Οι αποχωρήσεις υπουργών στα χρόνια της Μεταπολίτευσης - Από τον Σηµίτη στον Σαµαρά, τον Πεπονή και τον Κώστα Αχ. Καραµανλή

Εχοντας προφανώς την εµπειρία από µια προηγούµενη τραγωδία, αυτήν στο Μάτι , όταν κανείς δεν είχε την πολιτική ευθιξία να υποβάλει την παραίτησή του για τις ευθύνες που του αναλογούσαν, ήταν φυσικό να προκληθεί έκπληξη από την υποβολή παραίτησης από τον υπουργό Υποδοµών και Μεταφορών, Κώστα Καραµανλή. Μιας παραίτησης που την υπέβαλε, κατά δήλωσή του, ως ελάχιστο φόρο τιµής και στη µνήµη των αδικοχαµένων επιβατών στη σιδηροδροµική συµφορά στα Τέµπη. Στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, η αλήθεια είναι ότι είχαµε λίγες περιπτώσεις υποβολής παραίτησης από υπουργούς για λόγους πολιτικής ευθιξίας.


Οι παραιτήσεις τα χρόνια εκείνα ξεκινούν ουσιαστικώς µε αυτήν που είχε υποβάλει από τη θέση του υπουργού Εθνικής Οικονοµίας ο µετέπειτα πρωθυπουργός Κώστας Σηµίτης, αντιδρώντας στην πολιτική που ήθελε να επιβάλει ο τότε πρωθυπουργός, Ανδρέας Παπανδρέου. Ηταν 1987, το ΠΑΣΟΚ διήνυε τη δεύτερη κυβερνητική τετραετία και είχε αρχίσει να χάνει την παλιά του αίγλη, συντελούντος και του σκανδάλου Κοσκωτά. Και ο Ανδρέας, ενόψει εκλογών, σκέφτηκε να χαλαρώσει την οικονοµική του πολιτική. ∆ηλαδή να κάνει παροχές. Αυτό ανάγκασε τον τότε υπουργό Σηµίτη να παραιτηθεί, δεδοµένου ότι αυτός ήταν και ο φορέας της πολιτικής σταθεροποίησης της οικονοµίας. Τον αντικατέστησε ο ∆ηµήτρης Τσοβόλας, ο οποίος έµεινε στην πολιτική ιστορία ως ο αποδέκτης της προτροπής προς αυτόν του Παπανδρέου, «Τσοβόλα, δώσ’ τα όλα»…


Τέσσερα χρόνια µετά, είχαµε µια άλλη παραίτηση υπουργού, αυτή τη φορά της Νέας ∆ηµοκρατίας, αφού έπειτα από αλλεπάλληλες εκλογές, λόγω του εκλογικού συστήµατος του Κουτσόγιωργα, η «γαλάζια» παράταξη είχε καταφέρει να ανέλθει στην εξουσία, µε πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.

Παραίτηση είχε υποβάλει ο τότε υπουργός Βιοµηχανίας, Σταύρος ∆ήµας, έπειτα από ένα λεκτικό επεισόδιο που είχε µε τη σύζυγο του πρωθυπουργού, και µάλιστα στο εξωτερικό. Είχε πέσει το σοβιετικό καθεστώς και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε αποφασίσει να πραγµατοποιήσει ταξίδι στη Μόσχα, συνοδευόµενος από υπουργούς, αλλά και επιχειρηµατίες. Αφορµή για το επεισόδιο και την εν συνεχεία υποβολή παραίτησης είχε αποτελέσει το γεγονός ότι οι Ελληνες επιχειρηµατίες είχαν θεωρήσει πως για το συγκεκριµένο ταξίδι δεν είχε γίνει η σωστή προετοιµασία, ώστε να µπορέσουν και αυτοί να κάνουν τις κατάλληλες συναντήσεις για την προώθηση των συµφερόντων τους. Η δυσαρέσκειά τους ήταν έντονη, αυτή µεταφέρθηκε βεβαίως στο πρωθυπουργικό ζεύγος, η σύζυγος του πρωθυπουργού είχε θεωρήσει υπεύθυνο γι’ αυτό τον αρµόδιο υπουργό, προκλήθηκε επεισόδιο και ο υπουργός υπέβαλε την παραίτησή του.

Σαμαράς και Πεπονής 

∆εν είχαµε όµως µόνο την παραίτηση ∆ήµα την περίοδο της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Εναν χρόνο µετά, δηλαδή το 1992, παραιτήθηκε ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Αντώνης Σαµαράς, για το θέµα του ονόµατος της Πρώην Γιουγκοσλαβικής ∆ηµοκρατίας της Μακεδονίας, διαφωνώντας για τους χειρισµούς που είχαν γίνει.

Την κυβέρνηση της Νέας ∆ηµοκρατίας διαδέχτηκε και πάλι κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Βρισκόµαστε στο 1994 και η κυβέρνηση εκείνη είχε στο ενεργητικό της τον Νόµο Πεπονή, που ισχύει ακόµη και προέβλεπε την ίδρυση του ΑΣΕΠ για την επιλογή όσων θα στελεχώνουν το ∆ηµόσιο. Σκοπός των προβλέψεων του νόµου για το ΑΣΕΠ ήταν να συντελεστεί η αποκοπή των διορισµών από τα κοµµατικά ρουσφέτια. Οµως, παρά την εφαρµογή του νόµου εκείνου, οι συνάδελφοι του Πεπονή στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ τον καταστρατηγούσαν µε διάφορα «παραθυράκια» που εφεύρισκαν, ώστε να προσλαµβάνονται στο ∆ηµόσιο αυτοί που προωθούσαν. Ο Αν. Πεπονής για λόγους ευθιξίας υπέβαλε την παραίτησή του από τη θέση του υπουργού ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης.

Ο «λοχαγός»

Η κυβέρνηση εκείνη του ΠΑΣΟΚ, υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου, που διαδέχθηκε την κυβέρνηση Μητσοτάκη, είχε µείνει στην εξουσία κερδίζοντας ακόµα δύο εκλογικές αναµετρήσεις µέχρι το 2004, αλλά µε πρόεδρο και πρωθυπουργό τον Κώστα Σηµίτη.
Το 2004 τις εκλογές τις κέρδισε η υπό τον Κώστα Καραµανλή Νέα ∆ηµοκρατία, αλλά µόνο λίγους µήνες µετά τον σχηµατισµό της νεοδηµοκρατικής κυβέρνησης είχαµε και την πρώτη παραίτηση. Την είχε υποβάλει ο τότε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, Σάββας Τσιτουρίδης - και ένας εκ των «λοχαγών», που είχαν υποστηρίξει την ανάδειξη του Κώστα Καραµανλή στην ηγεσία της Ν.∆. Μάλιστα, τον Σάββα Τσιτουρίδη τον συνοδεύει και ένα µάλλον ασύνηθες πολιτικό γεγονός. Είναι ο υπουργός που έχει υποβάλει δύο φορές παραίτηση.

Ο Σάββας Τσιτουρίδης είχε παραιτηθεί µε λίγα χρόνια διαφορά από δύο υπουργεία

Η πρώτη, που υποβλήθηκε τον Σεπτέµβριο του 2004, έγινε αποδεκτή από τον Κ. Καραµανλή και ο υπουργός την είχε υποβάλει για λόγους ευθιξίας. Συγκεκριµένα, είχε γίνει καταγγελία για παράνοµη µετεγγραφή του γιου του από το Πανεπιστήµιο της Κρήτης στο Πάντειο των Αθηνών - παρά το γεγονός ότι ο πρύτανης του Παντείου είχε χαρακτηρίσει τη µετεγγραφή καθ’ όλα νόµιµη.

Τρία χρόνια µετά, ο Σάββας Τσιτουρίδης τοποθετήθηκε από τον Κώστα Καραµανλή υπουργός Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας. Οµως αναγκάστηκε και πάλι σε παραίτηση, καθώς οι εισαγγελικές έρευνες για το σκάνδαλο του Χρηµατιστηρίου επί ΠΑΣΟΚ είχαν αποκαλύψει και χρηµατιστηριακές συναλλαγές του στενού συνεργάτη του Τσιτουρίδη, Ευγένιου Παπαδόπουλου. Την ίδια χρονιά, δηλαδή το 2007, είχαµε την παραίτηση και ενός άλλου Νεοδηµοκράτη υπουργού, του µακαρίτη σήµερα Βασίλη Μαγγίνα. Ηταν υπουργός Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, έχοντας αντικαταστήσει τον Σάββα Τσιτουρίδη. Προφανώς αυτό το υπουργείο δεν ήταν «γουρλίδικο».

Αφορµή για την παραίτησή του υπήρξε δηµοσίευµα σύµφωνα µε το οποίο είχε εκδώσει οικοδοµική άδεια για αναψυκτήριο, αλλά µε αυτήν είχε χτίσει το σπίτι του στο Κορωπί. Την είχε εκδώσει για αναψυκτήριο επειδή η περιοχή όπου έχτισε το σπίτι του δεν ήταν οικιστική. Παραιτήθηκε τον ∆εκέµβριο του έτους εκείνου για λόγους ευθιξίας.

Ο,τι νόμιμο και ηθικό 

Εναν χρόνο µετά, και συγκεκριµένα τον Σεπτέµβριο του 2008, είχαµε την παραίτηση του Γιώργου Βουλγαράκη από τη θέση του υπουργού Εµπορικής Ναυτιλίας. Παραίτηση για λόγους ευθιξίας, δεδοµένου ότι είχαν δει το φως της δηµοσιότητας καταγγελίες για συµµετοχή του σε offshore εταιρείες διαχείρισης ακινήτων, όπως και πληροφορίες για την εµπλοκή της συζύγου του ως συµβολαιογράφου στην υπόθεση της Μονής Βατοπαιδίου, που αποδείχθηκε ότι ήταν αριστοτεχνικά στηµένη για να πληγεί η κυβέρνηση Καραµανλή. Από εκείνη την παραίτηση έµεινε και η φράση πως «Ο,τι είναι νόµιµο είναι και ηθικό», εννοώντας ο Βουλγαράκης ότι κινήθηκε νοµίµως.

Την κυβέρνηση Καραµανλή διαδέχθηκε η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου, µε το σύνθηµα «Λεφτά υπάρχουν». Υφυπουργός στην κυβέρνηση που σχηµάτισε ήταν ο Ντίνος Ρόβλιας. Τον ∆εκέµβριο του 2009 ο τελευταίος αναγκάστηκε να υποβάλει την παραίτησή του. Υπήρξε σειρά δηµοσιευµάτων που αποκάλυπτε ότι το πολιτικό του γραφείο ασχολούνταν επισταµένως µε αιτήµατα για µεταθέσεις αστυνοµικών και στρατιωτικών.

Στη σχετική δήλωση της παραίτησης ανέφερε ότι παραιτείτο διότι δεν ήθελε να κάνει ζηµιά στην κυβέρνηση και µάλιστα σε µια κρίσιµη (οικονοµικά) για τη χώρα περίοδο.

Το ζεύγος

Της παραίτησης του Κώστα Αχ. Καραµανλή, που µέχρι τώρα τουλάχιστον κλείνει τον κύκλο των υπουργικών παραιτήσεων στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, προηγήθηκαν τρεις παραιτήσεις υπουργών των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ.

Η πρώτη ήταν του Παναγιώτη Σγουρίδη, το 2016. Ο Σγουρίδης ήταν πρώην βουλευτής και υπουργός του ΠΑΣΟΚ. Στην κυβέρνηση Τσίπρα -προερχόµενος από τους Ανεξάρτητους Ελληνες- ήταν υφυπουργός Μεταφορών, Υποδοµών και ∆ικτύων. Οµως σε µια ραδιοφωνική εκποµπή είχε αναφέρει ότι, όπως οι πρώην πρωθυπουργοί Παπανδρέου και Σαµαράς είχαν παραπλανήσει τους αγρότες, το ίδιο έκανε και ο Αλέξης Τσίπρας. Προκλήθηκε, όπως ήταν αναµενόµενο, αναβρασµός στην κυβέρνηση και αναγκάστηκε να υποβάλει την παραίτησή του.

∆ύο χρόνια µετά, το 2018, είχαµε ακόµα δύο παραιτήσεις από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Της αναπληρώτριας υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Ράνιας Αντωνοπούλου, και του συζύγου της, ∆ηµήτρη Παπαδηµητρίου, υπουργού Οικονοµίας και Ανάπτυξης. Παρά το γεγονός ότι το ζεύγος ήταν εύπορο, η κ. Αντωνοπούλου εισέπραττε επίδοµα ενοικίου!


*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 11/3/23