Ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών Επιχειρήσεων αποτελεί –έστω και με καθυστέρηση αρκετών μηνών- και επίσημα Νόμο του Κράτους εδώ και λίγες εβδομάδες (Ν.4469/2017 - ΦΕΚ Α’ 62/3.5.2017). Με την θέσπιση μιας πολυδαίδαλης –πράγματι- διαδικασίας και με τα εχέγγυα της διαφάνειας (άπαντα τα σχετικά με το σχέδιο διευθέτησης οφειλών θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά) και της συνεπικουρίας των μερών από ειδικούς (συντονιστή-εμπειρογνώμονα-δικηγόρο), ο Νομοθέτης φιλοδοξεί να δώσει πνοή σε χιλιάδες οικονομικά ασθμαίνουσες επιχειρήσεις και παραπαίοντες εμπόρους και να αποτελέσει έναν ιδιότυπο «Νόμο Κατσέλη» (επί των βασικών αξόνων του οποίου –εξάλλου- εδράζεται και ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός) για αυτούς.

Με την βασική διάκριση σε «μεγάλες» και «μικρές» επιχειρήσεις (ανάλογα του εάν ο κύκλος εργασιών εκάστης υπερβαίνει ή όχι τα 2.500.000€ ή οι συνολικές υποχρεώσεις της υπερβαίνουν ή όχι τα 2.000.000€ αντίστοιχα), ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός, στις ευεργετικές διατάξεις του οποίου μπορούν να υπαχθούν οφειλέτες μέχρι και 31/12/2018, απευθύνεται σε φυσικά (ατομικές επιχειρήσεις) και νομικά πρόσωπα, που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, εφόσον αφενός είχαν –κατά την 31η Δεκεμβρίου 2016 (δοθέντος ότι τα μεταγενέστερα χρέη δεν υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του)- οφειλές προς Τράπεζες, λοιπούς ιδιώτες, Δ.Ο.Υ. ή ασφαλιστικούς οργανισμούς μεγαλύτερες των 20.000€ και αφετέρου παρουσιάζουν θετικό καθαρό αποτέλεσμα (ή θετική καθαρά θέση, για τα τηρούντα διπλογραφικά βιβλία) σε μία (1) τουλάχιστον από τις τελευταίες τρεις (3) χρήσεις. Με αυτόν τον τρόπο ο Νομοθέτης επιχειρεί ένα πρώτο αυστηρό «φιλτράρισμα», αποκλείοντας από το πεδίο του Νόμου αφενός επιχειρήσεις με μικρά (και, άρα, «διαχειρίσιμα» κατ’ αυτόν) χρέη και αφετέρου μη βιώσιμες τοιαύτες. Η σχετική διαδικασία εκκινεί με την υποβολή από τον οφειλέτη (ή και το Ελληνικό Δημόσιο -εν ευρεία εννοία- το οποίο μπορεί ως πιστωτής να αναλάβει τη σχετική πρωτοβουλία) ηλεκτρονικής αιτήσεως στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.), στην οποία πρέπει να

περιλαμβάνεται υποχρεωτικώς και το προτεινόμενο σχέδιο διευθέτησης των οφειλών της επιχείρησης και η οποία πρέπει να συνοδεύεται με πλήρη οικονομικά στοιχεία, προκειμένου να δύνανται οι πιστωτές αφενός να υπολογίσουν το ποσό που θα εισπράξουν μέχρι το πέρας της ρυθμίσεως και αφετέρου να ελέγξουν τη βιωσιμότητά της. Με την κατάθεση της αιτήσεως, η Ε.Γ.Δ.Ι.Χ. διορίζει συντονιστή της διαδικασίας από το σχετικό Μητρώο (ευχάριστη έκπληξη η προβλεπόμενη περιοδική αξιολόγηση των συντονιστών από την ίδια την ως άνω Γραμματεία), ο οποίος ελέγχει αμελλητί την πληρότητα της αίτησης και αναλαμβάνει την προώθησή της στους περιλαμβανόμενους σε αυτήν πιστωτές. Με την κοινοποίηση αυτή ξεκινά η διαδικασία διαπραγμάτευσης μεταξύ οφειλέτη και των πιστωτών εκείνων που δηλώνουν την πρόθεσή τους να συμμετάσχουν σε αυτήν, μία διαδικασία αρκετά πολύπλοκη και παρέχουσα στους τελευταίους τη δυνατότητα αντιπροτάσεων. Σε κάθε περίπτωση, προκειμένου να εγκριθεί κάποια πρόταση αναδιάρθρωσης οφειλών, απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία του 60% των συμμετεχόντων πιστωτών, στους οποίους πρέπει –μάλιστα- να περιλαμβάνεται και το 40% των εχόντων ειδικό προνόμιο, κάτι που –σε συνδυασμό με τους υποχρεωτικούς κανόνες του άρθρου 9 (η σχετική σύμβαση εξωδικαστικής αναδιάρθρωσης χρεών απαγορεύεται να φέρει οιονδήποτε πιστωτή σε χειρότερη θέση από εκείνη, στην οποία θα βρισκόταν, εάν ρευστοποιούσε περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη υπό συνθήκες αναγκαστικής εκποίησης)- καθιστά την ευόδωση της σχετικής διαδικασίας αρκετά δυσχερή. Ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός προβλέπει προαιρετικό διορισμό εμπειρογνώμονα για τις «μικρές» επιχειρήσεις και υποχρεωτικό για τις «μεγάλες», στα καθήκοντα του οποίου περιλαμβάνεται η εκπόνηση αξιολόγησης βιωσιμότητας, καθώς και του σχεδίου αναδιάρθρωσης των οφειλών του οφειλέτη. Σε περίπτωση επιτυχούς ολοκλήρωσης της διαδικασίας και σύναψης σχετικής σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών, προβλέπεται η δυνατότητα (και όχι η υποχρέωση, γιατί τότε θα μιλούσαμε για όλως «νόθο» Εξωδικαστικό μηχανισμό) επικύρωσής της από το Πολυμελές Πρωτοδικείο. Προβλέπονται –μάλιστα- εξαιρετικά σύντομες (για τα δεδομένα της ελληνικής δικαστικής πραγματικότητας) προθεσμίες για τη συζήτηση των σχετικών αιτήσεων και την έκδοση των επ’ αυτών αποφάσεων, ενώ το ένδικο μέσο της εφέσεως επιτρέπεται μόνο κατά των απορριπτικών τοιούτων. Κάθε ευνοϊκή

για τον οφειλέτη ρύθμιση της σύμβασης ισχύει υπέρ κάθε συνοφειλέτου και εγγυητού, ενώ προβλέπεται τόσο η αναστολή πράξεων εκτέλεσης σε βάρος του οφειλέτη για όσο διαρκεί η διαδικασία (με δυνατότητα παρατάσεων) όσο και η αντίστοιχη αναστολή της ποινικής δίωξης για τα αδικήματα του άρθρου 25 Ν.1882/1990 (βεβαιωμένες οφειλές προς Δημόσιο) και του Α.Ν.86/1967 (ασφαλιστικές εισφορές). Τέλος, τα άρθρα 14 και 15 του Ν.4469/2017 προβλέπουν και διασφαλίζουν τα «ειδικά προνόμια του Δημοσίου», το μεν θέτοντας αυστηρούς περιορισμούς στον προβλεπόμενο στο σχέδιο αριθμό των μηνιαίων δόσεων τμηματικής καταβολής (120 κατ’ ανώτατον) και στο ύψος εκάστης (50€ κατ’ ελάχιστον), το δε καταλείποντας ως δαμόκλειο σπάθη επί του οφειλέτη την υποχρέωση να τακτοποιήσει με νόμιμο τρόπο τις βεβαιωμένες μετά την 31/12/2016 προς αυτό οφειλές του.

Συμπερασματικά, ο προσφάτως ψηφισθείς Εξωδικαστικός Μηχανισμός έρχεται να καλύψει ένα βασικό νομοθετικό κενό και να υποσχεθεί φως στο οικονομικό τούνελ χιλιάδων σκληρά χιμαζόμενων από την κρίση επιχειρήσεων. Φιλοδοξεί να καταστεί ο «Νόμος Κατσέλη των εμπόρων» και να επανεντάξει χιλιάδες τέτοιους στην οικονομική ζωή της χώρας. Τροχοπέδη στη φιλοδοξία αυτή (μαντεύω ότι) θα σταθεί η πολυπλοκή δομή της προβλεπόμενης διαδικασίας, τα αυστηρά κριτήρια έγκρισης του προτεινόμενου σχεδίου αναδιάρθρωσης και η αναμενόμενη ένδεια στις θεσπιζόμενες τεχνικές προδιαγραφές (η σχετική ψηφιακή πλατφόρμα της Γ.Γ.Π.Σ. δεν έχει τεθεί ακόμα σε εφαρμογή...). Και βέβαια –πολύ περισσότερο- η ζώσα οικονομική πραγματικότητα, η οποία είναι ακόμα αρκούντως ζοφερή και δεν επιτρέπει την παραμικρή αισιοδοξία στο εγχώριο επιχειρείν.