ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Η Γκαμπόν στον χορό της μεταναστευτικής κρίσης
Η Γκαμπόν βρίσκεται στην ατλαντική ακτή της Κεντρικής Αφρικής και υπήρξε πάντα πόλος έλξης μεταναστών, χάρη στη στρατηγική θέση της και την οικονομική σταθερότητά της
Το πραξικόπημα στην Γκαμπόν είναι, ως γνωστόν, το όγδοο που πραγματοποιείται -και επικρατεί- στην αφρικανική ήπειρο.
Με τα ίδια ακριβώς χαρακτηριστικά: εθνικιστικός λόγος, αντιευρωπαϊκό μένος, διαδηλώσεις υπέρ των πραξικοπηματιών, νέοι «ιδιοκτήτες» στον πετρελαϊκό και ορυκτό πλούτο της χώρας και απαίτηση για απομάκρυνση των ευρωπαϊκών δυνάμεων, κυρίως της Γαλλίας. Και με τον κίνδυνο να γίνουν ακόμη πιο ανεξέλεγκτες οι μεταναστευτικές ροές, ως τμήμα μιας ενορχηστρωμένης υβριδικής επίθεσης κατά της Γηραιάς Ηπείρου. Στην περίπτωση της Γκαμπόν υπάρχει και μία επιπλέον πολύ ανησυχητική είδηση: τρεις μέρες μετά την επικράτησή τους, οι πραξικοπηματίες ανακοίνωσαν ότι ανοίγουν και πάλι τα σύνορα της χώρας. Αυτό σημαίνει πως η -έπειτα από 56 χρόνια- απομάκρυνση της δυναστείας Μπονγκό και η ανάληψη της εξουσίας από τις ένοπλες δυνάμεις υπό τον στρατηγό Μπρις Ολγκί Γκεμά είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε μια νέα μεταναστευτική διαδρομή.Το γεγονός ότι οι πραξικοπηματίες έχουν δηλώσει ότι… δεν θα βιαστούν να οδηγήσουν τη χώρα σε εκλογές, σημαίνει πως αυτή θα αποκοπεί εντελώς από οποιαδήποτε συνεννόηση με τη Δύση. Μια συνεννόηση που είχε σημειώσει σημαντικές προόδους κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια. Στο μεταξύ, η χούντα ανακοίνωσε πως ανοίγει τα χερσαία, θαλάσσια και αεροπορικά σύνορα επειδή δίνει… έμφαση «στο κράτος δικαίου, στις καλές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες και με όλες τις χώρες του κόσμου», αλλά και επειδή θέλει να τηρήσει τις «διεθνείς δεσμεύσεις» της χώρας.
Με τα ίδια ακριβώς χαρακτηριστικά: εθνικιστικός λόγος, αντιευρωπαϊκό μένος, διαδηλώσεις υπέρ των πραξικοπηματιών, νέοι «ιδιοκτήτες» στον πετρελαϊκό και ορυκτό πλούτο της χώρας και απαίτηση για απομάκρυνση των ευρωπαϊκών δυνάμεων, κυρίως της Γαλλίας. Και με τον κίνδυνο να γίνουν ακόμη πιο ανεξέλεγκτες οι μεταναστευτικές ροές, ως τμήμα μιας ενορχηστρωμένης υβριδικής επίθεσης κατά της Γηραιάς Ηπείρου. Στην περίπτωση της Γκαμπόν υπάρχει και μία επιπλέον πολύ ανησυχητική είδηση: τρεις μέρες μετά την επικράτησή τους, οι πραξικοπηματίες ανακοίνωσαν ότι ανοίγουν και πάλι τα σύνορα της χώρας. Αυτό σημαίνει πως η -έπειτα από 56 χρόνια- απομάκρυνση της δυναστείας Μπονγκό και η ανάληψη της εξουσίας από τις ένοπλες δυνάμεις υπό τον στρατηγό Μπρις Ολγκί Γκεμά είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε μια νέα μεταναστευτική διαδρομή.Το γεγονός ότι οι πραξικοπηματίες έχουν δηλώσει ότι… δεν θα βιαστούν να οδηγήσουν τη χώρα σε εκλογές, σημαίνει πως αυτή θα αποκοπεί εντελώς από οποιαδήποτε συνεννόηση με τη Δύση. Μια συνεννόηση που είχε σημειώσει σημαντικές προόδους κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια. Στο μεταξύ, η χούντα ανακοίνωσε πως ανοίγει τα χερσαία, θαλάσσια και αεροπορικά σύνορα επειδή δίνει… έμφαση «στο κράτος δικαίου, στις καλές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες και με όλες τις χώρες του κόσμου», αλλά και επειδή θέλει να τηρήσει τις «διεθνείς δεσμεύσεις» της χώρας.
Η Γκαμπόν βρίσκεται στην ατλαντική ακτή της Κεντρικής Αφρικής και υπήρξε πάντα πόλος έλξης μεταναστών, χάρη στη στρατηγική θέση της και την οικονομική σταθερότητά της. Προσέφερε εκπαίδευση, ευκαιρίες για δουλειά και οικογενειακή επανένωση.Το 2020 οι μετανάστες που ζούσαν στη χώρα προέρχονταν από την Ισημερινή Γουινέα, το Μάλι, το Μπενίν, το Καμερούν και τη Σενεγάλη. Υπήρξε, όμως, για χρόνια και χώρα υποδοχής προσφύγων από άλλες αφρικανικές χώρες, οι οποίοι επίσης είχαν πρόσβαση σε εργασία και άλλες υπηρεσίες. Λογικό, αφού πρόκειται για την τέταρτη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγό χώρα στην υποσαχάρια Αφρική. Αλλά παρ’ όλα αυτά το 32% από τα 2.300.000 του πληθυσμού της παραμένει κάτω από τα όρια της φτώχειας. Και ήδη οι μετανάστες ξεπερνούν το μισό εκατομμύριο. Οι περισσότεροι παράνομοι μετανάστες φτάνουν στη χώρα διά θαλάσσης. Κάποιοι διασχίζουν τα σύνορα από την πλευρά του Καμερούν και της Ισημερινής Γουινέας.
Στην πλειονότητά τους ζουν στα φτωχά προάστια των πόλεων χωρίς καθαρό νερό και με υποβαθμισμένο επίπεδο ζωής.Όλα αυτά ίσχυαν μέχρι την ημέρα που στη χώρα επικράτησαν οι πραξικοπηματίες. Τώρα το σκηνικό έχει αλλάξει. Η χώρα, που ήδη είχε περάσει στο φάσμα της οικονομικής κρίσης, δεν θα συνεργάζεται πλέον με τη Γαλλία και την υπόλοιπη Δύση. Εδώ και μερικά χρόνια η Ρωσία εργάζεται εντατικά για να αναπτύξει σχέσεις με την Γκαμπόν και τώρα, στο πλαίσιο ενός ακόμη ενορχηστρωμένου πραξικοπήματος, ήλθε η ώρα της μεγάλης ευκαιρίας.Ήδη από το 2021 ο Ρώσος υπουργός των Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, είδε τους καρπούς των συνομιλιών του με τον τότε ομόλογό του. Η Ρωσία έλαβε μέρος σε εκπαιδεύσεις του στρατού της Γκαμπόν, ενώ από το 2019 η χώρα άρχισε να αγοράζει ρωσικό ελαφρύ οπλισμό, με αντάλλαγμα δικαιώματα στα ορυχεία.
Μια διαδικασία που είχε καθυστερήσει αρκετά. Ρωσία και Γκαμπόν έχουν υπογράψει συμφωνία για στρατιωτική και τεχνική βοήθεια από το 2002, αλλά η Δύση έβαζε εμπόδια. Τώρα ο δρόμος μοιάζει ανοιχτός. Προς το παρόν ο ρωσικός ιδιωτικός μισθοφορικός στρατός Wagner δεν βρίσκεται στη χώρα. Βρίσκεται όμως σε μεγάλο λιμάνι του γειτονικού Καμερούν. Επομένως, είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμος να δεχθεί την πρόσκληση των πραξικοπηματιών.Το γεγονός ότι η χούντα αποφάσισε να ανοίξει ξανά τα σύνορα αποτελεί σίγουρα μια πολύ ανησυχητική εξέλιξη, καθώς η Wagner έχει κατηγορηθεί για εργαλειοποίηση των μεταναστών κατ’ εντολήν της Ρωσίας. Πολύ περισσότερο που, μετά τον θάνατο του Πριγκόζιν, έχει περάσει στα χέρια του Πούτιν…