Πως τις πέρασαν τα πληρώματα των υποβρυχίων μας; Ξεκίνησαν για τους τομείς περιπολίας τους στο Αιγαίο και την Αν. Μεσόγειο, χωρίς να γνωρίζουν το πότε θα επιστρέψουν. Ξεκίνησαν για μια περιπολία που ήταν πολύ πιθανό να εξελισσόταν σε πολεμική αντιπαράθεση με τους «φίλους, γείτονες και συμμάχους» Τούρκους. Από την στιγμή που καταδύθηκαν, οι συνθήκες πλού δεν ήταν οι συνηθισμένες, οι σχετικά χαλαρές που επικρατούν κατά τις ασκήσεις που εκτελούν κατά την διάρκεια του χρόνου. Ήταν οι απόλυτα ¨σφικτές¨, ήταν αυτό που αναφέρεται ως ¨πλούς υπό πολεμικές συνθήκες¨. Αυτές οι συνθήκες απαιτούν απόλυτη προσοχή στο πως θα κινηθείς, το πως θα μιλήσεις, το πως θα λειτουργήσεις μέσα στο υποβρύχιο.
Οι συνθήκες ¨πλου υπό πολεμικές συνθήκες¨, προϋποθέτουν μέτρα ¨αθορύβου πλου¨ και ¨άκρως αθορύβου πλου¨. Υποχρεώνουν το πλήρωμα σε ψιθυριστές συζητήσεις, περιορισμένες μετακινήσεις και υποχρεωτική κατάκλιση για μείωση κατανάλωσης του οξυγόνου και αύξησης του διοξειδίου του άνθρακα εντός του υποβρυχίου. Πλύσιμο, ξύρισμα ξεχασμένα. Φαγητό, κυρίως ξηρά τροφή. Βάρδιες ανά εξάωρο και μετά σιωπή. Τα ήξεραν όλα αυτά όλοι τους, τα ήξεραν από τότε που πρωτοκατέβηκαν στα υποβρύχια. Ήξεραν, για ποιο σκοπό έκαναν τόσες ασκήσεις, ήξεραν τι συνθήκες θα καλούνταν κάποτε να αντιμετωπίσουν.
Έτσι ξεκίνησαν τα υποβρύχιά μας. Το καθένα με τις διαταγές του, έφυγαν αθόρυβα όπως πάντα, αλλά αυτή την φορά, για κάτι διαφορετικό. Γι’ αυτό που εκπαιδευόντουσαν τόσα χρόνια, Την προάσπιση της Εθνικής κυριαρχίας, την απαγόρευση αμφισβήτησης του Εθνικού χώρου, την αποτροπή ή απόκρουση της όποιας εχθρικής ενέργειας κατά της χώρας.
Έπλευσαν στους τομείς περιπολίας τους, έκαναν τις απαιτούμενες βαθυθερμογραφικές παρατηρήσεις καταδυόμενα στο μέγιστο επιχειρησιακό βάθος (μεγαλύτερο των 250μ). Οι Κυβερνήτες έκαναν τον αρχικό σχεδιασμό της περιπολίας, έδωσαν τις οδηγίες που έκριναν στο πλήρωμα. Γνώριζαν ότι άρχιζε μια επίπονη και απαιτητική αποστολή. Ήταν βέβαιοι ότι το πλήρωμά τους θα επιδείκνυε τον άριστο επαγγελματισμό του, αποτέλεσμα σκληρής εκπαίδευσης. Ήξεραν ότι θα αποδείκνυαν για μια ακόμη φορά, ότι είναι οι καλύτεροι.
Οι μέρες περνούσαν. Τα πληρώματα των ¨μαύρων πλοίων¨, εντόπιζαν και παρακολουθούσαν τα εχθρικά πλοία και υποβρύχια, παραμένοντας παράλληλα ανεντόπιστα, παρά τις συνεχείς προσπάθειες εντοπισμού των, από όλα τα μέσα που διέθετε ο εχθρός. Όλες τις ημέρες, πλοία, υποβρύχια, αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας και ηλεκτρονικού πολέμου καθώς και ελικόπτερα της Τουρκίας, έψαχναν απεγνωσμένα τα ελληνικά υποβρύχια. Όσοι ξέρουμε από υποβρύχιο πόλεμο, κατανοούμε ότι το να παραμείνει ένα υποβρύχιο ανεντόπιστο, σε περιοχή που είναι υπό την συνεχή επιτήρηση και έρευνα από τον εχθρό με τόσα μέσα, για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι απόδειξη της ικανότητας, της άριστης εκπαίδευσης και των ψυχικών αρετών κάθε πληρώματος.
Μέσα στο υποβρύχιο τα πάντα λειτουργούσαν σαν μια άψογα ρυθμισμένη μηχανή. Δεν υπήρχε η αίσθηση εναλλαγής μέρας-νύχτας. Μόνο το ρολόι έδειχνε αυτήν την αλλαγή. Ο μόνος που μπορούσε να δει το φως του ήλιου ή του φεγγαριού, ήταν ο Κυβερνήτης, στις πολύ περιορισμένες περισκοπικές παρατηρήσεις, για να μην δίνει ευκαιρίες εντοπισμού του υποβρυχίου του με τέτοιες ¨αδιακρισίες¨ όπως λέγονται. Το μισό πλήρωμα (τοιχαρχία στην ναυτική ορολογία) στην βάρδια του, εκτελούσε τα καθήκοντά του με ηρεμία αλλά και πλήρη επαγρύπνηση. Με συνθήκες ¨αθορύβου πλου¨ και σε βάθος μεγαλύτερο των 100μ, ήταν υπεύθυνοι για την ασφάλεια του πλοίου τους και των υπολοίπων του πληρώματος.
Το «ένας για όλους και όλοι για έναν» είναι το μότο τους. Μηχανικοί και ηλεκτρολόγοι ελέγχουν συνεχώς τα μηχανήματα και τις συσκευές εξασφαλίζοντας την καλή λειτουργεία τους και προλαμβάνοντας τυχόν βλάβες. Οι μηχανικοί είναι ακόμη αρμόδιοι για την σωστή ¨ζύγιση¨ του υποβρυχίου εξασφαλίζοντας την ¨ουδέτερη πλευστότητα¨, ενώ οι ηλεκτρολόγοι για την πρόωση και την χωρητικότητα της συστοιχίας (μπαταρίας) του υποβρυχίου. Οι πηδαλιούχοι με απαλές κινήσεις των χειριστηρίων, για αποφυγή θορύβου, τηρούν την εκάστοτε διατασσόμενη πορεία και βάθος. Ο χειριστής της συσκευής Α/Υ, που είναι τα ¨αυτιά¨ του υποβρυχίου, δίνει στην ομοχειρία επιθέσεων τα στοιχεία κάθε επαφής. Η ομοχειρία επιθέσεων, παρακολουθεί και υποτυπώνει όλους τους στόχους έχοντας τα συστήματα διευθύνσεως βολής τορπιλών σε ετοιμότητα. Οι τορπιλητές σε εγρήγορση για άνοιγμα των εξωτερικών πωμάτων των τορπιλοσωλήνων για εκτέλεση βολής αν απαιτηθεί. Οι αξιωματικοί ελέγχουν και επιβλέπουν όλες τις ενέργειες, ενώ ο Κυβερνήτης έχει την συνολική ευθύνη για την λήψη κατάλληλων αποφάσεων και διαβίβαση διαταγών στο πλήρωμά του. Η μοναχικότητά του, καθώς δεν εναλλάσσεται με κανέναν στα καθήκοντά του, είναι εκκωφαντική. Δεν έχει ώρα ανάπαυσης, ύπνου ή φαγητού. Πρέπει να διαχειριστεί κατάλληλα τις σωματικές και ψυχικές δυνάμεις του, ώστε να είναι πάντα έτοιμος να δράσει και αντιδράσει άμεσα όποτε χρειαστεί. Η απόφαση για άνοδο σε περισκοπικό βάθος για λήψη ή εκπομπή σημάτων από ή προς την Διοίκηση Υποβρυχίων καθώς και για εκτέλεση ¨αναπνευστήρα¨ για φόρτιση της συστοιχίας (και παράλληλη ανανέωση της ατμόσφαιρας εντός του υποβρυχίου) είναι κάποια από τα θέματα που τον απασχολούν συνεχώς και γνωρίζει ότι πρέπει να γίνουν χωρίς να εκτεθεί το υποβρύχιό του σε κίνδυνο εντοπισμού. Το ανεντόπιστο του υποβρυχίου του είναι το κύριο μέλημά του ώστε η αποστολή του να στεφθεί με επιτυχία.
Και οι υπόλοιποι; Οι εκτός βάρδιας; Θα φάνε γρήγορα και οι περισσότεροι θα ξαπλώσουν στο κρεβάτι που μοιράζονται με άλλο ένα μέλος του πληρώματος που εκείνη την ώρα έχει βάρδια. Το οξυγόνο είναι πολύτιμο για να το ξοδεύεις για συζητήσεις ή άλλες δραστηριότητες. Από την ώρα που ξεκίνησε η αποστολή τους έχουν ξεχάσει το πλύσιμο και το ξύρισμα γιατί η περιορισμένη ποσότητα νερού στο υποβρύχιο, απαιτεί λελογισμένη χρήση του. Μετά από κάποιες μέρες ενεργοποιούνται οι συσκευές δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα και εμπλουτισμού του αέρα με οξυγόνο, ώστε τα επίπεδα και των δύο να βρίσκονται σε ανεκτά όρια. Οι ανθρώπινες όμως οσμές παραμένουν, αλλά και αυτό το υπομένουν γιατί ξέρουν ότι η εκτέλεση ¨αναπνευστήρα¨ θα γίνει εφόσον η τακτική κατάσταση το επιτρέψει. Το ίδιο ισχύει και για την εκδίωξη των λημμάτων του βόθρου και των απορριμμάτων. Γι’ αυτό γίνονται με φειδώ και πάντα με την έγκριση του Κυβερνήτου. Είναι θορυβώδεις διαδικασίες που μπορεί να προδώσουν την θέση του υποβρυχίου. Είπαμε ¨πλους υπό πολεμικές συνθήκες¨, που σημαίνει ότι δεν ξέρεις αν ο εχθρός παραμονεύει δίπλα σου στα βάθη της θάλασσας ή στην επιφάνεια ή στον αέρα. Πρέπει να είσαι συνεχώς σε επιφυλακή, έχεις ή δεν έχεις βάρδια.
Ας φανταστούμε λίγο τους εαυτούς μας, μέσα στο σπίτι μας, με ερμητικά κλειστά πόρτες και παράθυρα, να μην βλέπουμε και να μην μας βλέπει ο ήλιος για μέρες, να τρώμε ότι έχουμε προμηθευτεί χωρίς να ξέρουμε πόσο θα μείνουμε κλεισμένοι, να μην επικοινωνούμε με κανέναν δικό μας, να μην ξέρουμε τι γίνεται στον έξω κόσμο. Χωρίς άλλες αγωνίες ή έννοιες. Πόσοι θα το αντέχαμε; Αυτά τα παιδιά, γιατί παιδιά μας είναι όλοι τους, το έκαναν και θα το ξανακάνουν αν και όποτε χρειαστεί.
Έτσι οι σιωπηλοί θηρευτές των βυθών, τα υποβρύχιά μας, όπως αθόρυβα έφυγαν, ανεντόπιστα εξετέλεσαν την αποστολή τους, μη αφήνοντας τα πληρώματα των Τουρκικών πλοίων να νιώσουν ποτέ ασφαλή, αθόρυβα και γύρισαν. Όλοι τους από τον Κυβερνήτη μέχρι τον τελευταίο υπαξιωματικό, γύρισαν άπλυτοι, αξύριστοι, με χρώμα περίεργο από την έλλειψη ήλιου, αλλά περήφανοι που εξετέλεσαν άριστα την αποστολή τους. Δεν γύρισαν για να πάρουν ¨άδεια¨ και να ξεκουραστούν. Και αυτό γιατί οι υποχρεώσεις τους για την εκτέλεση της τρέχουσας εσωτερικής υπηρεσίας, την συντήρηση του υλικού τους και την εκπαίδευσή τους, συνεχίζονται χωρίς διακοπή.
Πράγματι, μόνο περηφάνια πρέπει να νιώθουν, μόνο με σεβασμό πρέπει να μιλάμε για αυτούς. ΜΠΡΑΒΟ σε όλους τους, από τον αρχαιότερο Κυβερνήτη μέχρι τον νεότερο Υπαξιωματικό των πληρωμάτων των υποβρύχιων μας. Πολλοί δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν τι κατάφεραν, όντας υπό πολεμικές συνθήκες, συνεχώς σε βάθη μεγαλύτερα των 50 μέτρων. Όσοι ξέρουμε, μπορούμε να εκτιμήσουμε στον βαθμό που της αρμόζει αυτήν την επιτυχία και να δώσουμε τα πιο θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους. Αισθανόμαστε υπερήφανοι γιατί για μία ακόμη φορά επιβεβαίωσαν ότι τον κάθε υποβρύχιο τον διακρίνει ο άριστος επαγγελματισμός, τα ιδιαίτερα χαρίσματα και η τεράστια ψυχική δύναμη.
*Ο Παναγιώτης Ραδίτσας είναι αντιναύαρχος ε.α. του Πολεμικού Ναυτικού και πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Υποβρυχίων
