Του Βασίλη Κορκίδη, προέδρου ΕΣΕΕ και ΕΒΕΠ


Οι δανειστές αφήνουν το "μαύρο" για τους απλήρωτους λογαριασμούς στη ΔΕΗ και ποντάρουν στο "κόκκινο" για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις ελληνικές τράπεζες. Το ενδιαφέρον συμμετοχής που παρουσιάζεται στις αυξήσεις του μετοχικού κεφαλαίου των τραπεζών, οφείλεται σε μέγιστο βαθμό στην επικείμενη διαχείριση των "κόκκινων" δανείων. Τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα των τραπεζών που ανέρχονται σε 107 δισ. ευρώ, δηλαδή στο 52% του ύψους των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών, δημιουργούν προσδοκίες τεράστιων κερδών για τα ξένα funds που θα εμπλακούν στη διαχείριση τους. Από την άλλη πλευρά, η ανάμειξη των funds για την αντιμετώπιση των "κόκκινων" δανείων αποτελεί αναγκαστικό μονόδρομο για κυβέρνηση και τράπεζες, προκειμένου η τρίτη ανακεφαλαιοποίηση να καταστεί στην πράξη επιτυχής και να δημιουργήσει προυποθέσεις για νέες χρηματοδοτήσεις στην υγιή επιχειρηματικότητα. Σημειώνεται ότι το πρόβλημα των "κόκκινων" δανείων είναι πανευρωπαϊκό φαινόμενο. Έναν χρόνο μετά τα stress tests των ευρωπαικών τραπεζών από την ΕΚΤ, τα κακά δάνεια αξίας 826 δισ. ευρώ εξακολουθούν να "μολύνουν" τους ισολογισμούς τους, έχοντας μειωθεί μόλις κατά 2% τους τελευταίους 12 μήνες, ενώ εκτιμάται ότι θα πρέπει να "ξεφορτωθούν" 400 δισ. κακών δανείων. Ήδη στην Ευρώπη οι επενδυτές και τα funds έχουν συγκεντρώσει κεφάλαια πάνω από 40 δις ευρώ και αγοράζουν δάνεια από τους ισολογισμούς ευρωπαϊκών τραπεζών. Ο δρόμος για τη διαχείριση των "κόκκινων" δανείων σε ξένα εξειδικευμένα funds θα ανοίξει αμέσως μετά τη σχετική μελέτη/εισήγηση από το ΤΧΣ. Την ίδια στιγμή, οι τράπεζες συμπεριλαμβάνουν πλέον στα σχέδιά τους για τη διαχείριση των "κόκκινων" δανείων τα ξένα funds και βρίσκονται σε προχωρημένες συζητήσεις με ξένους οίκους για τη δημιουργία joint ventures, για τη διαχείριση όπως διευκρίνησε, δανείων λιανικής και το άλλο όπως διευκρίνησε για τη διαχείριση και περιορισμένες πωλήσεις, προκειμένου να επιταχυνθούν οι διαδικασίες εξυγίανσης των χαρτοφυλακίων τους. Οι ελληνικες τράπεζες άνοιξαν ήδη βιβλίο προσφορών "book building" για τους επενδυτές και αναζητούν τα εξής κεφάλαια, η Eurobank 2,12 δις ευρώ, η Alpha bank 1,66 δις, η Τράπεζα Πειραιώς 1,61 δις, η Εθνική 0,9 δις και η Attica Bank 0,75 δις ευρώ.

Στην έκθεση του ΤΧΣ θα καταγράφονται τα νομικά και διοικητικά εμπόδια και θα προτείνονται ειδικές δράσεις για την άρση τους ώστε να επιταχυνθεί η τακτοποίηση των δανείων που βρίσκονται στο "κόκκινο". Σύμφωνα με πληροφορίες, η μελέτη θα αφορά τα καταναλωτικά και στεγαστικά δάνεια, ενώ σε δεύτερη φάση και κατόπιν ειδικής έρευνας από ξένο σύμβουλο θα αποφασιστούν οι δράσεις για την αντιμετώπιση των "κόκκινων" επιχειρηματικών δανείων. Η μελέτη για τα επιχειρηματικά δάνεια θα πρέπει να είναι έτοιμη αρχές του 2016. Η διαχείριση των επιχειρηματικών δανείων είναι αυτή που πρωτίστως ενδιαφέρει τα ξένα funds και μάλιστα σε τομείς όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία, που ενώ παρουσιάζουν υψηλές επισφάλειες σε σχέση με τα έσοδά τους, υπόσχονται μεγάλο περιθώριο κερδών από την ενεργή διαχείριση των δανείων τους. Η μελέτη του ΤΧΣ που αφορά τα δάνεια των νοικοκυριών θα εστιάζει στις δράσεις βελτίωσης του νομικού πλαισίου για θέματα αφερεγγυότητας με την υιοθέτηση κατάλληλων νομικών μέσων για τα στεγαςτικά δάνεια. Ήδη η ΤτΕ έχει προβεί στην επικαιροποίηση του Κώδικα Δεοντολογίας των δανειοληπτών και τη κατηγοριοποίηση των επισφαλών δανείων ανά τράπεζα μέσω μελέτης της BlackRock. Τα πρόσφατα "stress test" των συστημικών τραπεζών προδιέγραψαν την εμπλοκή των ξένων funds στη διαχείριση των "κόκκινων" δανείων. Ο Έλεγχος Ποιότητας Ενεργητικού (AQR) που διενέργησε ο SSM, έδειξε επιπλέον 7 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενα δάνεια (107 δισ. ευρώ στο σύνολο) και αύξησε τις προβλέψεις κατά επιπλέον 9,1 δισ. ευρώ. Οι τραπεζίτες θεωρούν το αποτέλεσμα του AQR και τη προβολή του στο μέλλον πολύ αυστηρό σε παραδοχές, επισημαίνοντας πως ο δείκτης επισφαλειών βρισκόταν μόλις στο 5% των δανείων το 2008, ενώ σήμερα προσδιορίζεται σχεδόν στο 52% για την επόμενη τριετία. Η δράση των εξειδικευμένων funds στη διαχείριση δανείων είναι ιδιαίτερα προσοδοφόρα διεθνώς, καθώς σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, αν ξένα funds αγόραζαν "κόκκινα" δάνεια, ύψους 30 δις ευρώ από τις ελληνικές τράπεζες και κατάφερναν να εισπράξουν το 15% αυτών, θα μπορούσαν να βγάλουν κέρδη 4,5 δισ. ευρώ ετησίως.


Αντίστοιχα αποφασισμένη να ρίξει "μαύρο" στη μισή Ελλάδα εμφανίζεται η ΔΕΗ, αφού οι ανεξόφλητοι λογαριασμοί αγγίζουν το αστρονομικό ποσό των 2,5 δισ. ευρώ. Στον "μαύρο" βρισκονται 2,1 εκατομμύρια καταναλωτές, μεταξύ των οποίων νοικοκυριά, επιχειρήσεις, ιδιώτες, έμποροι, βιοτεχνίες, μικρομεσσαίες επιχειρήσεις, ενώ με άμεση διακοπή ρεύματος απειλούνται 700.000 οφειλέτες με μοναδική εξαίρεση όσους είναι ενταγμένοι στο κοινωνικό τιμολόγιο. Υπό τον φόβο της διακοπής ρεύματος, ήδη πολλές επιχειρήσεις προσπαθούν να πετύχουν διακανονισμούς γιατί η ΔΕΗ φαίνεται πως είναι αποφασισμένη να "κατεβάσει το διακόπτη" σε όσους έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές. Συγκεκριμένα οι καταναλωτές που βρίσκονται ένα βήμα από το "σκοτάδι" και το "κρύο" είναι όσων οι συνδέσεις έχουν ληξιπρόρεσμες οφειλές και για τις οποίες η απόφαση είναι η άμεση διακοπή ρεύματος. Χαρακτηριστικό είναι πως μόνο τα νοικοκυριά, οι μικρές επιχειρήσεις και τα καταστήματα, έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές που φτάνουν το 1,6 δις ευρώ, ενώ οι βιομηχανίες και τα σούπερ μάρκετ χρωστούν 300 εκ. ευρώ. Σύμφωνα με πηγές του ΔΕΔΔΗΕ εκτιμάται ότι δίχως ρεύμα, έστω και για λίγες ημέρες, θα μείνουν, το 30%-50% από τους 700.000 καταναλωτές επί ενός συνόλου 2,1 εκατομμυρίων καταναλωτών με ληξιπρόθεσμες οφειλές. Σε αυτή την περίπτωση θα "κατέβει" ο διακόπτης σε 200.000-350.000 νοικοκυριά, επαγγελματίες και επιχειρήσεις με χρέος που ξεπερνά τα 1.000 ευρώ και ανεξόφλητους λογαριασμούς επί δύο τουλάχιστον συνεχόμενα τετράμηνα. Ηδη προ δεκαπενθημέρου το πρώτο μαζικό κύμα 100.000 εντολών διακοπής έφτασε στον ΔΕΔΔΗΕ, ο οποίος τράβηξε την πρίζα σε 15.000 καταναλωτές. Η άλλη όψη, είναι το φαινόμενο των ρευματοκλοπών, που έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις διαφθοράς, με σπείρες που έχουν κάνει επάγγελμα τις "ρυθμίσεις" στους μετρητές της ΔΕΗ. Τα περιστατικά ρευματοκλοπής που εντόπισαν το τελευταίο εννιάμηνο τα συνεργεία, φτάνουν τα 5.500 ή περίπου 700 τον μήνα. Τα μεγαλύτερα μάλιστα ποσοστά απάτης δεν εμφανίζονται σε περιοχές χαμηλού εισοδήματος, αλλά σε «ακριβά προάστια» και μάλιστα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις με υψηλές καταναλώσεις. Οι παράνομες υπηρεσίες προσφέρονται έναντι χαμηλής ταρίφας 50-100 ευρώ ανά περίπτωση και οι επιτήδειοι αναλαμβάνουν να «κατεβάσουν» τις ενδείξεις του εξωτερικού μετρητή ώστε, όταν περάσει το συνεργείο του ΔΕΔΔΗΕ για τον τακτικό έλεγχο, να δείχνει χαμηλότερη από την πραγματική κατανάλωση. Το πρόβλημα θα μπορεί να επιλυθεί, όταν το επόμενο διάστημα τα εξωτερικά ρολόγια αρχίσουν να αντικαθίστανται από τους λεγόμενους «έξυπνους» μετρητές που τοποθετούνται στο εσωτερικό του σπιτιού και δύσκολα μπορούν να πειραχθούν. Ο διαγωνισμός για τους αρχικούς 170.000 μετρητές βρίσκεται σε εξέλιξη και οι πρώτοι 10.000 από αυτούς αναμένεται, να έχουν εγκατασταθεί σε ένα χρόνο. Επιπλέον για να αντιμετωπίσει η ΔΕΗ το πρόβλημα των ληξιπρόθεσμων οφειλών, από τον Αύγουστο του 2015 έχει καθιερώσει bonus επιβράβευσης για τους καλοπληρωτές οικιακούς πελάτες της, επιστρέφοντας στους συνεπείς οικιακούς πελάτες το διπλάσιο της αξίας της πάγιας χρέωσης σε κάθε εκκαθαριστικό λογαριασμό το 2016.


Αναφορικά με τις αλλαγές στις 100 δόσεις που ζητούν επίμονα οι δανειστές, η μέχρι τώρα επιλογή είναι "ζερό", αφού η πρόοδος είναι "μηδενική". Η ελληνική πλευρά ορθώς προβάλλει συνεχώς τον κίνδυνο απώλειας φορολογικών εσόδων από τις προαπαιτούμενες αλλαγές. Το ΥΠΟΙΚ δείχνει με στοιχεία τη μέχρι σήμερα επιτυχή απόδοση του μέτρου, με τον φετινό εισπρακτικό στόχο να έχει ανέβει πάνω από το 1 δις ευρώ. Επιπλέον οι ρυθμίσεις των 100 δόσεων είναι προγραμματισμένες να δίνουν ροή χρήματος στα ταμεία, μέχρι και το 2023. Η συμβιβαστική λύση ο οφειλέτης να έχει στη διάθεση του ένα περιθώριο 30 ημερών, για να πληρώνει τα τρέχοντα, χωρίς να χάνει τη ρύθμιση του, είναι ίσως το επικρατέστερο, με πιθανή υποχώρηση στις 20 ημέρες. Στις διατάξεις του Νομοσχεδίου που ψηφίστηκε το 2ο πακέτο των προαπαιτουμένων, υπήρξε η εισαγωγή νέων διατάξεων, όσον αφορά στο καθεστώς ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών με άτοκες δόσεις για εκείνους που χρωστούν στην Εφορία ποσά μικρότερα των 5.000 ευρώ. Με βάση το προηγούμενο πλαίσιο για να διασφαλιστούν οι άτοκες δόσεις απαιτούνταν η περιουσία του υπόχρεου να μην υπερβαίνει συνολικά τις 150.000, συμπεριλαμβανομένων και των εκτός σχεδίου χωραφιών. Με τη νέα διατύπωση, εξετάζεται αν ξεπερνά τις 150.000 «η αξία της ακίνητης περιουσίας του οφειλέτη, έτσι όπως αυτή υπολογίζεται για τον προσδιορισμό του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ και η οποία προκύπτει από την τελευταία πράξη προσδιορισμού του φόρου, όπου εκεί υπολογίζονται μόνον τα κτίσματα και τα εντός αντικειμενικού συστήματος οικόπεδα. Με τις νέες τροποποιήσεις η αξία της ακίνητης περιουσίας θα υπολογίζεται όχι με βάση το Ε9, αλλά τι προβλέπεται στον ΕΝΦΙΑ.


Η διαπραγμάτευση για την εκταμίευση των 2 δις ευρώ, δυστυχώς, μας παραπέμπει στο τζόγο της ρουλέτας, αφού η ΔΕΗ ρίχνει "μαύρο", οι τράπεζες ποντάρουν στο "κόκκινο" και η ρύθμιση των 100 δόσεων δείχνει "ζερό".