Μία ακόμα πτυχή της δράσης του Πατριαρχείου Μόσχας ως βραχίονα άσκησης πολιτικής και άντλησης πληροφοριών για τις υπηρεσίες του ρωσικού κράτους έρχεται στην επιφάνεια.

Όπως αποκάλυψε σε ρεπορτάζ της η νορβηγική εφημερίδα Dagbladet, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει αποκτήσει αρκετά ακίνητα στη Νορβηγία κοντά σε στρατιωτικές βάσεις τα τελευταία χρόνια στην παράκτια περιοχή Rogaland. Ειδικότερα στην πόλη Stavanger, ένας πρώην ιερέας της τοπικής κοινότητας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας έχει ακίνητη περιουσία δίπλα στο στρατιωτικό κέντρο του ΝΑΤΟ στο Yotto ενώ το κτήριο βρίσκεται μόλις 1 χμ. από μια σημαντική στρατιωτική εγκατάσταση, είναι περίπου ένα τέταρτο με τα πόδια. Επιπλέον η Ρωσική εκκλησία έχει επίσης ακίνητη περιουσία στο Kirkenes, στα σύνορα με τη Ρωσία από το 2015. Κινητικότητα της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Νορβηγία έχει παρατηρηθεί και στην Ενορία Epiphany στο Bergen, δίπλα στην οποία, στην πόλη Haakonsvern, υπάρχει ναυτική βάση με υποβρύχια.

Ταυτόχρονα, αρκετοί Ρώσοι με επαγγελματικό φωτογραφικό εξοπλισμό και drones που κινηματογραφούσαν αυτές τις περιοχές συνελήφθησαν στη χώρα. Επιπλέον, ένας από τους συλληφθέντες ήταν ο γιος του πρώην επικεφαλής των Ρωσικών Σιδηροδρόμων και φίλου του Πούτιν, Vladimir Yakunin.

Παρόμοια φαινόμενα έχουν παρατηρηθεί στη Φινλανδία, στην πόλη Τούρκου, ενώ μεγάλες συζητήσεις έχει προκαλέσει η δραστηριότητα της Ρωσικής εκκλησίας στο Παρίσι, όπου έχει μακρά παράδοση. Εκεί, οι Ρώσοι επιχειρούν να ασκήσουν κριτική στην στάση της γαλλικής κυβέρνησης.

Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων

Ξεχωριστή περίπτωση η οποία όμως εντάσσεται στη γενικότερη δραστηριοποίηση του Πατριαρχείου Μόσχας, αποτελεί το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Στην ιερή πόλη, το Πατριαρχείο Μόσχας επιχειρεί διαχρονικά να προσεγγίσει το ελληνόφωνο Πατριαρχείο καθώς πολλοί από τους ενορίτες του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων είναι Ρώσοι υπήκοοι ή ακόμη και Ρώσοι πολίτες, το Πατριαρχείο Μόσχας χρησιμοποιεί τους δικούς του ιερείς για να διατηρήσει τη στενότερη δυνατή επαφή με την Ιερουσαλήμ. και απασχολεί επίσης την Imperial Orthodox Palestine Society, μια δομή που δημιουργήθηκε το 1882 και διατηρήθηκε ακόμη και στη σοβιετική εποχή.

Ο Konstantin Preobrazhensky, ένας αξιωματικός της KGB που αυτομόλησε στις ΗΠΑ και εργαζόταν με Ρώσους θρησκευόμενους, είχε αναφέρει ότι κατά την πρώτη του επίσκεψη στα κεντρικά γραφεία της KGB στη Μόσχα, έμεινε έκπληκτος όταν συνάντησε άνδρες με γένια και ντυμένους με ράσα εκκλησιών να περιφέρονται στις αίθουσες.

Ένας από αυτούς που είχε δει ο Preobrazhensky, ο Laer έγινε αργότερα επικεφαλής της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, αναπληρωτής επικεφαλής του Τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων, πέθανε ως Μητροπολίτης και τάφηκε με στρατιωτικές τιμές.

Η περίπτωση της Ουκρανίας

Στην Ουκρανία, μέχρι το ξέσπασμα του πολέμου του πολέμου τον περασμένο Φλεβάρη η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας η οποία πλέον έχει αποσχιστεί από τη Μόσχα, εμφανιζόταν σύμφωνα με τα επίσημα κρατικά στοιχεία ως πολυπληθέστερη της αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, η οποία αναγνωρίζεται από το επίσημο ουκρανικό κράτος, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, την Ελλαδική Εκκλησία και την Εκκλησία της Κύπρου.

Η συνέχιση του πολέμου παρά την απόσχιση της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στις ουκρανικές αρχές για την πιθανή ύπαρξη κατασκόπων στις τάξεις του κλήρου.

Ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Ουκρανίας, Vasyl Malyuk, μίλησε πρόσφατα για την πιθανή εμπλοκή των ρωσικών υπηρεσιών στην εκκλησία. «Αν πάρουμε την περίοδο από την αρχή του πολέμου, έχουμε κινήσει 23 ποινικές διαδικασίες ενώ υπάρχουν ήδη 33 ύποπτοι – από κλασικούς πράκτορες για τη συλλογή πληροφοριών μέχρι απλούς ρυθμιστές σε ράσα», είπε ο Vasyl Malyuk. Αναφέρθηκε δε στην κράτηση ενός ιερέα του Πατριαρχείου Μόσχας στην Περιφέρεια Vinnytsia, ο οποίος «επικοινωνούσε συνεχώς με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες» και ήταν συμμαθητής του επικεφαλής της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλου.