ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Με αφορμή ένα δημοσίευμα: Θα παραιτηθεί η βασίλισσα Ελισάβετ Β';
Ένα δημοσίευμα της βρετανικής ταμπλόιντ Sun περί παραίτησης της βασίλισσας Ελισάβετ Β’
από το θρόνο έφερε και πάλι στην επικαιρότητα το θέμα. Το ερώτημα είναι γνωστό και πολλοί το θέτουν τα τελευταία χρόνια, λόγω της ηλικίας της: Πόσο καιρό ακόμα θα ασκεί τα καθήκοντά της;
Η Ελισάβετ Β’ είναι 93 ετών, και τον ερχόμενο Φεβρουάριο θα συμπληρώσει 68 χρόνια στο θρόνο. Έχει προ πολλού σπάσει το ρεκόρ της βασίλισσας Βικτωρίας, η οποία βασίλεψε από το 1837 μέχρι το 1901 (63 χρόνια).
Στη Βρετανία όπου ο θεσμός της μοναρχίας μετρά πάνω από 1.000 χρόνια, δεν υπάρχει η παράδοση της παραίτησης βασιλιά υπέρ του διαδόχου. Αντίθετα, αποτελεί ρουτίνα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες: Στην Ισπανία, ο Χουάν Κάρλος παραιτήθηκε το 2014 υπέρ του υιού του Φίλιππου. Στην Ολλανδία η Βεατρίκη παραιτήθηκε το 2013 υπέρ του υιού της Βίλχεμ-Αλεξάντερ. Στο Βέλγιο ο Αλβέρτος Β’ παραιτήθηκε επίσης το 2013 υπέρ του υιού του Φίλιππου.
Η μοναδική παραίτηση που έχει καταγραφεί στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι του Εδουάρδου H', ο οποίος διαδέχθηκε τον πατέρα του Γεώργιο Ε' το 1936. Παραιτήθηκε όμως μετά από 11 μήνες για να παντρευτεί την εκλεκτή της καρδιάς του, Ουόλις Σίμπσον. Η Αμερικανίδα με τα δύο διαζύγια και την κοσμική ζωή δεν ήταν καθόλου αγαπητή στο Παλάτι, ούτε όμως και στην κυβέρνηση.
Έτσι, στο τελεσίγραφο που του τέθηκε, ο νεαρός βασιλιάς Εδουάρδος Η' προτίμησε την Ουόλις και άφησε τον θρόνο αντιμέτωπο με την χειρότερη θεσμική κρίση στην ιστορία του. Μάλιστα σε μια περίοδο που ο Χίτλερ έδειχνε τις διαθέσεις του στην Ευρώπη.
Η ίδια η Ελισάβετ, όταν έκλεισε τα 21, έδωσε μια υπόσχεση στους υπηκόους της. Όταν διαδεχθεί τον πατέρα της βασιλιά Γεώργιο Στ' θα είναι βασίλισσα μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής της. «Δηλώνω ενώπιόν σας ότι όλος μου ο βίος, είτε είναι σύντομος είτε μακρύς, θα αφιερωθεί στην υπηρεσία σας και στην υπηρεσία της μεγάλης αυτοκρατορικής οικογένειας στην οποία όλοι ανήκουμε.»
Χρειάστηκε να περάσουν μόλις πέντε χρόνια από εκείνη τη δήλωση για να ανέβει στο θρόνο. Ήταν μόλις 26 χρονών, το 1952, όταν ο πατέρας της πέθανε ξαφνικά και η πριγκίπισσα Ελισάβετ έγινε βασίλισσα Ελισάβετ Β'.
Η μέχρι σήμερα πορεία της, αλλά και ο τρόπος που αντιλαμβάνεται την αποστολή της, δεν δείχνουν διάθεση παραίτησης. Άλλωστε, ακόμα και στα 93 η μονάρχης ακολουθεί ένα εξαιρετικά έντονο καθημερινό πρόγραμμα με επισκέψεις, υποδοχές επισήμων, ακόμα και ιππασία.
Όλοι την θυμούνται το 2017, στα 91 της, να σπεύδει στην περιοχή του Λονδίνου, όπου είχε καεί ο πύργος κατοικίων του Γκρένφελ (με 72 νεκρούς) για να συνομιλήσει με τους πυροσβέστες, τους εθελοντές και τους ένοικους της πολυκατοικίας που σώθηκαν.
Δεν είναι όμως μόνο η αίσθηση καθήκοντος που κρατά την Ελισάβετ Β’ στο θρόνο. Έρευνες της κοινής γνώμης δείχνουν ότι ο θεσμός παραμένει δημοφιλής, ακριβώς επειδή η ίδια είναι στο θρόνο. Η αλήθεια είναι ότι οι Βρετανοί δεν έχουν γνωρίσει στη ζωή τους (εκτός βέβαια από τους άνω των 80 ετών που θυμούνται τη δεκαετία του 1940) άλλο μονάρχη, επομένως δεν υπάρχει μέτρο σύγκρισης.
Είναι άξια σεβασμού που σε τόσο προχωρημένη ηλικία διατηρεί την αίσθηση καθήκοντος. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η κοινή γνώμη θα αγκαλιάσει με την ίδια αγάπη και εκτίμηση τον «αιώνιο διάδοχο» Κάρολο.
Όσο και αν η ίδια αποτελεί υπόδειγμα αρχηγού κράτους, πολλά από τα μέλη της οικογενείας της σκανδάλισαν (και εξακολουθούν να σκανδαλίζουν) την κοινή γνώμη. Από την αδελφή της, πριγκίπισσα Μαργαρίτα με την άστατη προσωπική ζωή, τον Κάρολο και το διαζύγιο με την αδικοχαμένη Νταϊάνα, μέχρι τον νεότερο γιο της πρίγκιπα Ανδρέα.
Ο τελευταίος αποσύρθηκε άρον-άρον από τη δημόσια σφαίρα, λόγω της φερόμενης εμπλοκής του στο σκάνδαλο Επστάιν. Ο Αμερικανός χρηματιστής Επστάιν (με τεράστιο κύκλο γνωριμιών) καταδικάστηκε για υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης ανήλικων κοριτσιών και τελικά αυτοκτόνησε στη φυλακή. Τα «σκάγια» αυτής της υπόθεσης πήραν και τον πρίγκιπα Ανδρέα, χωρίς ο τελευταίος να δώσει πειστικές εξηγήσεις.
Σε κάθε περίπτωση, ο Κάρολος όταν διαδεχθεί τη μητέρα του έχει σκοπό να δώσει μια νέα διάσταση στο θεσμό. Πρώτο μέλημά του ο ριζικός περιορισμός των χρηματοδοτούμενων από τον προϋπολογισμό μελών της βασιλικής οικογένειας.
Με τη γλώσσα των αριθμών
Για την ιστορία, στα σχεδόν 68 χρόνια της βασιλείας της, η Ελισάβετ Β' έχει δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε 14 πρωθυπουργούς με πρώτο τον Ουίνστον Τσώρτσιλ (1952-55) και πλέον πρόσφατο τον Μπόρις Τζόνσον.
Έχει επίσης συναντηθεί με 13 προέδρους των ΗΠΑ: από τον Χάρι Τρούμαν μέχρι τον Ντόναλντ Τραμπ.
Στις 6 Μαΐου 1994 εγκαινίασε -μαζί με τον τότε Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Μιτεράν- το τούνελ που ένωσε οριστικά τη Βρετανία με τη Γηραιά Ήπειρο.
Εξακολουθεί να είναι αρχηγός 12 κρατών, μεταξύ αυτών ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία. Είναι επίσης η πρώτη Βρετανή μονάρχης που επισκέφθηκε την Ιρλανδία από τότε που κέρδισε –με πολύ αίμα- την ανεξαρτησία της.
Στη φωτογραφία οι χώρες του πλανήτη που η Ελισάβετ Β' έχει επισκεφθεί (γαλάζιο χρώμα). Με πιο έντονο χρώμα οι χώρες με τις περισσότερες επισκέψεις. Περιέργως, η μονάρχης δεν έχει ποτέ επισκεφθεί την Ελλάδα.
Η Ελισάβετ Β’ είναι 93 ετών, και τον ερχόμενο Φεβρουάριο θα συμπληρώσει 68 χρόνια στο θρόνο. Έχει προ πολλού σπάσει το ρεκόρ της βασίλισσας Βικτωρίας, η οποία βασίλεψε από το 1837 μέχρι το 1901 (63 χρόνια).
Στη Βρετανία όπου ο θεσμός της μοναρχίας μετρά πάνω από 1.000 χρόνια, δεν υπάρχει η παράδοση της παραίτησης βασιλιά υπέρ του διαδόχου. Αντίθετα, αποτελεί ρουτίνα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες: Στην Ισπανία, ο Χουάν Κάρλος παραιτήθηκε το 2014 υπέρ του υιού του Φίλιππου. Στην Ολλανδία η Βεατρίκη παραιτήθηκε το 2013 υπέρ του υιού της Βίλχεμ-Αλεξάντερ. Στο Βέλγιο ο Αλβέρτος Β’ παραιτήθηκε επίσης το 2013 υπέρ του υιού του Φίλιππου.
Η μοναδική παραίτηση που έχει καταγραφεί στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι του Εδουάρδου H', ο οποίος διαδέχθηκε τον πατέρα του Γεώργιο Ε' το 1936. Παραιτήθηκε όμως μετά από 11 μήνες για να παντρευτεί την εκλεκτή της καρδιάς του, Ουόλις Σίμπσον. Η Αμερικανίδα με τα δύο διαζύγια και την κοσμική ζωή δεν ήταν καθόλου αγαπητή στο Παλάτι, ούτε όμως και στην κυβέρνηση.
Έτσι, στο τελεσίγραφο που του τέθηκε, ο νεαρός βασιλιάς Εδουάρδος Η' προτίμησε την Ουόλις και άφησε τον θρόνο αντιμέτωπο με την χειρότερη θεσμική κρίση στην ιστορία του. Μάλιστα σε μια περίοδο που ο Χίτλερ έδειχνε τις διαθέσεις του στην Ευρώπη.
Η ίδια η Ελισάβετ, όταν έκλεισε τα 21, έδωσε μια υπόσχεση στους υπηκόους της. Όταν διαδεχθεί τον πατέρα της βασιλιά Γεώργιο Στ' θα είναι βασίλισσα μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής της. «Δηλώνω ενώπιόν σας ότι όλος μου ο βίος, είτε είναι σύντομος είτε μακρύς, θα αφιερωθεί στην υπηρεσία σας και στην υπηρεσία της μεγάλης αυτοκρατορικής οικογένειας στην οποία όλοι ανήκουμε.»
Χρειάστηκε να περάσουν μόλις πέντε χρόνια από εκείνη τη δήλωση για να ανέβει στο θρόνο. Ήταν μόλις 26 χρονών, το 1952, όταν ο πατέρας της πέθανε ξαφνικά και η πριγκίπισσα Ελισάβετ έγινε βασίλισσα Ελισάβετ Β'.
Η μέχρι σήμερα πορεία της, αλλά και ο τρόπος που αντιλαμβάνεται την αποστολή της, δεν δείχνουν διάθεση παραίτησης. Άλλωστε, ακόμα και στα 93 η μονάρχης ακολουθεί ένα εξαιρετικά έντονο καθημερινό πρόγραμμα με επισκέψεις, υποδοχές επισήμων, ακόμα και ιππασία.
Όλοι την θυμούνται το 2017, στα 91 της, να σπεύδει στην περιοχή του Λονδίνου, όπου είχε καεί ο πύργος κατοικίων του Γκρένφελ (με 72 νεκρούς) για να συνομιλήσει με τους πυροσβέστες, τους εθελοντές και τους ένοικους της πολυκατοικίας που σώθηκαν.
Δεν είναι όμως μόνο η αίσθηση καθήκοντος που κρατά την Ελισάβετ Β’ στο θρόνο. Έρευνες της κοινής γνώμης δείχνουν ότι ο θεσμός παραμένει δημοφιλής, ακριβώς επειδή η ίδια είναι στο θρόνο. Η αλήθεια είναι ότι οι Βρετανοί δεν έχουν γνωρίσει στη ζωή τους (εκτός βέβαια από τους άνω των 80 ετών που θυμούνται τη δεκαετία του 1940) άλλο μονάρχη, επομένως δεν υπάρχει μέτρο σύγκρισης.
Είναι άξια σεβασμού που σε τόσο προχωρημένη ηλικία διατηρεί την αίσθηση καθήκοντος. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η κοινή γνώμη θα αγκαλιάσει με την ίδια αγάπη και εκτίμηση τον «αιώνιο διάδοχο» Κάρολο.
Όσο και αν η ίδια αποτελεί υπόδειγμα αρχηγού κράτους, πολλά από τα μέλη της οικογενείας της σκανδάλισαν (και εξακολουθούν να σκανδαλίζουν) την κοινή γνώμη. Από την αδελφή της, πριγκίπισσα Μαργαρίτα με την άστατη προσωπική ζωή, τον Κάρολο και το διαζύγιο με την αδικοχαμένη Νταϊάνα, μέχρι τον νεότερο γιο της πρίγκιπα Ανδρέα.
Ο τελευταίος αποσύρθηκε άρον-άρον από τη δημόσια σφαίρα, λόγω της φερόμενης εμπλοκής του στο σκάνδαλο Επστάιν. Ο Αμερικανός χρηματιστής Επστάιν (με τεράστιο κύκλο γνωριμιών) καταδικάστηκε για υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης ανήλικων κοριτσιών και τελικά αυτοκτόνησε στη φυλακή. Τα «σκάγια» αυτής της υπόθεσης πήραν και τον πρίγκιπα Ανδρέα, χωρίς ο τελευταίος να δώσει πειστικές εξηγήσεις.
Σε κάθε περίπτωση, ο Κάρολος όταν διαδεχθεί τη μητέρα του έχει σκοπό να δώσει μια νέα διάσταση στο θεσμό. Πρώτο μέλημά του ο ριζικός περιορισμός των χρηματοδοτούμενων από τον προϋπολογισμό μελών της βασιλικής οικογένειας.
Με τη γλώσσα των αριθμών
Για την ιστορία, στα σχεδόν 68 χρόνια της βασιλείας της, η Ελισάβετ Β' έχει δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε 14 πρωθυπουργούς με πρώτο τον Ουίνστον Τσώρτσιλ (1952-55) και πλέον πρόσφατο τον Μπόρις Τζόνσον.
Έχει επίσης συναντηθεί με 13 προέδρους των ΗΠΑ: από τον Χάρι Τρούμαν μέχρι τον Ντόναλντ Τραμπ.
Στις 6 Μαΐου 1994 εγκαινίασε -μαζί με τον τότε Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Μιτεράν- το τούνελ που ένωσε οριστικά τη Βρετανία με τη Γηραιά Ήπειρο.
Εξακολουθεί να είναι αρχηγός 12 κρατών, μεταξύ αυτών ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία. Είναι επίσης η πρώτη Βρετανή μονάρχης που επισκέφθηκε την Ιρλανδία από τότε που κέρδισε –με πολύ αίμα- την ανεξαρτησία της.
Στη φωτογραφία οι χώρες του πλανήτη που η Ελισάβετ Β' έχει επισκεφθεί (γαλάζιο χρώμα). Με πιο έντονο χρώμα οι χώρες με τις περισσότερες επισκέψεις. Περιέργως, η μονάρχης δεν έχει ποτέ επισκεφθεί την Ελλάδα.