Στον Γύρο των Ελεφάντων ένας ήταν ο ελέφαντας που έκρυψε τους άλλους στον ίσκιο του. Ο Γύρος είναι ένα έθιμο που συνοψίζει τη μεταπολεμική γερμανική δημοκρατία. Ο νέος Γύρος έδειξε πόσο εύθραυστα είναι τα επιτεύγματα που συμβολίζει: Ο ελέφαντας της Ακροδεξιάς δεν χρειαζόταν να μιλήσει. Είχε μιλήσει το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας. Η αλήθεια είναι ότι η απειλή αυτή της AfD είχε λησμονηθεί. Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης έκρινε ότι το QE (πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης) της ΕΚΤ υπερβαίνει τις δοτές αρμοδιότητες της Ε.Ε. (κινείται ultra vires) και παραβιάζει τη δημοκρατική αρχή και τις αρμοδιότητες της Ομοσπονδιακής Βουλής ως θεμελιώδη στοιχεία της γερμανικής συνταγματικής ταυτότητας. Και ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αιτιολογήσει το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων, που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2015.Ολα ξεκίνησαν όταν στο Συνταγματικό Δικαστήριο προσέφυγαν τότε ακαδημαϊκοί και οικονομολόγοι, στελέχη της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» (AfD), υποστηρίζοντας ότι η αγορά ομολόγων παραβίαζε την εντολή της ΕΚΤ, καθώς συνιστούσε απευθείας χρηματοδότηση κυβερνήσεων κρατώνμελών της ευρωζώνης. Ρίγος και φόβος. Τίποτε λιγότερο. Οχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη. «Η απόφαση θέτει υπό αμφισβήτηση και το νέο μεγάλο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης λόγω πανδημίας (750 δισ. ευρώ), στο οποίο είναι επιλέξιμα τα ελληνικά ομόλογα. Κατά μείζονα λόγο τίθενται υπό νομική πλέον αμφισβήτηση η υπόθεση του ευρωομολόγου και οι όροι χρηματοδότησης του υπό σχεδιασμό Ταμείου Ανασυγκρότησης», όπως αμέσως πολύ σοφά και ορθά έσπευσε να εξηγήσει ο Ευάγγελος Βενιζέλος.Απλώς, να θυμίσω ότι το AfD έφτα σε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2014 και έναν χρόνο αργότερα άρχισε την πορεία του στα περιφερειακά κοινοβούλια της Γερμανίας, πρώτα στα μετακομμουνιστικά ανατολικά κράτη και στη συνέχεια στα δυτικά. Εχει πλέον βουλευτές σε 13 από τα 16 ομοσπονδιακά κράτη της Γερμανίας. Οι 93 υπερεθνικιστές βουλευτές της «Εναλλακτικής» είναι δικαστικοί, πανεπιστημιακοί ή στελέχη τραπεζών και δηλώνουν «πατριώτες». Αλλά, πίσω από αυτό το προφίλ των προκρίτων, είναι σε μεγάλο βαθμό οι φορείς μιας ιδεολογίας που φλερτάρει με τον ρεβιζιονισμό και την ξενοφοβία.

Ομως, αν έστηνε ποτέ η Ευρώπη τη Γερμανία στο εδώλιο του κατηγορουμένου, η πρώτη κατηγορία που θα της απηύθυνε θα ήταν η έλλειψη μνήμης. Υποχρεούται να κοιτάξει πίσω για να θυμηθεί ή να μάθει το πώς έγινε δεκτή από τις νικήτριες δυνάμεις. Αλλά η Γερμανία είχε τη «σοφία» να τινάξει από πάνω της το βάρος του εθνικισμού, υιοθετώντας αυτό που στη χώρα ονομάστηκε Gedächtnispolitik πολιτική της Μνήμης. Δηλαδή, η εθνική υπερηφάνεια άρχισε να λειτουργεί αντίστροφα. Ξέχασε ότι οι νικητές μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο εισάκουσαν τον Τζον Μέιναρντ Κέινς. Με αποτέλεσμα τις συμφωνίες του Μπρέτον Γουντς, το Σχέδιο Μάρσαλ, την αναδιάρθρωση των γερμανικών χρεών το 1953 από τους παλιούς αντιπάλους τους στον πόλεμο (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) και τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ανθρακα και Χάλυβα.

Οι Γερμανοί έχουν «ξεχάσει», όμως, πώς έφτασαν εκεί και κυρίως τι έκανε η υπόλοιπη Ευρώπη για να βγουν από τον εφιάλτη. Αυτή η λήθη εξηγεί την έλλειψη αλληλεγγύης της σημερινής γερμανικής ηγεσίας και την απουσία ενός αισθήματος ευθύνης απέναντι στους εταίρους της. Αντίθετα, δείχνουν εξαιρετική αντοχή στον χρόνο παλιά δόγματα, όπως αυτό της «τάξης στο σπίτι». Αειθαλές αποδείχθηκε και το Δόγμα του Ordoliberalism, δηλαδή της γερμανικής παραλλαγής ανάμεσα στον κοινωνικό φιλελευθερισμό και τον νεοφιλελευθερισμό, στην οποία η γερμανική Δεξιά αποδίδει το γερμανικό θαύμα. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι τα δόγματα σβήνουν από τον ορίζοντα τις εναλλακτικές λύσεις. Η επίθεση της γερμανικής ελίτ στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τροφοδοτείται από την πίστη σε αυτό το δόγμα. Αλλά το γερμανικό «θαύμα» μεταλλάχθηκε σε εφιάλτη για την Ευρώπη...

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά το Σάββατο 09 Μαΐου