Στις κάλπες προσήλθαν την Κυριακή οι πολίτες της Ουρουγουάης για να αναδείξουν τον νέο πρόεδρο της χώρας. Τη μάχη έδινε ένας υποψήφιος της δεξιάς (επικεφαλής μιας ευρύτατης συμμαχίας) και ο εκλεκτός της κεντροαριστεράς, η οποία βρίσκεται στην εξουσία από το 2005.

Το αποτέλεσμα; Σχεδόν «τεχνική ισοπαλία»: Ο υποψήφιος της δεξιάς (γιος πρώην προέδρου) Λουίς Λακάγιε Πόυ, συγκέντρωσε το 48,71% και ο υποψήφιος της κεντροαριστεράς Ντανιέλ Μαρτίνες το 47,51%. Σε απόλυτους αριθμούς: 1.168.019 ψήφους, έναντι 1.139.353 ψήφους. Η διαφορά μεταξύ τους είναι μόλις 28.666 ψήφοι.


Πώς θα λυθεί η «τεχνική ισοπαλία;» Από τις λεγόμενες «επιτηρούμενες ψήφους» που φτάνουν τις 35.229. Είναι περισσότερες από τις ψήφους που χωρίζουν τους δύο διεκδικητές της προεδρίας. 

Τι είναι οι «επιτηρούμενες ψήφοι»; Στη μικρή χώρα των 3,4 εκατομμυρίων κατοίκων, η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι υποχρεωτική. Την ημέρα των εκλογών, αν ένας πολίτης δεν μπορεί να είναι στο εκλογικό τμήμα που είναι δηλωμένος, τότε ψηφίζει «επιτηρούμενος». Σε άλλες χώρες αυτό αποκαλείται «ειδικός εκλογικός κατάλογος» και ισχύει για στρατιωτικούς, μέλη των σωμάτων ασφαλείας, πρόσωπα με προβλήματα κινητικότητας, απόδημους, άτομα που βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές κλπ.

Στην Ουρουγουάη οι ψήφοι αυτοί καταμετρώνται μετά την ολοκλήρωση της «συμβατικής» διαδικασίας. Σπάνια έχουν παίξει ρόλο, τώρα όμως μπορεί και να αλλάξουν τη σειρά. Θεωρητικά, αν το 80% πάει στον δεύτερο, τότε θα περάσει οριακά πρώτος και θα γίνει πρόεδρος. 

Η Λατινική Αμερική βρίσκεται εδώ και αρκετά χρόνια σε πολιτικό και οικονομικό αναβρασμό. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 στις περισσότερες χώρες επικράτησαν αριστερόστροφες κυβερνήσεις, οι οποίες εκμεταλλευόμενες την παγκόσμια οικονομική συγκυρία που έκανε ανάρπαστες τις (λατινοαμερικάνικες) πρώτες ύλες, έφερε χρήμα. Το χρήμα αυτό δημιούργησε προσδοκίες για καλύτερο επίπεδο ζωής, για εδραίωση μιας μεσαίας τάξης που ποτέ δεν ήταν ορατή στις περισσότερες χώρες.

Τα χρόνια πέρασαν, οι προσδοκίες δικαιώθηκαν μερικώς, αλλά η παγκόσμια οικονομία σε συνδυασμό με τις τραγικές επιλογές αρκετών κυβερνήσεων, προσγείωσε τους πάντες απότομα.

Οι «αριστερόστροφες» κυβερνήσεις βούλιαξαν σε σκάνδαλα διαφθοράς ή ανικανότητας να χειριστούν τις παγκόσμιες οικονομικές προκλήσεις. Πολλοί πρόεδροι μπήκαν φυλακή. Άλλοι έχασαν την εξουσία από λαϊκιστές ηγέτες, όπως συνέβη στην Βραζιλία και τώρα στην Αργεντινή. Άλλοι που πίστεψαν ότι θα μείνουν για πάντα στην εξουσία, έφυγαν κακήν-κακώς, όπως στη Βολιβία. Για να μην αναφερθεί κανείς στην Βενεζουέλα.

Σε άλλες χώρες ξέσπασαν συγκρούσεις, εκατομμύρια βγήκαν στους δρόμους, απαιτώντας δουλειά, διαφάνεια, καλύτερη ζωή. Από αριστερούς ή δεξιούς προέδρους.

Η Ουρουγουάη μέσα σε αυτό το περιβάλλον φαίνεται να λειτουργεί σαν μια νησίδα σταθερότητας, σαν ένα «γαλατικό χωριό», όπου οι αλλαγές -αν συμβούν- θα συμβούν με σχεδόν ευρωπαϊκό τρόπο. 

Η κεντροαριστερά κυβερνά τη μικρή χώρα εδώ και 15 σχεδόν χρόνια. Επί των ημερών των δύο προέδρων που άσκησαν την εξουσία, υπήρξαν υψηλότατοι ρυθμοί ανάπτυξης, διεύρυνση των κοινωνικών δικαιωμάτων, νομιμοποίηση των αμβλώσεων, γάμοι ομόφυλων ζευγαριών, νομιμοποίηση της κάναβης κλπ. Ο δε τέως πρόεδρος Πέπε Μουχίκα έγινε παγκόσμιο σύμβολο απλότητας και ταπεινότητας.

Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, αλλά και τις επίσημες στατιστικές του ΟΗΕ, η Ουρουγουάη είναι από τις πλέον σταθερές δημοκρατίες του κόσμου, όπου οι πολίτες έχουν εμπιστοσύνη τους θεσμούς. Πολύ χαμηλά βρίσκονται επίσης οι δείκτες διαφθοράς. Πολύ χαμηλά και τα ποσοστά ανισότητας: Το 60% του πληθυσμού ανήκει στη μεσαία τάξη, το μεγαλύτερο ποσοστό στην περιοχή. «Ο κόσμος έχει πολλά να διδαχθεί από την Ουρουγουάη» τόνιζε πρόσφατα η Παγκόσμια Τράπεζα.

Παρόλα αυτά, ο κόσμος εδώ και πολλούς μήνες δήλωνε σταθερά ότι θα ψηφίσει τον υποψήφιο της δεξιάς, στέλνοντας στην Αντιπολίτευση την Αριστερά. Κούραση μετά από πολλά χρόνια; Φόβοι από τη γενικότερη ανασφάλεια και αναταραχή στις γειτονικές χώρες; Στροφή στη λογική του «νόμος και τάξη» και της δημοσιονομικής σταθερότητας;

Ίσως το πιο χαρακτηριστικό της «διαφορετικότητας» των Ουρουγουανών είναι ότι αναμένουν υπομονετικά το τελικό αποτέλεσμα των εκλογών. Και τα δύο κομματικά στρατόπεδα ζήτησαν από τους οπαδούς τους να κάνουν υπομονή.   

Η υπομονή είναι χαρακτηριστικό των Ουρουγουανών. Άλλωστε εδώ και δύο σχεδόν αιώνες ζουν ανάμεσα σε δύο γίγαντες: Βραζιλιάνους και Αργεντινούς.