Ο Πασκάλ Σοριό, o CEO της AstraZeneca, κάθεται σε μια καυτή καρέκλα και το ξέρει», σημείωσε με νόημα προ ημερών η υπουργός Βιομηχανίας της Γαλλίας, Ανιές Πανιέ-Ρουνασέρ. Ακολούθησε δημοσίευμα του περιοδικού «Forbes» με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ο Πασκάλ Σοριό ήταν ο πιο καυτός διευθύνων σύμβουλος στη φαρμακοβιομηχανία. Τώρα κάθεται σε καυτή καρέκλα».

Οι εξελίξεις της εβδομάδας, με την αμερικανική Επιτροπή Παρακολούθησης Ασφάλειας Δεδομένων για τον εμβολιασμό να αμφισβητεί τα δεδομένα που κατέθεσε η εταιρεία για την έγκριση του εμβολίου της στις ΗΠΑ, έγιναν ακόμα ένα πλήγμα (αυτήν τη φορά στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού) στην ήδη ταραγμένη διαδρομή που έχει ακολουθήσει η έγκριση του εμβολίου στην Ευρώπη.

Ποιος είναι ο  Πασκάλ Σοριό

O 61χρονος Γάλλος executive, Πασκάλ Σοριό, σπούδασε Κτηνιατρική στο Παρίσι και ξεκίνησε την καριέρα του ως πωλητής της γαλλικής φαρμακευτικής Roussel Uclaf στην Αυστραλία, στην οποία ζει μέχρι σήμερα, με τη σύζυγο, τα δύο παιδιά και τη… γάτα του. Οταν έφτασε στον βαθμό του γενικού διευθυντή, μεταπήδησε στην Aventis (το 2000), μετέπειτα Sanofi Aventis, και στη Roche (τo 2006), όπου αναδείχθηκε σε διευθύνοντα σύμβουλο το 2010. Δύο χρόνια αργότερα, ανέλαβε το τιμόνι της βρετανοσουηδικής AstraZeneca. Ηταν η εποχή που έληγαν οι πατέντες βασικών φαρμάκων της εταιρείας, η μετοχή της έπεφτε και η ανταγωνίστρια Pfizer διεκδικούσε την εξαγορά της έναντι του ποσού των 118 δισ. δολαρίων. Ο Σοριό αντιτάχθηκε στη διαπραγματευόμενη συμφωνία και δεν διαψεύστηκε. Αποφάσισε να επενδύσει εκ νέου στη φαρμακευτική έρευνα, και ιδιαίτερα στον τομέα της Ογκολογίας.

Παράλληλα, μετέφερε το μάρκετινγκ και την παραγωγή της εταιρείας στην Κίνα, τη μεγαλύτερη αγορά του πλανήτη. Πέρυσι, η AstraΖeneca αποκόμισε από τη χώρα του «Κόκκινου Δράκου» κέρδη 5,4 δισ. δολαρίων. Για ποιον λόγο έφτασε, σήμερα, η καρέκλα του να θεωρείται «καυτή» και «ηλεκτρική»;

Το Deal

Οταν η ερευνητική ομάδα της Οξφόρδης ξεκίνησε τις έρευνές της για ένα νέο εμβόλιο, αρχικά η προσέγγιση για την ανάπτυξη και παραγωγή του έγινε με την αμερικανική φαρμακευτική Merck. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Forbes», ο ελληνικής καταγωγής εκτελεστικός αντιπρόεδρος της AstraZeneca, Μενέλαος («Μενέ») Πάγκαλος, υπήρξε εκείνος που έκανε την επαφή ανάμεσα στη βρετανική ερευνητική ομάδα και την AstraZeneca. Ηταν λογικό για την πανεπιστημιακή ομάδα να συνεργασθεί με τη βρετανική εταιρεία. Αλλωστε, ο Πασκάλ Σοριό έσπευσε να δεσμευθεί στον στόχο των ερευνητών για διανομή του εμβολίου στον αναπτυσσόμενο κόσμο με κόστος περίπου 4 δολάρια η δόση (η Ε.Ε., όπως αποδείχθηκε, το παρήγγειλε σε ακόμα χαμηλότερη τιμή). Τελικά, τον Απρίλιο του 2020 επισφραγίστηκε η συμφωνία. Ομως, γράφει το «Forbes», η AstraZeneca δεν είχε ιδιαίτερη εμπειρία στην ανάπτυξη εμβολίων. Σύμφωνα με τη «Washington Post», «αν το διακύβευμα δεν ήταν τόσο μεγάλο», η ιστορία των τελευταίων μηνών όσον αφορά το εμβόλιο της εταιρείας για τον κορονοϊό «θα έμοιαζε με σαπουνόπερα, με στιγμές επιστημονικής ευφυΐας συνδυασμένες με ντροπιαστικά λάθη».

Μεταξύ άλλων, το δημοσίευμα επικρίνει μέλη της επιστημονικής ομάδας της Οξφόρδης για αλαζονικές δηλώσεις στον Τύπο, που υπόσχονταν πολύ καλά και ταχύτατα αποτελέσματα πριν ακόμη ξεκινήσει η μεγάλη κλινική δοκιμή του εμβολίου στις ΗΠΑ, τον Αύγουστο. Ακολούθησε σύγχυση ως προς τα επιστημονικά αποτελέσματα. Στη βρετανική κλινική δοκιμή χορηγήθηκε σε κάποιους συμμετέχοντες κατά λάθος μία πρώτη δόση που είχε μόνο τη μισή ισχύ. Παραδόξως, σε αυτή την ομάδα η αποτελεσματικότητα του εμβολίου έφτασε στο συντριπτικό ποσοστό του 90%. Τελικά αποδείχθηκε πως ο λόγος της επιτυχίας ήταν το διάστημα τριών μηνών ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη δόση. Οι εξηγήσεις της εταιρείας υπήρξαν, αναφέρει το δημοσίευμα, αντιφατικές και ανεπαρκείς.

Επειτα, η εταιρεία αποφάσισε να μην εστιάσει τις κλινικές δοκιμές σε ηλικιακά μεγαλύτερες ομάδες, κάτι που έμελλε να οδηγήσει στην ευρωπαϊκή δυσπιστία για την αποτελεσματικότητά του στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα. Ακολούθησαν τα γνωστά προβλήματα στις παραδόσεις, με την AstraZeneca για δύο συνεχείς φορές να μην είναι σε θέση να παραδώσει τα συμφωνηθέντα στην Ε.Ε. - την ώρα που διοχέτευε ικανοποιητικά τα εμβόλια στη Βρετανία. Και μετά, το ζήτημα των παρενεργειών του εμβολίου, που φαίνεται πως μπήκε σε κάποια ρότα με την ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA), ο οποίος τελικά επιβεβαίωσε την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά του. «Συμπερασματικά, η επικοινωνία δεν ήταν καλή. Δεν ξέρω σε ποιον να το αποδώσω, αλλά είναι ξεκάθαρο πως οι φαρμακευτικές, ιδιαίτερα εκείνες που αναπτύσσουν εμβόλια, πρέπει να έχουν ξεκάθαρες επικοινωνιακές γραμμές», σχολιάζει ο Στάνλεϊ Πλότκιν, ο επιστήμονας που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του εμβολίου κατά της ερυθράς. Ο Πολ Χάντερ, καθηγητής Ιατρικής στο βρετανικό πανεπιστήμιο Ιστ Ανγκλια, συνοψίζει: «Η AstraZeneca είχε κάποια κακή δημοσιότητα. Στο μεγαλύτερο μέρος της, δεν την άξιζε. Αλλά μέρος από αυτήν την άξιζε».