Ανασκόπηση 2020: Τα κύρια γεγονότα της χρονιάς στον κόσμο

Το 2020 ο κόσμος βρέθηκε αντιμέτωπος με μια πανδημία που δεν έχει προηγούμενο στον 21ο αιώνα, χωρίς ωστόσο να λείπουν οι διεθνείς κρίσεις και οι κοινωνικές αναταραχές. Ακολουθούν τα κύρια γεγονότα που απασχόλησαν τον κόσμο τη χρονιά αυτή:




Στις 3 Ιανουαρίου ο Ιρανός στρατηγός Κασέμ Σολεϊμανί, αρχιτέκτονας της ιρανικής στρατηγικής στη Μέση Ανατολή, σκοτώνεται από πλήγμα αμερικανικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους (drone) στη Βαγδάτη, έπειτα από επίθεση στην πρεσβεία των ΗΠΑ Ιρακινών φιλοϊρανών διαδηλωτών.

Στις 8 Ιανουαρίου, το Ιράν εκτοξεύει σε αντίποινα πυραύλους σε βάσεις που φιλοξενούν Αμερικανούς στρατιώτες. Ένα ουκρανικό πολιτικό αεροσκάφος καταρρίπτεται "από σφάλμα" μερικές ώρες αργότερα από το Ιράν, στοιχίζοντας τη ζωή σε 176 ανθρώπους.




Στις 11 Ιανουαρίου, μετά την εμφάνιση μιας μυστηριώδους πνευμονίας στην Κίνα, το Πεκίνο ανακοινώνει τον πρώτο επίσημο θάνατο από μια ασθένεια που αργότερα ονομάστηκε COVID-19, ενώ πανδημία από τη νόσο αυτή κηρύσσεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) στις 11 Μαρτίου.

Τον Απρίλιο, η μισή ανθρωπότητα τίθεται σε lockdown για να αναχαιτιστεί η διασπορά της COVID-19.

Πολλοί οικονομικοί τομείς σταματούν να λειτουργούν και ανακοινώνονται μαζικά σχέδια ανάκαμψης της οικονομίας. Έως και 115 εκατομμύρια άνθρωποι οδηγούνται σε κατάσταση ακραίας φτώχειας, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) προβλέπει συρρίκνωση της παγκόσμιας οικονομίας της τάξης του 4,4%.

Τον Οκτώβριο, ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας ξαναοδηγεί σε lockdown στην Ευρώπη. Τον Δεκέμβριο η Βρετανία γίνεται η πρώτη δυτική χώρα που ξεκινάει εκστρατεία εμβολιασμού κατά της COVID-19 με τη βοήθεια ενός καινοτόμου εμβολίου που έχει ως βάση του γενετικό υλικό.

Η πανδημία έχει ήδη προκαλέσει περισσότερους από 1,6 εκατομμύριο θανάτους.




Τη νύχτα της 31ης Ιανουαρίου, η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, την οποία αποφάσισαν οι Βρετανοί το 2016, παίρνει σάρκα και οστά. Το πρώτο αυτό ευρωπαϊκό διαζύγιο δίνει τέλος σε κοινή ζωή 47 ετών.

Τον Μάρτιο αρχίζουν επίπονες διαπραγματεύσεις για τη μελλοντική σχέση ανάμεσα στις Βρυξέλλες και το Λονδίνο, οι οποίες διαταράσσονται από την πανδημία του νέου κορονοϊού και προβλέπεται ότι θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί πριν από την εκπνοή της ισχύος, στο τέλος του Δεκεμβρίου, μιας μεταβατικής περιόδου.




Στις 29 Φεβρουαρίου, οι ΗΠΑ και οι Αφγανοί Ταλιμπάν υπογράφουν μια ιστορική συμφωνία στην Ντόχα, η οποία ανοίγει τον δρόμο για την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων έπειτα από δύο δεκαετίες πολέμου.

Παρά τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην αφγανική κυβέρνηση και τους αντάρτες από τον Σεπτέμβριο, το Αφγανιστάν εξακολουθεί να μαστίζεται από τη βία.

Το Πεντάγωνο έχει ανακοινώσει την αποχώρηση περίπου 2.000 στρατιωτικών ως τις 15 Ιανουαρίου. Θα παραμείνουν 2.500.



Στις 25 Μαΐου ο Τζορτζ Φλόιντ, ένας 46χρονος Αφροαμερικανός, πεθαίνει από ασφυξία στην Μινεάπολη, καθώς ένας λευκός αστυνομικός τον πατά για αρκετά λεπτά με το γόνατο στον λαιμό.

Βίντεο που μεταδίδεται ευρέως στο διαδίκτυο, στο οποίο ο Φλόιντ ακούγεται να λέει "δεν μπορώ να αναπνεύσω", πυροδοτεί διαδηλώσεις στις οποίες σημειώνονται βίαια επεισόδια σε εύρος άνευ προηγουμένου από τη δεκαετία του 1960, με αίτημα μεταρρυθμίσεις κατά της αστυνομικής βίας και τον τερματισμό των φυλετικών ανισοτήτων υπό το σύνθημα "Black Lives Matter" (oι ζωές των μαύρων μετρούν).

Οι διαμαρτυρίες εξαπλώνονται σε όλον τον κόσμο.




Τον Μάιο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ καταλογίζει στην Κίνα μια "παγκόσμια μαζική δολοφονία" με την εμφάνιση του νέου κορονοϊού στο έδαφός της.

Επιβάλλοντας κυρώσεις για νόμο περί Εθνικής Ασφάλειας στο Χονγκ Κονγκ, η Ουάσινγκτον ανακαλεί το προτιμησιακό οικονομικό καθεστώς του εδάφους.

Τον Ιούλιο, οι ΗΠΑ επιβάλλουν κυρώσεις σε πολλούς ηγέτες της Σιντζιάνγκ, στη βορειοδυτική Κίνα, κατηγορώντας το Πεκίνο για εγκλεισμό εκεί τουλάχιστον ενός εκατομμυρίου μουσουλμάνων της μειονότητας των Ουιγούρων. Η Κίνα το διαψεύδει, αναφερόμενη σε κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης.

Η Ουάσινγκτον επιβάλλει κυρώσεις στον εφοδιασμό του κινεζικού κολοσσού των δικτύων 5G Huawei και ασκεί πιέσεις στους συμμάχους της να τον αποκλείσουν.

Τον Αύγουστο η ByteDance, στην οποία ανήκει η εφαρμογή TikTok, υποχρεώνεται να εκποιήσει το ενεργητικό της στις ΗΠΑ. Οι συνομιλίες μεταξύ της Ουάσινγκτον και της TikTok συνεχίζονταν στις αρχές Δεκεμβρίου.




Στα τέλη του Ιουνίου, έπειτα από ιστορικές διαδηλώσεις κυρίως από υποστηρικτές του φιλοδημοκρατικού κινήματος, η Κίνα υιοθετεί νόμο περί Εθνικής Ασφάλειας που επιβάλλεται στο Χονγκ Κονγκ, το οποίο ωστόσο προβλέπεται ότι χαίρει ενός καθεστώτος ημιαυτονομίας ως το 2047.

Ο νόμος αυτός δίδει στις αρχές την εξουσία να "καταστέλλουν την ανατρεπτική, αποσχιστική, τρομοκρατική δράση και την συμπαιγνία με ξένες δυνάμεις".

Τον Δεκέμβριο, τρεις γνωστοί ακτιβιστές υπέρ της δημοκρατίας, μεταξύ των οποίων ο Τζόσουα Γουόνγκ, καταδικάζονται σε ποινές φυλάκισης. Ο μεγιστάνας υπέρ της δημοκρατίας Τζίμι Λάι τίθεται υπό προσωρινή κράτηση και παρουσιάζεται ενώπιον δικαστή κυρίως για "συμπαιγνία με ξένες δυνάμεις".

Στην Ταϊλάνδη, από τον Ιούλιο, δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές υπέρ της δημοκρατίας ζητούν την αποχώρηση από την εξουσία του πρωθυπουργού Πραγιούτ Τσαν-Ο-Τσα, η εξουσία του οποίου νομιμοποιήθηκε από αμφιλεγόμενες εκλογές το 2019, την επανασύνταξη του Συντάγματος και μεταρρύθμιση σε βάθος της μοναρχίας. Ορισμένοι αμφισβητούν κυρίως τον νόμο περί εσχάτης προδοσίας που απαγορεύει την άσκηση οποιασδήποτε κριτικής στην μοναρχία.



Στις 4 Αυγούστου γιγάντια έκρηξη προκαλεί τον θάνατο περισσότερων από 200 ανθρώπων και τον τραυματισμό τουλάχιστον 6.500, καταστρέφει το λιμάνι της Βηρυτού και ρημάζει ολόκληρες συνοικίες της λιβανικής πρωτεύουσας.

Η έκρηξη, η οποία προκλήθηκε από πυρκαγιά σε αποθήκη στην οποία φυλάσσονταν τόνοι νιτρικού αμμωνίου χωρίς μέτρα προστασίας, ισοπέδωσε την λιβανική οικονομία, η οποία βρισκόταν ήδη σε δυσχερή θέση.




Στις 9 Αυγούστου, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντρ Λουκασένκο επανεκλέγεται έπειτα από εκλογική διαδικασία, η οποία αμαυρώθηκε από νοθεία σύμφωνα με την αντιπολίτευση και τη Δύση.

Επί σχεδόν 4 μήνες, δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές αξιώνουν κάθε Κυριακή στο Μινσκ να εγκαταλείψει την εξουσία. Οι ηγετικές φυσιογνωμίες της αντιπολίτευσης φυλακίζονται ή αναγκάζονται να φύγουν στην εξορία. Τουλάχιστον 4 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους.

Στα τέλη του Νοεμβρίου η αντιπολίτευση αλλάζει τακτική, πολλαπλασιάζοντας τις μικρές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας.


Στις 18 Αυγούστου, ο πρόεδρος του Μαλί Ιμπραΐμ Μπουμπακάρ Κεϊτά ανατρέπεται από στρατιωτικό πραξικόπημα έπειτα από πολύμηνη πολιτική κρίση.

Το πραξικόπημα, το οποίο καταδικάζει η διεθνής κοινότητα, προκαλεί την επιβολή κυρώσεων, οι οποίες αίρονται μετά τον σχηματισμό στις 5 Οκτωβρίου μεταβατικής κυβέρνησης υπό τον Μπαχ Ντάου, ο οποίος προβλέπεται να παραδώσει την εξουσία σε πολίτες εντός περιόδου 18 μηνών.

Η Μπαμακό εξετάζει το ενδεχόμενο να ξεκινήσει διάλογο με τους τζιχαντιστές, μια επιλογή την οποία το Παρίσι, το οποίο δεσμεύεται στρατιωτικά στο Σάχελ, κρίνει αδύνατη.



Στις 20 Αυγούστου ο Αλεξέι Ναβάλνι, ηγετική μορφή της αντιπολίτευσης στη Ρωσία, εισάγεται στο νοσοκομείο έπειτα από σοβαρή αδιαθεσία που αισθάνθηκε, προτού εγκριθεί στις 22 του ίδιου μήνα η μεταφορά του εκτάκτως για νοσηλεία στη Γερμανία.

Πολλά τεστ δείχνουν ότι δηλητηριάστηκε με νευροτοξικό παράγοντα τύπου Νόβιτσοκ, μια ουσία που είχαν δημιουργήσει σοβιετικοί ειδικοί για στρατιωτικούς σκοπούς.

Ο επικριτής του Κρεμλίνου κατηγορεί τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν ότι κρύβεται πίσω από την δηλητηρίασή του. Η Μόσχα κρίνει την κατηγορία αυτή "απαράδεκτη".

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιβάλλει κυρώσεις σε πρόσωπα προσκείμενα στον Ρώσο πρόεδρο.




Στις 9 Σεπτεμβρίου το Σαν Φρανσίσκο κι άλλες περιοχές των δυτικών ΗΠΑ βλέπουν τον ουρανό να έχει βαφτεί με πορτοκαλί χρώματα από τις πυρκαγιές που κατακαίουν την Καλιφόρνια από τον Αύγουστο, ευνοούμενες από θερμοκρασίες ρεκόρ.

Τον Νοέμβριο, δύο κυκλώνες πλήττουν την κεντρική Αμερική, προκαλώντας τον θάνατο περισσότερων από 200 ανθρώπων και ζημιές εκατομμυρίων δολαρίων.

Τον ίδιο μήνα, στην Αυστραλία, εν μέσω καύσωνα γιγάντιες πυρκαγιές καταστρέφουν το 40% των δασών της νήσου Φρέιζερ, του μεγαλύτερου νησιού από άμμο στον κόσμο, το οποίο έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Στην αυστραλιανή ήπειρο η περίοδος των πυρκαγιών που ξεκίνησε το 2019 τελειώνει στα τέλη του Ιανουαρίου του 2020, αφού έχει καεί έκταση μεγαλύτερη από αυτήν της Πορτογαλίας.

Ολόκληρες περιοχές στα σύνορα της Αργεντινής, της Παραγουάης, της Βολιβίας και της νότιας Βραζιλίας αντιμετωπίζουν καταστροφικές πυρκαγιές.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO), το 2020 θα είναι η δεύτερη πιο ζεστή χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ μετά το 2016.




Στις 15 Σεπτεμβρίου, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν υπογράφουν συμφωνίες εξομάλυνσης των σχέσεών τους με το Ισραήλ στον Λευκό Οίκο. Οι Παλαιστίνιοι καταδικάζουν ένα "πισώπλατο χτύπημα".

Το Σουδάν και το Μαρόκο εξομαλύνουν επίσης τις σχέσεις τους με το Ισραήλ, στις 23 Οκτωβρίου και στις 10 Δεκεμβρίου αντίστοιχα.

Στις 23 Νοεμβρίου, ο ισραηλινός Τύπος αναφέρει μια μυστική συνάντηση ανάμεσα στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και τον Σαουδάραβα πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν στην Σαουδική Αραβία, κάτι το οποίο διαψεύδει το Ριάντ.




Στις 27 Σεπτεμβρίου σημειώνονται μάχες ανάμεσα στις δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν και αυτές του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ενός διαφιλονικούμενου επί δεκαετίες θύλακα που κατοικείται στην πλειονότητά του από Αρμενίους.

Το Γερεβάν κατηγορεί την Άγκυρα για την αποστολή μισθοφόρων από τη Συρία για να υποστηρίξουν τις δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν. Το Μπακού δηλώνει ότι Αρμένιοι της διασποράς πολεμούν στο Καραμπάχ.

Έπειτα από μάχες έξι εβδομάδων (περισσότεροι από 5.000 νεκροί), υπογράφεται τον Νοέμβριο συμφωνία κατάπαυσης των εχθροπραξιών, η διαπραγμάτευση της οποίας έγινε υπό την αιγίδα της Μόσχας και η οποία σηματοδότησε μια στρατιωτική ήττα των Αρμενίων και σημαντικά εδαφικά κέρδη για το Μπακού.



Στις 16 Οκτωβρίου, ένας καθηγητής Ιστορίας, ο Σαμουέλ Πατί, αποκεφαλίζεται στην περιοχή του Παρισιού από έναν ριζοσπαστικοποιημένο ισλαμιστή, αφού έδειξε σε μαθητές του σκίτσα του προφήτη Μωάμεθ στη διάρκεια μαθήματος για την ελευθερία της έκφρασης.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν υπερασπίζεται το δικαίωμα στην γελοιογραφία. Ο Τούρκος ομόλογός του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το εκλαμβάνει ως προσβολή προς τους μουσουλμάνους και καλεί σε μποϊκοτάζ των γαλλικών προϊόντων. Διαδηλώσεις κατά της Γαλλίας συγκλονίζουν πολλές μουσουλμανικές χώρες.

Στις 29 Οκτωβρίου τρεις πιστοί στην Βασιλική της Νίκαιας, στη νοτιοανατολική Γαλλία, χάνουν τη ζωή τους από επίθεση με μαχαίρι ενός Τυνήσιου που είχε φτάσει πρόσφατα στην Ευρώπη.

Στις 2 Νοεμβρίου, τέσσερις άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από επίθεση ισλαμιστών στη Βιέννη, την πρώτη αυτού του μεγέθους που πλήττει την Αυστρία.




Στις 3 Νοεμβρίου, οι Αμερικανοί καλούνται να επιλέξουν τον επόμενο πρόεδρό τους ανάμεσα στον απερχόμενο, τον Ρεπουμπλικανό Ντόναλντ Τραμπ, και τον υποψήφιο των Δημοκρατικών, τον Τζο Μπάιντεν, εν μέσω ενός κλίματος πρωτοφανούς πόλωσης στη χώρα.

Έπειτα από τέσσερις ημέρες αναμονής, ο πρώην αντιπρόεδρος του Μπαράκ Ομπάμα ξεπερνάει το όριο των 270 μεγάλων εκλεκτόρων, κερδίζοντας τη μάχη για τον Λευκό Οίκο. Ο Ντόναλντ Τραμπ υποστηρίζει χωρίς να προσφέρει αποδείξεις ότι έγινε νοθεία και αρνείται να αναγνωρίσει την ήττα του. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που επικυρώθηκαν από τις αμερικανικές πολιτείες, ο Τραμπ εξασφάλισε 46,8% των ψήφων, έναντι 51,3% του Τζο Μπάιντεν.




Στις 4 Νοεμβρίου, ο Αιθίοπας πρωθυπουργός Άμπιι Άχμεντ, ο οποίος έχει βραβευτεί με Νόμπελ Ειρήνης, ανακοίνωσε στρατιωτική επιχείρηση κατά της περιφέρειας του Τιγκράι, στη βόρεια Αιθιοπία, κατηγορώντας τις εκεί αρχές για επίθεση σε δύο βάσεις του ομοσπονδιακού στρατού.

Οι επιθέσεις αυτές επινοήθηκαν για να αιτιολογήσουν την επέμβαση, δηλώνουν οι περιφερειακές αρχές του Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου του Τιγκράι (TPLF). Το κόμμα αυτό περιθωριοποιήθηκε μετά την άνοδο στην εξουσία του Άμπιι, ενώ ήλεγχε την πολιτική ζωή στην Αιθιοπία για σχεδόν 30 χρόνια.

Δεκάδες χιλιάδες Αιθίοπες συρρέουν στο Σουδάν για να γλιτώσουν από τις μάχες.