ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Aπό τη Βάσω Παπανδρέου έως τον Μανώλη Γραφάκο...
Η συνεχιζόμενη δημοσιογραφική έρευνα από τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» έχει αναδείξει πολλές σκοτεινές πλευρές της λειτουργίας των µπλε κάδων της ΕΕΑΑ Α.Ε., που κάποιοι (οι οποίοι σιγά-σιγά αποκαλύπτονται από την έρευνα) είχαν προσπαθήσει να κρύψουν για χρόνια.
Το βασικότερο πρόβληµα µε τους µπλε κάδους είναι ότι δεν µπορούν να βοηθήσουν τη χώρα να πετύχει τους υψηλούς στόχους ανακύκλωσης που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Λόγω των µπλε κάδων, στους οποίους επενδύθηκε το ιλιγγιώδες ποσό των 360 εκατ. ευρώ χωρίς αποτέλεσµα, η ανακύκλωση έµεινε καθηλωµένη σε ποσοστά που έφτασαν µόλις το 19%, όταν η νοµική υποχρέωση της χώρας µας είναι 50% για το 2020, ενώ ήδη οι νοµικές υποχρεώσεις ανέρχονται στο 65% για το 2025.
Ολοι, πλέον, οµολογούν ότι το σύστηµα του ενός µπλε κάδου είναι απαρχαιωµένο και αποτελεί «αποτυχηµένη ελληνική πατέντα», αφού σε καµία άλλη χώρα δεν υπάρχει ένας µόνο κάδος ανακύκλωσης, και µάλιστα ανοικτός, δίπλα στον κάδο απορριµµάτων.
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΟΡΟΣΗΜΟ
Το πρώτο ορόσηµο είναι το έτος 2002, όταν η ΕΕΑΑ Α.Ε. υπέβαλε τον υπ’ αριθµ. πρωτ. 1260-13/8.4.2002 φάκελο του συστήµατος στο ΥΠΕΧΩ∆Ε για να εγκριθεί ως Συλλογικό Σύστηµα Εναλλακτικής ∆ιαχείρισης, σύµφωνα µε τον Νόµο 2939/2001. Τότε, ως µέτοχοι της ΕΕΑΑ Α.Ε. συµµετείχαν πολυεθνικές εταιρείες µε µπροστάρη την Coca-Cola 3E A.E., η οποία είχε αναλάβει την πρωτοβουλία της ίδρυσης της ΕΕΑΑ Α.Ε., ενώ έβαλε ως πρόεδρο αυτής τον Λουκά Κόµη, που έφυγε (κατά άλλους, εκδιώχθηκε από τα υψηλότερα κλιµάκια της εταιρείας) για να πάει από την κορυφαία εταιρεία στα «σκουπίδια», όπως έλεγαν χαρακτηριστικά. Οµως, µάλλον στάθηκε τυχερός, αφού «στα σκουπίδια βρήκε χρυσό», όπως ακόµη λένε οι παλιοί του συνάδελφοι. Τότε στην οµάδα του ο Λουκάς Κόµης πήρε τον υπεύθυνο ενός οικογενειακού καταστήµατος ψιλικών, τον χηµικό µηχανικό Γιάννη Ραζή, αλλά και τον Θεµιστοκλή Λέκκα, στέλεχος του ΠΑΣΟΚ στην Κορινθία.
Οµως, η ΕΕΑΑ Α.Ε. δεν ήταν µόνη της το 2002. Αντίστοιχο φάκελο για να εγκριθεί ως Συλλογικό Σύστηµα κατέθεσε ο Ενιαίος Σύνδεσµος ∆ήµων και Κοινοτήτων Νοµού Αττικής (ΕΣ- ∆ΚΝΑ), που είχε σηµαντική εµπειρία στον τοµέα της ανακύκλωσης, αφού είχε ήδη ξεκινήσει ένα πρόγραµµα ανακύκλωσης χαρτιού µε ειδικούς κάδους, που ήταν κλειστοί από πάνω και διέθεταν ειδική εγκοπή για την είσοδο του χαρτιού. Αρα, αµέσως υπήρξε θέµα ανταγωνισµού και µοίρασµα της πίτας στην ανακύκλωση.
Τότε ανέλαβε τον καθοριστικό ρόλο η ειδικός των µεγάλων deals, η ΒάσωΠαπανδρέου, που τότε ήταν υπουργός ΠΕΧΩ∆Ε. Με συνοπτικές διαδικασίες, έκλεισε η µεγάλη συµφωνία για τη δηµιουργία µονοπωλίου. Η Βάσω αποφάσισε να δηµιουργήσει ένα µονοπώλιο, να εξαφανίσει το φάκελο του ΕΣ∆ΚΝΑ και να βάλει ως µικροµέτοχο στην ΕΕΑΑ Α.Ε. (µε 35%) την ΚΕ∆ΚΕ, που τότε είχε πρόεδρο τον φίλο της, Πάρι Κουκουλόπουλο, τότε δήµαρχο Κοζάνης.
Η Βάσω, όµως, δεν έµεινε εκεί. Το deal περιελάµβανε ακόµα ένα κεφάλαιο. Οι δήµοι θα έκαναν δωρεάν τη συλλογή και µεταφορά του µπλε κάδου για λογαριασµό της ΕΕΑΑ Α.Ε., επιβαρυνόµενοι µε όλο το κόστος.
Αρα, η Βάσω Παπανδρέου έκλεισε το µεγάλο deal µε την έκδοση της υπ’ αριθµ. 106453/20.2.2003 δικής της Υπουργικής Απόφασης (ΦΕΚ Β 391/2003) για την έγκριση των µπλε κάδων. Ως αποτέλεσµα, η Βάσω Παπανδρέου έχει την ευθύνη του µονοπωλίου της ΕΕΑΑ Α.Ε., αλλά και επιβάρυνε τους δήµους µε το συνολικό κόστος συλλογής και µεταφοράς για λογαριασµό µιας ανώνυµης εταιρείας.
ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΟΡΟΣΗΜΟ
Η δηµιουργία του µονοπωλίου των µπλε κάδων, µε ετήσια έσοδα στα 30 εκατ. ευρώ, αλλά και χωρίς καλά αποτελέσµατα στην ανακύκλωση, είχε ήδη δηµιουργήσει µεγάλες αντιδράσεις στην ελληνική αγορά.
Για αυτό έγινε µια συντονισµένη προσπάθεια για τη δηµιουργία ενός εναλλακτικού συστήµατος µε την πρωτοβουλία του (τότε) πανίσχυρου επιχειρηµατία Πάνου Ζερίτη της χαρτοβιοµηχανίας Diana και µε τη συµµετοχή των µεγαλύτερων συλλεκτών χαρτιού (Λαζόπουλος, Οικονόµου κ.ά.).
Ο Ζερίτης φέρεται ότι έλαβε τη διαβεβαίωση του διευθυντή του Κώστα Σηµίτη, Σωκράτη Κοσµίδη, ότι «προχώρα και είναι σύµφωνος ο πρόεδρος, αφού είναι εναντίον των µονοπωλίων». Ετσι, ο Ζερίτης κατέθεσε, µαζί µε άλλους συλλέκτες χαρτιού, τον φάκελο στο ΥΠΕΧΩ∆Ε. Οµως, λίγο πριν συνεδριάσει η επιτροπή για την έγκριση του φακέλου του νέου Συλλογικού Συστήµατος, όλοι οι υπόλοιποι συλλέκτες αποχώρησαν, αφού η ΕΕΑΑ Α.Ε. τους πρότεινε να δηµιουργήσουν µια δική τους κοινοπραξία, και συµβλήθηκαν µε την ΕΕΑΑ Α.Ε. µε ιδιαίτερα προνοµιακούς όρους, ώστε να αποχωρήσουν και να µη δηµιουργηθεί δεύτερο συλλογικό σύστηµα.
ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΟΡΟΣΗΜΟ
Κατά συνέπεια, µε το µοντέλο λειτουργίας που αποφάσισε η Βάσω Παπανδρέου πορεύθηκε η ανακύκλωση µέχρι το τέλος του 2008, χωρίς να έχουν υπάρξει σηµαντικά αποτελέσµατα στον τοµέα αυτόν.
Τότε υπουργός ΠΕΧΩ∆Ε ήταν ο Γιώργος Σουφλιάς και πρόεδρος της ΚΕ∆- ΚΕ ο Νικήτας Κακλαµάνης, ως δήµαρχος Αθηναίων
Οταν έφτασε η ώρα για την ανανέωση της έγκρισης του συστήµατος των µπλε κάδων, η ΕΕΑΑ Α.Ε. υπέβαλε τον υπ’ αριθµ. 187490/10.7.2008 αναθεωρηµένο φάκελο στο ΥΠΕΧΩ∆Ε.
Την ίδια περίοδο, ο Νικήτας Κακλαµάνης υπολόγισε την οικονοµική επιβάρυνση του ∆ήµου Αθηναίων µε τη δωρεάν συλλογή και µεταφορά των µπλε κάδων, οπότε έκανε τη σχετική παρουσίαση στον Γιώργο Σουφλιά για όλους τους δήµους της χώρας. Τότε όλοι αντελήφθησαν το µεγάλο σκάνδαλο.
Ετσι, ο Γιώργος Σουφλιάς ενέκρινε την ανανέωση της έγκρισης των µπλε κάδων µε την υπ’ αριθµ. 118019/18.3.2009 Υπουργική του Απόφαση (ΦΕΚ Β’ 634/2009), όπου έθεσε ως βασικό όρο έγκρισης την οικονοµική ενίσχυση των δήµων από την ΕΕΑΑ Α.Ε. για τις εργασίες συλλογής και µεταφοράς µε το -κατ’ ελάχιστον- ποσό των 30 ευρώ ανά συλλεγόµενο τόνο. Ως αποτέλεσµα, η ΕΕΑΑ Α.Ε. έπρεπε να καταβάλλει ένα ποσό περίπου 10 εκατ. ευρώ ανά έτος, µε έναρξη το 2009.
Στη συνέχεια, µεσολάβησαν πολλά επεισόδια, µε τη συµµετοχή τόσο της Μπιρµπίλη και του Παπακωνσταντίνου, όσο και του Φάµελλου και του Μανώλη Γραφάκου, τα οποία θα αναλυθούν το επόµενο Σάββατο.
Σίγουρα αυτή η ιστορία θα απασχολήσει άλλες αίθουσες δηµόσιων Αρχών και πλέον καταγράφεται ως µια πολύ σκοτεινή ιστορία, που, όσο φωτίζεται από τη δηµοσιογραφική έρευνα τόσο αποδεικνύει ότι επί της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη πολλά πλέον αλλάζουν στη χώρα και το µεταρρυθµιστικό έργο της κυβέρνησης δεν µπορεί να το σταµατήσει κανένας, ούτε καν µια µεγάλη εταιρεία lobbying.
Το βασικότερο πρόβληµα µε τους µπλε κάδους είναι ότι δεν µπορούν να βοηθήσουν τη χώρα να πετύχει τους υψηλούς στόχους ανακύκλωσης που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Λόγω των µπλε κάδων, στους οποίους επενδύθηκε το ιλιγγιώδες ποσό των 360 εκατ. ευρώ χωρίς αποτέλεσµα, η ανακύκλωση έµεινε καθηλωµένη σε ποσοστά που έφτασαν µόλις το 19%, όταν η νοµική υποχρέωση της χώρας µας είναι 50% για το 2020, ενώ ήδη οι νοµικές υποχρεώσεις ανέρχονται στο 65% για το 2025.
Ολοι, πλέον, οµολογούν ότι το σύστηµα του ενός µπλε κάδου είναι απαρχαιωµένο και αποτελεί «αποτυχηµένη ελληνική πατέντα», αφού σε καµία άλλη χώρα δεν υπάρχει ένας µόνο κάδος ανακύκλωσης, και µάλιστα ανοικτός, δίπλα στον κάδο απορριµµάτων.
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΟΡΟΣΗΜΟ
Το πρώτο ορόσηµο είναι το έτος 2002, όταν η ΕΕΑΑ Α.Ε. υπέβαλε τον υπ’ αριθµ. πρωτ. 1260-13/8.4.2002 φάκελο του συστήµατος στο ΥΠΕΧΩ∆Ε για να εγκριθεί ως Συλλογικό Σύστηµα Εναλλακτικής ∆ιαχείρισης, σύµφωνα µε τον Νόµο 2939/2001. Τότε, ως µέτοχοι της ΕΕΑΑ Α.Ε. συµµετείχαν πολυεθνικές εταιρείες µε µπροστάρη την Coca-Cola 3E A.E., η οποία είχε αναλάβει την πρωτοβουλία της ίδρυσης της ΕΕΑΑ Α.Ε., ενώ έβαλε ως πρόεδρο αυτής τον Λουκά Κόµη, που έφυγε (κατά άλλους, εκδιώχθηκε από τα υψηλότερα κλιµάκια της εταιρείας) για να πάει από την κορυφαία εταιρεία στα «σκουπίδια», όπως έλεγαν χαρακτηριστικά. Οµως, µάλλον στάθηκε τυχερός, αφού «στα σκουπίδια βρήκε χρυσό», όπως ακόµη λένε οι παλιοί του συνάδελφοι. Τότε στην οµάδα του ο Λουκάς Κόµης πήρε τον υπεύθυνο ενός οικογενειακού καταστήµατος ψιλικών, τον χηµικό µηχανικό Γιάννη Ραζή, αλλά και τον Θεµιστοκλή Λέκκα, στέλεχος του ΠΑΣΟΚ στην Κορινθία.
Οµως, η ΕΕΑΑ Α.Ε. δεν ήταν µόνη της το 2002. Αντίστοιχο φάκελο για να εγκριθεί ως Συλλογικό Σύστηµα κατέθεσε ο Ενιαίος Σύνδεσµος ∆ήµων και Κοινοτήτων Νοµού Αττικής (ΕΣ- ∆ΚΝΑ), που είχε σηµαντική εµπειρία στον τοµέα της ανακύκλωσης, αφού είχε ήδη ξεκινήσει ένα πρόγραµµα ανακύκλωσης χαρτιού µε ειδικούς κάδους, που ήταν κλειστοί από πάνω και διέθεταν ειδική εγκοπή για την είσοδο του χαρτιού. Αρα, αµέσως υπήρξε θέµα ανταγωνισµού και µοίρασµα της πίτας στην ανακύκλωση.
Τότε ανέλαβε τον καθοριστικό ρόλο η ειδικός των µεγάλων deals, η ΒάσωΠαπανδρέου, που τότε ήταν υπουργός ΠΕΧΩ∆Ε. Με συνοπτικές διαδικασίες, έκλεισε η µεγάλη συµφωνία για τη δηµιουργία µονοπωλίου. Η Βάσω αποφάσισε να δηµιουργήσει ένα µονοπώλιο, να εξαφανίσει το φάκελο του ΕΣ∆ΚΝΑ και να βάλει ως µικροµέτοχο στην ΕΕΑΑ Α.Ε. (µε 35%) την ΚΕ∆ΚΕ, που τότε είχε πρόεδρο τον φίλο της, Πάρι Κουκουλόπουλο, τότε δήµαρχο Κοζάνης.
Η Βάσω, όµως, δεν έµεινε εκεί. Το deal περιελάµβανε ακόµα ένα κεφάλαιο. Οι δήµοι θα έκαναν δωρεάν τη συλλογή και µεταφορά του µπλε κάδου για λογαριασµό της ΕΕΑΑ Α.Ε., επιβαρυνόµενοι µε όλο το κόστος.
Αρα, η Βάσω Παπανδρέου έκλεισε το µεγάλο deal µε την έκδοση της υπ’ αριθµ. 106453/20.2.2003 δικής της Υπουργικής Απόφασης (ΦΕΚ Β 391/2003) για την έγκριση των µπλε κάδων. Ως αποτέλεσµα, η Βάσω Παπανδρέου έχει την ευθύνη του µονοπωλίου της ΕΕΑΑ Α.Ε., αλλά και επιβάρυνε τους δήµους µε το συνολικό κόστος συλλογής και µεταφοράς για λογαριασµό µιας ανώνυµης εταιρείας.
ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΟΡΟΣΗΜΟ
Η δηµιουργία του µονοπωλίου των µπλε κάδων, µε ετήσια έσοδα στα 30 εκατ. ευρώ, αλλά και χωρίς καλά αποτελέσµατα στην ανακύκλωση, είχε ήδη δηµιουργήσει µεγάλες αντιδράσεις στην ελληνική αγορά.
Για αυτό έγινε µια συντονισµένη προσπάθεια για τη δηµιουργία ενός εναλλακτικού συστήµατος µε την πρωτοβουλία του (τότε) πανίσχυρου επιχειρηµατία Πάνου Ζερίτη της χαρτοβιοµηχανίας Diana και µε τη συµµετοχή των µεγαλύτερων συλλεκτών χαρτιού (Λαζόπουλος, Οικονόµου κ.ά.).
Ο Ζερίτης φέρεται ότι έλαβε τη διαβεβαίωση του διευθυντή του Κώστα Σηµίτη, Σωκράτη Κοσµίδη, ότι «προχώρα και είναι σύµφωνος ο πρόεδρος, αφού είναι εναντίον των µονοπωλίων». Ετσι, ο Ζερίτης κατέθεσε, µαζί µε άλλους συλλέκτες χαρτιού, τον φάκελο στο ΥΠΕΧΩ∆Ε. Οµως, λίγο πριν συνεδριάσει η επιτροπή για την έγκριση του φακέλου του νέου Συλλογικού Συστήµατος, όλοι οι υπόλοιποι συλλέκτες αποχώρησαν, αφού η ΕΕΑΑ Α.Ε. τους πρότεινε να δηµιουργήσουν µια δική τους κοινοπραξία, και συµβλήθηκαν µε την ΕΕΑΑ Α.Ε. µε ιδιαίτερα προνοµιακούς όρους, ώστε να αποχωρήσουν και να µη δηµιουργηθεί δεύτερο συλλογικό σύστηµα.
ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΟΡΟΣΗΜΟ
Κατά συνέπεια, µε το µοντέλο λειτουργίας που αποφάσισε η Βάσω Παπανδρέου πορεύθηκε η ανακύκλωση µέχρι το τέλος του 2008, χωρίς να έχουν υπάρξει σηµαντικά αποτελέσµατα στον τοµέα αυτόν.
Τότε υπουργός ΠΕΧΩ∆Ε ήταν ο Γιώργος Σουφλιάς και πρόεδρος της ΚΕ∆- ΚΕ ο Νικήτας Κακλαµάνης, ως δήµαρχος Αθηναίων
Οταν έφτασε η ώρα για την ανανέωση της έγκρισης του συστήµατος των µπλε κάδων, η ΕΕΑΑ Α.Ε. υπέβαλε τον υπ’ αριθµ. 187490/10.7.2008 αναθεωρηµένο φάκελο στο ΥΠΕΧΩ∆Ε.
Την ίδια περίοδο, ο Νικήτας Κακλαµάνης υπολόγισε την οικονοµική επιβάρυνση του ∆ήµου Αθηναίων µε τη δωρεάν συλλογή και µεταφορά των µπλε κάδων, οπότε έκανε τη σχετική παρουσίαση στον Γιώργο Σουφλιά για όλους τους δήµους της χώρας. Τότε όλοι αντελήφθησαν το µεγάλο σκάνδαλο.
Ετσι, ο Γιώργος Σουφλιάς ενέκρινε την ανανέωση της έγκρισης των µπλε κάδων µε την υπ’ αριθµ. 118019/18.3.2009 Υπουργική του Απόφαση (ΦΕΚ Β’ 634/2009), όπου έθεσε ως βασικό όρο έγκρισης την οικονοµική ενίσχυση των δήµων από την ΕΕΑΑ Α.Ε. για τις εργασίες συλλογής και µεταφοράς µε το -κατ’ ελάχιστον- ποσό των 30 ευρώ ανά συλλεγόµενο τόνο. Ως αποτέλεσµα, η ΕΕΑΑ Α.Ε. έπρεπε να καταβάλλει ένα ποσό περίπου 10 εκατ. ευρώ ανά έτος, µε έναρξη το 2009.
Στη συνέχεια, µεσολάβησαν πολλά επεισόδια, µε τη συµµετοχή τόσο της Μπιρµπίλη και του Παπακωνσταντίνου, όσο και του Φάµελλου και του Μανώλη Γραφάκου, τα οποία θα αναλυθούν το επόµενο Σάββατο.
Σίγουρα αυτή η ιστορία θα απασχολήσει άλλες αίθουσες δηµόσιων Αρχών και πλέον καταγράφεται ως µια πολύ σκοτεινή ιστορία, που, όσο φωτίζεται από τη δηµοσιογραφική έρευνα τόσο αποδεικνύει ότι επί της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη πολλά πλέον αλλάζουν στη χώρα και το µεταρρυθµιστικό έργο της κυβέρνησης δεν µπορεί να το σταµατήσει κανένας, ούτε καν µια µεγάλη εταιρεία lobbying.
