόψη από το Τουρκικό κοινοβούλιο που έδωσε άδεια για την μετακίνηση στρατευμάτων στη Λιβύη στο πλευρό του πρωθυπουργού , χωρίς κοινοβούλιο , της Τρίπολης Σαράτζ.

Πόσο σημαντικό γεγονός είναι η υπογραφή του αγωγού East MED από το Ισραήλ, την Ελλάδα και την Κύπρο και πόσο σημαντικές είναι οι δηλώσεις των τριών ηγετών Μητσοτάκη, Νετανιάχου και Αναστασιάδη που τις ακολούθησαν ; Μήπως έχει δίκιο στην αντίληψη που εξέφρασε ο εκ των εκσυγχρονιστών του κ. Σημίτη , που τώρα έχει βρει πολιτική στέγη στον ΣΥΡΙΖΑ, καθηγητής κ. Λιάκος ο οποίος βλέπει την όλη πρωτοβουλία ως «επικίνδυνο τυχοδιωκτισμό» και την Ελλάδα , στη γερμανόφιλη λογική του, ως γεωπολιτικό δορυφόρο της Τουρκίας ;

Σε λειτουργία το 2025-2026

Καταρχήν ο αγωγός East MED που μπορούμε να υπολογίζουμε πλέον βάσιμα ότι θα είναι σε λειτουργία το 2025-2026, μετατρέποντας την χώρα μας σε ενεργειακό επίκεντρο για την Ευρώπη και μειώνοντας το κόστος της ενέργειας για τις επιχειρήσεις αλλά και για την οικιακή χρήση. Αυτή όμως δεν είναι η μια και μόνη παράμετρος . Συνδέεται άμεσα και όχι μόνον ονοματολογικά αλλά και γεωπολιτικά- γεωστρατηγικά , με την διακομματική απόφαση-νόμο του αμερικανικού Κογκρέσου και της Γερουσίας για την ειδική σχέση των ΗΠΑ με τις Ελλάδα-Κύπρο-Ισραήλ , που φέρει τον τίτλο East Med Act. Επίσης συνδέεται με το περίφημο East Med Forum που με έδρα την Αίγυπτο φιλοξενεί περισσότερες χώρες από αυτές που πρωτογενώς συμμετέχουν στην επονομαζόμενη και «Μεσογειακή Συμμαχία», για παράδειγμα ο Λίβανος, τα Εμιράτα , ακόμη και η Παλαιστινιακή Αρχή. Ένα forum που συνδέει δηλαδή την Ελλάδα, την ελεύθερη Κύπρο, το Ισραήλ, με τον Αραβικό κόσμο . Μια πλειάδα χωρών , με διαφορετικά συμφέροντα σε άλλα επίπεδα, συγκεντρώνονται και συζητούν για το μέλλον –ενεργειακό, αναπτυξιακό , γεωπολιτικό- αναζητώντας περισσότερο σταθερότητα , ειρήνη , συναντίληψη.

Οι κρίσιμες δηλώσεις

Σημαντικές οι δηλώσεις των τριών ηγετών από την Αθήνα το βράδυ της Πέμπτης από το Ζάππειο. Την ενεργειακή, αναπτυξιακή και γεωστρατηγική διάσταση του αγωγού ανέπτυξε ο κ. Μητσοτάκης. Την ιδιαίτερη σχέση Αθήνας- Ιερουσαλήμ , που περνά και από την Κύπρο ως βάση του δυτικού πολιτισμού ο κ. Νετανιάχου. Τις παραμέτρους που ξεπερνούν τον αγωγό , όπως η ηλεκτρική σύνδεση των τριών χωρών ο κ. Αναστασιάδης. Και οι τρείς όμως ταυτόχρονα , ως απότοκο των συνομιλιών τους υπογράμμισαν ότι ο αγωγός και η τριμερής σχέση δεν είναι απέναντι στην Τουρκία ή κάποια άλλη χώρα, την ίδια ώρα όμως που συνέπεσαν στην κοινή δήλωση που ακολούθησε με την εξής τοποθέτηση: « Η απόφαση της Τουρκίας να αναπτυχθούν στρατεύματα της στη Λιβύη αποτελεί επικίνδυνη απειλή για την περιφερειακή σταθερότητα».
Ταυτόχρονα σημαντικές και οι δημόσιες θετικές τοποθετήσεις από την πλευρά των ΗΠΑ είτε στο επίπεδο του πρέσβη στην Αθήνα κ. Πάυατ που υπογράμμισε την πολιτική και διπλωματική σημασία του αγωγού , αλλά και σε επίπεδο ανακοινώσεων από το Στειτ Ντιπαρτμεντ και το υπουργείο Ενέργειας στην Ουάσιγκτον.

Στα σημαντικά της ημέρας θα πρέπει να υπογραμμισθεί :
-Η σημασία της επαναδραστηριοποίησης του Ισραήλ στα θέματα της Μεσογείου , παρά το γεγονός ότι εξακολουθεί να υπάρχει πολιτικό κενό.
- Η παρουσία , ακόμη και ως υπηρεσιακού, του πρωθυπουργού κ. Μπ. Νετανιάχου στην Αθήνα που αποτέλεσε και αποτελεί εμβληματικό παράγοντα της τριμερούς συμμαχίας Ισραήλ-Ελλάδας-Κύπρου αλλά και των διευρυμένων σχέσεων που έχουν την τελευταία δεκαετία εμπεδωθεί με την Αίγυπτο και τώρα πλέον την Ιορδανία και άλλες αραβικές χώρες.

- Η παρουσία και η υπογραφή στη συμφωνία εκ μέρους της χώρα του , από τον υπουργό Ενέργειας του Ισραήλ Yuval Steinitz, που ανήκε στους «σκεπτικιστές» του Ισραήλ για την βιωσιμότητα του συγκεκριμένου αγωγού , που «έκλειναν το μάτι « στην Τουρκία σχετικά με την περίπτωση το κλειδί των αγωγών της Ανατολικής Μεσογείου θα μπορούσε υπό κάποιους όρους να το κρατήσει τελικά Τούρκος. Άρα το Ισραήλ για τους «καχύποπτους» ευρώ- γερμανούς των Αθηνών έχει ενιαία στάση στο συγκεκριμένο ζήτημα και στην εν γένει συμμαχία της Μεσογείου .
-Η πρόβλεψη- πρόσκληση του Ισραηλινού πρωθυπουργού ότι αναμένεται να συνυπογράψει η Ιταλία στην πρώτη φάση και αμέσως μετά η Αίγυπτος. Ταυτόχρονα θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι ενεργειακές συμφωνίες που υπογράφει το Ισραήλ με την Αίγυπτο και τελευταία με την Ιορδανία για την ενεργειακή της επάρκεια.

- Πολυσήμαντο ενδιαφέρον είχε η τοποθέτηση του Έλληνα πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη ότι για να συμμετέχει μια χώρα στον East Med και κατ’ επέκταση στην «νέα τάξη πραγμάτων» στην Μεσόγειο θα πρέπει να σέβεται τους κανόνες του διεθνούς δικαίου και την εθνική κυριαρχία των άλλων συμμετεχόντων . Αυτή προφανώς την προϋπόθεση θα θέσει ο κ. Μητσοτάκης και σε όποιον διεθνή η περιφερειακό «παίκτη» θέσει το ζήτημα να συμμετάσχει και η Τουρκία στην όλη πρωτοβουλία.

-Κρίσιμη η αναφορά του Κύπριου πρόεδρου κ. Αναστασιάδη στην ηλεκτρική σύνδεση των τριών χωρών , που δείχνει ότι υπήρξαν οι αναγκαίες συνεννοήσεις μεταξύ της Αθήνας και της Λευκωσίας για κάποια τεχνικά ζητήματα που είχαν προκύψει σχετικά και όλα τώρα κινούνται σε κανονικούς ρυθμούς . Άλλωστε το πρωθυπουργικό ζεύγος της Ελλάδας, φιλοξενούσε στην Αθήνα τις ημέρες της πρωτοχρονιάς το προεδρικό ζεύγος της Κύπρου και άρα υπήρξε και ο χρόνος και η διάθεση για ενδεχομένως χρήσιμες συζητήσεις μεταξύ των ηγετών.

-Πολύ σημαντική η παρουσία πέραν του υπογράφοντος άλλωστε κ. Χατζηδάκη , των προηγούμενων υπουργών Ενέργειας της Ελλάδας κ. Μανιάτη, Σκουρλέτη, Σταθάκη που από την εποχή της διακυβέρνησης Γ. Παπανδρέου και με τις κυβερνήσεις που παρεμβλήθηκαν συνέβαλαν στον σχεδιασμό και την προώθηση του αγωγού φυσικού αερίου East Med. Πέραν όλων των άλλων είναι ορατή και με συμβολικό τρόπο η ενότητα του πολιτικού κόσμου της χώρας , τουλάχιστον σε επίπεδο κομμάτων διακυβέρνησης , κάτι πολύ κρίσιμο στην πολύ δύσκολη συγκυρία που βρισκόμαστε. Η αντίληψη που διαχέει με δηλώσεις, επιλογές και χειρισμούς ο σημερινός πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκη είναι ουσιαστικός και υπάρχουν αποτελέσματα, ενώ από την πλευρά του επικεφαλής της αντιπολίτευσης κ. Τσίπρα είναι εμφανής η σοβαρότητα στην αντιμετώπιση των ζητημάτων διεθνούς πολιτικής και εθνικής ασφάλειας.

Οι τέως

Υπό την έννοια αυτή ο κ. Λιάκος, ο κ. Σημίτης και πολλοί άλλοι όχι μόνον από τον χώρο του πρώην ΠΑΣΟΚ , αλλά και από άλλους χώρους της πολιτικής , της διπλωματίας, των πανεπιστημίων και των μίντια που δεν μπορούν να καταλάβουν την σημασία αυτής της «νέας στρατηγικής» , μπορούν να απολαύσουν την δυστοκία της μοναξιάς τους και να συνεχίσουν να μιλούν για αγωγούς μόνον μέσω Γερμανίας και για γεωπολιτική μόνον μέσω Τουρκίας .