Κόλαση. Σε διακεκαυμένη ζώνη περνούν πλέον οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τα Ελληνοτουρκικά μετά τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν στην Ουάσινγκτον. Ένα παζάρι που ήδη έκρινε την τύχη των F-35, των S-400, των αμερικανικών κυρώσεων και μαζί το μέλλον των τουρκοαμερικανικών σχέσεων, με ό,τι βεβαίως συνεπάγεται αυτό για τις ευρύτερες γεωπολιτικές ισορροπίες στη Μεσόγειο. Ο Ταγίπ Ερντογάν ρίσκαρε τη μεγάλη διαπραγματευτική «ζαριά» με τον Ντόναλντ Τραμπ και πέτυχε. Πρώτο ιστορικό θύμα η αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων, αλλά το μεγαλύτερο και σοβαρότερο, εμείς. Στο μόνο που μπορούμε πλέον να ελπίζουμε είναι η «καθαίρεση» του Τραμπ...

Το διπλωματικό υπόβαθρο της «διπλωματίας των γαμπρών» δεν θα μπορούσε ενδεχομένως να ήταν πιο θερμό και πιο σύνθετο, καθώς ο Ταγίπ Ερντογάν το χρησιμοποίησε ως διαπραγματευτικό χαρτί στο ραντεβού του με τον Αμερικανό πρόεδρο. Ενώ τα προσδοκώμενα ανταλλάγματα δεν είναι άλλα από την αναβάθμιση του γεωπολιτικού ρόλου της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και κυρίως η συμμετοχή της στον νέο ενεργειακό χάρτη της περιοχής και στα κοιτάσματα υδρογονανθράκων της Κύπρου. Το ερώτημα πλέον εδώ είναι το πώς θα επηρεαστεί το νέο στρατηγικό δόγμα, που ήδη χτίζεται στην περιοχή και βασίζεται στις τριμερείς συμμαχίες Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ και Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου.

Η «επίσημη» Ουάσινγκτον όντως έβαλε τις κόκκινες γραμμές της... Ωστόσο, ταυτόχρονα είχε ενεργοποιηθεί η «διπλωματία των γαμπρών» μεταξύ του υπουργού Οικονομικών και γαμπρού του προέδρου Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, και του γαμπρού του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ. Και αυτός ήταν ο κίνδυνος που αγνόησε η ελληνική διπλωματία για την ορθή αποκωδικοποίηση όλων των μηνυμάτων που εκπέμπονται από τις ΗΠΑ. Ήδη ακούγονται διάφορα σενάρια ενός συμβιβασμού. Με αυτόν τον τρόπο ο Ερντογάν θα σώσει τα προσχήματα και οι ΗΠΑ θα μπορέσουν να αρχίσουν την παράδοση των F-35.

Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί μάταια να κρατάει τις γραμμές ανοικτές με το... παλάτι στην Άγκυρα, αλλά και εκεί οι γραφειοκράτες έχουν μπει στο περιθώριο. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό Ελλάδα και ΗΠΑ να διατηρούν μια στέρεη σχέση, χωρίς αυτή να εξαρτάται από τις διακυμάνσεις μεταξύ ΗΠΑ - Τουρκίας. Κορυφαίος αξιωματούχος δεν μπορεί άλλωστε να ξεχάσει πως, όταν ο Τσίπρας συνάντησε τον πρόεδρο Τραμπ στον Λευκό Οίκο και άρχισε να του εκθέτει την τουρκική επιθετικότητα, η απάντηση ήταν μάλλον αφοπλιστική: «Ο Ερντογάν είναι ΟΚ τύπος και είναι καλός για μπίζνες».

Η ικανότητα να προβλέψει κάποιος με ακρίβεια, ή μάλλον να μαντέψει, τι θα κάνει η Ουάσινγκτον από εδώ και πέρα επικεντρώνεται στον ίδιο τον πρόεδρο Τραμπ. Γιατί μπορεί να διαβάζουμε για ηχηρά μηνύματα του Χ ή Ψ αξιωματούχου, αλλά στο τέλος της ημέρας ένας λαμβάνει τις αποφάσεις που μετρούν στην αμερικανική πρωτεύουσα. Η διακομματική αποφασιστικότητα του Κογκρέσου, που αρνείται να δώσει το «πράσινο φως» για τα F-35, έχει θρυμματιστεί. Για κακή μας τύχη, ο Λευκός Οίκος του Τραμπ θα συνεχίσει να εκπέμπει το ίδιο θερμά μηνύματα υπέρ του Ερντογάν.

Άραγε, θα συνεχίσουν οι ΗΠΑ να καλύπτουν την Κύπρο; Θα προειδοποιήσουν τον Ερντογάν να μην προχωρήσει σε έρευνες μεταξύ Καστελλόριζου και Κύπρου; Στην Ουάσινγκτον έχουν καθαρή εικόνα για το διακύβευμα. Δυστυχώς, οι ΗΠΑ είναι η μοναδική χώρα που θα μπορούσε να αντιδράσει αποτελεσματικά. Ο Τραμπ έχει τη δυνατότητα να πιέσει οικονομικά τον Ερντογάν, σε σημείο που να προκληθεί οικονομική και πολιτική ασφυξία στην Τουρκία. Η πυκνή παρουσία αμερικανικών δυνάμεων στην περιοχή επίσης θα μπορούσε να λειτουργήσει καταλυτικά.

Κανείς, όμως, δεν ξέρει πώς θα αντιδράσει ο ίδιος ο Τραμπ και οι γαμπροί, που θα λειτουργήσουν παρασκηνιακά. Όπως άλλωστε έδειξαν οι εξελίξεις, δεν υπάρχουν σταθεροί παίκτες επί Τραμπ. Γι’ αυτό, λοιπόν, είναι πολύ δύσκολα έως δυσοίωνα τα πράγματα. Γιατί πλέον εξελίσσεται ως ιδιαίτερα επικίνδυνος ο «εναγκαλισμός» του γείτονα με τον ηγέτη πέραν του Ατλαντικού.


*** Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά