ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Μίνι CERN στο Κρυονέρι - Το πρότζεκτ για να μετατραπεί το Αστεροσκοπείο στον μεγαλύτερο διαστημικό κόμβο στη ΝΑ Ευρώπη
Μιλώντας στην «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ», ο Μανώλης Ξυλούρης αναφέρθηκε στα σημαντικά ερευνητικά προγράμματα που τρέχουν αυτή τη στιγμή στο Αστεροσκοπείο
Σε κομβικό σταθμό της εξερεύνησης του διαστήματος μετατρέπεται το Κρυονέρι.
Το μικρό χωριό της Κορινθίας εδώ και μισό αιώνα φιλοξενεί το Αστεροσκοπείο, το οποίο είναι εγκατεστημένο σε υψόμετρο 900 μέτρων στο όρος Κυλλήνη (Ζήρεια), ενώ πλέον έφτασε η στιγμή να αναβαθμιστεί και να μετατραπεί στον μεγαλύτερο διαστημικό κόμβο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη! Εξάλλου, σημαντικά ερευνητικά προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου μαρτυρούν ότι ο χώρος δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτα αντίστοιχους ευρωπαϊκούς ή αμερικανικούς σταθμούς.
Πριν από λίγες ημέρες μπήκαν οι υπογραφές για την κατασκευή ενός κτιρίου, το οποίο θα χρησιμεύει ως χώρος υποδοχής και ενημέρωσης σχετικά με την αστρονομία και το έργο που επιτελείται στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Οι κτιριακές αυτές υποδομές, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων αμφιθέατρο και εκθεσιακό χώρο, χρηματοδοτούνται από την Περιφέρεια Πελοποννήσου με το ποσό των 4.300.000 ευρώ. Επίσης, το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων χρηματοδοτεί το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου με 10.800.000 ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για την αγορά ολοκαίνουργιων ραντάρ, λέιζερ και ενός νέου υπερσύγχρονου ρομποτικού τηλεσκοπίου.
Συνεργασία με τον ESA
Σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) -που χρηματοδοτεί πρόγραμμα παρατήρησης της Σελήνης με το τηλεσκόπιο Κρυονερίου από το 2015- θα τοποθετηθούν υπερσύγχρονα όργανα που θα μετασχηματίσουν τον χώρο σε κάτι εξαιρετικό. Μιλώντας στην «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ», ο Μανώλης Ξυλούρης, διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης και υπεύθυνος του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου και της λειτουργίας του τηλεσκοπίου, αναφέρθηκε στα σημαντικά ερευνητικά προγράμματα που τρέχουν αυτή τη στιγμή στο Αστεροσκοπείο.
Ερευνητικό πρόγραμμα
«Κατά τη μακρά διάρκεια λειτουργίας του τηλεσκοπίου του Κρυονερίου (σ.σ.: περίπου μισό αιώνα) έχει πραγματοποιηθεί μεγάλο πλήθος αστρονομικών παρατηρήσεων, τόσο από Έλληνες όσο και από ξένους επιστήμονες, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε εξαιρετικά αποτελέσματα. Το μεγαλύτερο ερευνητικό πρόγραμμα που τρέχει αυτή τη στιγμή είναι ένα πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από την ESA, το οποίο λέγεται “Neliota” και έχει να κάνει με την παρακολούθηση πρόσπτωσης μετεωροειδών στην επιφάνεια της Σελήνης. Η κύρια ερευνήτρια, που είναι υπεύθυνη για αυτό το πρόγραμμα, είναι η Άλκηστης Μπονάνου, που μαζί με μια ευρύτερη ομάδα αστρονόμων του ΙΑΑΔΕΤ έχουν παραγάγει σημαντικά αποτελέσματα για τη συχνότητα εμφάνισης και τις ιδιότητες αυτών των παραγήινων αντικειμένων, τα οποία ανιχνεύονται μέσω μιας στιγμιαίας έκλαμψης που δημιουργείται κατά την πρόσπτωσή τους στην επιφάνεια της Σελήνης». Σύμφωνα με τον κ. Ξυλούρη «ο στόχος για το άμεσο μέλλον είναι το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου, πέραν των αστρονομικών παρατηρήσεων, να χρησιμοποιηθεί και για την πλανητική ασφάλεια και την παρακολούθηση του όλο και αυξανόμενου αριθμού τεχνητών δορυφόρων που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη.
Αυτό θα γίνει με τη χρήση του υπάρχοντος τηλεσκοπίου διαμέτρου 1,2 μέτρων, αλλά και με ένα δεύτερο μικρότερης διαμέτρου τηλεσκόπιο που αναμένεται να εγκατασταθεί σύντομα στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου, το οποίο θα είναι ειδικά κατασκευασμένο για την παρακολούθηση δορυφόρων, ενώ στο μέλλον αναμένεται να τοποθετηθεί και ειδικό ραντάρ». Ενθουσιασμένος ο κ. Ξυλούρης μάς μίλησε και για ένα πολλά υποσχόμενο πρόγραμμα: «Ένα μεγάλο πρότζεκτ, που είναι τώρα στα… σπάργανα, έχει να κάνει με οπτικές τηλεπικοινωνίες και συγκεκριμένα με την παρακολούθηση της διαστημικής συσκευής Psyche της NASA. Αυτή η διαστημοσυσκευή έχει σκοπό την παρατήρηση του αστεροειδούς Psyche που περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο, μεταξύ των πλανητών Άρη και Δία, σε απόσταση 300.000.000 χιλιομέτρων από τον πλανήτη μας.
Σκοπός μας είναι -μέσω αυτού του προγράμματος- να επικοινωνήσουμε όχι με ραδιοκύματα αλλά, για πρώτη φορά, με οπτικά λέιζερ». Αναλυτικότερα, ο διευθυντής Ερευνών στο ΙΑΑΔΕΤ εξήγησε ότι στον χώρο του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου θα στηθεί ένα ειδικά κατασκευασμένο τηλεσκόπιο από την ESA, το οποίο θα εκπέμψει δέσμη λέιζερ με σκοπό να την εντοπίσει αυτή η διαστημοσυσκευή: «Όταν η συσκευή αυτή αντιληφθεί το λέιζερ που στέλνουμε, θα μας απαντήσει, επίσης με δέσμη λέιζερ, η οποία θα ανιχνευτεί από το τηλεσκόπιο “Αρίσταρχος” αυτή τη φορά, το οποίο βρίσκεται στο Αστεροσκοπείο Χελμού.
Η εκτόξευση
Η διαστημοσυσκευή Psyche αναμένεται να εκτοξευτεί το φθινόπωρο του 2023, ενώ οι πρώτες απόπειρες επικοινωνίας με τη συσκευή μέσω λέιζερ αναμένεται να λάβουν χώρα προς το τέλος του 2024. Αναφορικά με την υπογραφή της σύμβασης, ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου, Παναγιώτης Νίκας, είπε ότι πρόκειται για ένα «πολύ σημαντικό βήμα για την Κορινθία αλλά και για την πατρίδα μας». Πρόσθεσε: «Στηρίζουμε την προσπάθεια του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών για να γίνει στο Κρυονέρι κάτι ακόμα πιο πάνω από ένα διεθνές κέντρο αστρονομίας, που ήδη είναι, καθώς -και με τον νέο εξοπλισμό που χρηματοδοτεί το υπουργείο- το Αστεροσκοπείο αυτό θα καταστεί σημείο αναφοράς σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως και πόλος έλξης για τα παιδιά της Περιφέρειας Πελοποννήσου και της Ελλάδας ολόκληρης».
Ρεπορτάζ: Εύα Παπαδάτου
Δημοσιεύτηκε στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 21/2
Το μικρό χωριό της Κορινθίας εδώ και μισό αιώνα φιλοξενεί το Αστεροσκοπείο, το οποίο είναι εγκατεστημένο σε υψόμετρο 900 μέτρων στο όρος Κυλλήνη (Ζήρεια), ενώ πλέον έφτασε η στιγμή να αναβαθμιστεί και να μετατραπεί στον μεγαλύτερο διαστημικό κόμβο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη! Εξάλλου, σημαντικά ερευνητικά προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου μαρτυρούν ότι ο χώρος δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτα αντίστοιχους ευρωπαϊκούς ή αμερικανικούς σταθμούς.
Πριν από λίγες ημέρες μπήκαν οι υπογραφές για την κατασκευή ενός κτιρίου, το οποίο θα χρησιμεύει ως χώρος υποδοχής και ενημέρωσης σχετικά με την αστρονομία και το έργο που επιτελείται στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Οι κτιριακές αυτές υποδομές, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων αμφιθέατρο και εκθεσιακό χώρο, χρηματοδοτούνται από την Περιφέρεια Πελοποννήσου με το ποσό των 4.300.000 ευρώ. Επίσης, το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων χρηματοδοτεί το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου με 10.800.000 ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για την αγορά ολοκαίνουργιων ραντάρ, λέιζερ και ενός νέου υπερσύγχρονου ρομποτικού τηλεσκοπίου.
Συνεργασία με τον ESA
Σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) -που χρηματοδοτεί πρόγραμμα παρατήρησης της Σελήνης με το τηλεσκόπιο Κρυονερίου από το 2015- θα τοποθετηθούν υπερσύγχρονα όργανα που θα μετασχηματίσουν τον χώρο σε κάτι εξαιρετικό. Μιλώντας στην «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ», ο Μανώλης Ξυλούρης, διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης και υπεύθυνος του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου και της λειτουργίας του τηλεσκοπίου, αναφέρθηκε στα σημαντικά ερευνητικά προγράμματα που τρέχουν αυτή τη στιγμή στο Αστεροσκοπείο.Ερευνητικό πρόγραμμα
«Κατά τη μακρά διάρκεια λειτουργίας του τηλεσκοπίου του Κρυονερίου (σ.σ.: περίπου μισό αιώνα) έχει πραγματοποιηθεί μεγάλο πλήθος αστρονομικών παρατηρήσεων, τόσο από Έλληνες όσο και από ξένους επιστήμονες, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε εξαιρετικά αποτελέσματα. Το μεγαλύτερο ερευνητικό πρόγραμμα που τρέχει αυτή τη στιγμή είναι ένα πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από την ESA, το οποίο λέγεται “Neliota” και έχει να κάνει με την παρακολούθηση πρόσπτωσης μετεωροειδών στην επιφάνεια της Σελήνης. Η κύρια ερευνήτρια, που είναι υπεύθυνη για αυτό το πρόγραμμα, είναι η Άλκηστης Μπονάνου, που μαζί με μια ευρύτερη ομάδα αστρονόμων του ΙΑΑΔΕΤ έχουν παραγάγει σημαντικά αποτελέσματα για τη συχνότητα εμφάνισης και τις ιδιότητες αυτών των παραγήινων αντικειμένων, τα οποία ανιχνεύονται μέσω μιας στιγμιαίας έκλαμψης που δημιουργείται κατά την πρόσπτωσή τους στην επιφάνεια της Σελήνης». Σύμφωνα με τον κ. Ξυλούρη «ο στόχος για το άμεσο μέλλον είναι το Αστεροσκοπείο Κρυονερίου, πέραν των αστρονομικών παρατηρήσεων, να χρησιμοποιηθεί και για την πλανητική ασφάλεια και την παρακολούθηση του όλο και αυξανόμενου αριθμού τεχνητών δορυφόρων που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη. Αυτό θα γίνει με τη χρήση του υπάρχοντος τηλεσκοπίου διαμέτρου 1,2 μέτρων, αλλά και με ένα δεύτερο μικρότερης διαμέτρου τηλεσκόπιο που αναμένεται να εγκατασταθεί σύντομα στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου, το οποίο θα είναι ειδικά κατασκευασμένο για την παρακολούθηση δορυφόρων, ενώ στο μέλλον αναμένεται να τοποθετηθεί και ειδικό ραντάρ». Ενθουσιασμένος ο κ. Ξυλούρης μάς μίλησε και για ένα πολλά υποσχόμενο πρόγραμμα: «Ένα μεγάλο πρότζεκτ, που είναι τώρα στα… σπάργανα, έχει να κάνει με οπτικές τηλεπικοινωνίες και συγκεκριμένα με την παρακολούθηση της διαστημικής συσκευής Psyche της NASA. Αυτή η διαστημοσυσκευή έχει σκοπό την παρατήρηση του αστεροειδούς Psyche που περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο, μεταξύ των πλανητών Άρη και Δία, σε απόσταση 300.000.000 χιλιομέτρων από τον πλανήτη μας.
Σκοπός μας είναι -μέσω αυτού του προγράμματος- να επικοινωνήσουμε όχι με ραδιοκύματα αλλά, για πρώτη φορά, με οπτικά λέιζερ». Αναλυτικότερα, ο διευθυντής Ερευνών στο ΙΑΑΔΕΤ εξήγησε ότι στον χώρο του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου θα στηθεί ένα ειδικά κατασκευασμένο τηλεσκόπιο από την ESA, το οποίο θα εκπέμψει δέσμη λέιζερ με σκοπό να την εντοπίσει αυτή η διαστημοσυσκευή: «Όταν η συσκευή αυτή αντιληφθεί το λέιζερ που στέλνουμε, θα μας απαντήσει, επίσης με δέσμη λέιζερ, η οποία θα ανιχνευτεί από το τηλεσκόπιο “Αρίσταρχος” αυτή τη φορά, το οποίο βρίσκεται στο Αστεροσκοπείο Χελμού.
Η εκτόξευση
Η διαστημοσυσκευή Psyche αναμένεται να εκτοξευτεί το φθινόπωρο του 2023, ενώ οι πρώτες απόπειρες επικοινωνίας με τη συσκευή μέσω λέιζερ αναμένεται να λάβουν χώρα προς το τέλος του 2024. Αναφορικά με την υπογραφή της σύμβασης, ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου, Παναγιώτης Νίκας, είπε ότι πρόκειται για ένα «πολύ σημαντικό βήμα για την Κορινθία αλλά και για την πατρίδα μας». Πρόσθεσε: «Στηρίζουμε την προσπάθεια του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών για να γίνει στο Κρυονέρι κάτι ακόμα πιο πάνω από ένα διεθνές κέντρο αστρονομίας, που ήδη είναι, καθώς -και με τον νέο εξοπλισμό που χρηματοδοτεί το υπουργείο- το Αστεροσκοπείο αυτό θα καταστεί σημείο αναφοράς σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως και πόλος έλξης για τα παιδιά της Περιφέρειας Πελοποννήσου και της Ελλάδας ολόκληρης».Ρεπορτάζ: Εύα Παπαδάτου
Δημοσιεύτηκε στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 21/2
