Εκτελέστηκε. Αυτή είναι η σωστή λέξη. Στις 4 Απριλίου 1968, στο «Lorraine Motel» του Μέµφις, στο Τενεσί, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ εκτελέστηκε στο µπαλκόνι. Το έτος-νεφεληγερέτης ανάµεσα σε εκείνα του 20ού αιώνα έβλεπε τον µίτο του κληροδοτήµατός του να ξετυλίγεται.

Η Πράγα στην Τσεχοσλοβακία είχε µπει στην περίφηµη «Ανοιξή» της και στο Παρίσι επίκειτο ο Μάης του 1968. Λίγες ώρες µετά τον θάνατο του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, διαδηλώσεις άρχισαν κατά µήκος των ΗΠΑ. Στη Φιλαδέλφεια, στις 5 Απριλίου 1968, οι Σίξερς ήταν προγραµµατισµένο να αντιµετωπίσουν τους Μπόστον Σέλτικς για τον πρώτο τελικό της Ανατολής στο NBA. Θα ήταν η τέταρτη διαδοχική φορά που οι δύο οµάδες θα ετίθεντο αντιµέτωπες στην ίδια σειρά και η έκτη από το 1960 και µετά.

Ο Γουίλτ Νόρµαν Τσάµπερλεϊν θα αντάµωνε ξανά µε τον Ουίλιαµ Φέλτον Ράσελ. Οι Σίξερς ήταν οι πρωταθλητές του NBA το 1967, την πρώτη χρονιά του Ράσελ ως παίκτη-προπονητή, και ο Τσάµπερλεϊν πήρε το πολυπόθητο δαχτυλίδι. Αλλά οι Σέλτικς όδευαν για το 10ο τρόπαιό τους τα τελευταία 12 χρόνια.

Περιστατικά βίας

Το «Τσάµπερλεϊν εναντίον Ράσελ», παρότι δεν είχε το εύρος που θα αποκτούσε στους σύγχρονους καιρούς, συγκινούσε. Το επιθετικό υπερόπλο απέναντι στον αµυντικό επιστήµονα, που, επιπλέον, ήταν ακτιβιστής, όταν ο ρατσισµός συνοδευόταν ξεκάθαρα από περιστατικά βίας. Το 1961, κατά την προετοιµασία στο Κεντάκι, αρνήθηκαν να σερβίρουν στο µπαρ ξενοδοχείου τον Ράσελ και πέντε µαύρους συµπαίκτες του στους Σέλτικς.

Οταν ο Ρεντ Αουερµπαχ το έµαθε, κάλεσε στο τηλέφωνο τη διοίκηση για να της διαµηνύσει ότι ήταν πελάτες. Η εντολή να σερβιριστούν δόθηκε, αλλά όταν ο Ράσελ τούς είπε, πεισµατικά, ότι «δεν µένουµε σε αυτό το ξενοδοχείο, ψέµατα σας είπαν», οι σερβιτόροι απάντησαν πως «δεν θα σας σερβίρουµε, διότι δεν σερβίρουµε µαύρους». Ετσι, έφυγαν από την πόλη διαµηνύοντάς το στον προπονητή τους. Το 1963, ο Ράσελ βραβεύτηκε ως επίτιµος πολίτης του Ρέντινγκ, προαστίου στη Βοστώνη. Οταν έψαξε µεγαλύτερο σπίτι για εκείνον, τη σύζυγό του, Ρόουζ, και τα τρία παιδιά τους, ουδείς τον ήθελε δίπλα του. Το αγόρασε ούτως ή άλλως. ∆ύο χρόνια µετά, το βανδάλισαν, έγραψαν στους τοίχους του ότι οι νέγροι δεν είναι καλοδεχούµενοι και αφόδευσαν στα κρεβάτια τους. ∆εν έγινε σύλληψη.

«Η επιτροπή του Κλίβελαντ»

Ο Ράσελ δεν θα το άφηνε να περάσει έτσι. Το 1967, όταν ο θρυλικός πυγµάχος Μοχάµεντ Αλι τιµωρήθηκε µε φυλάκιση για λιποταξία από τον πόλεµο του Βιετνάµ, τηλεφώνησε στον νεαρό Λιου Αλσίντορ, που αργότερα άλλαξε το όνοµά του σε Καρίµ Αµπντούλ-Τζαµπάρ, και πήγαν στο Κλίβελαντ, όπου συναντήθηκαν µε τον Τζιµ Μπράουν. Η «οµάδα προστασίας» του Αλι ονοµάστηκε «Η επιτροπή του Κλίβελαντ».



Ο µάνατζερ Μποµπ Αρουµ είχε µία πρόταση: Θα αποσύρονταν όλες οι κατηγορίες εις βάρος του Αλι, αρκεί να έδινε αγώνες επίδειξης µπροστά στους Αµερικανούς στρατιώτες. Επιπλέον, από τα έσοδα θα λάµβαναν και τα µέλη της επιτροπής. Αποφάσισαν να µην υποχωρήσουν. Στη Φιλαδέλφεια, λοιπόν, οι παίκτες των Σέλτικς και των Σίξερς, µε δάκρυα για την απώλεια του ανθρώπου που η οµιλία του µε τη φράση «Εχω ένα όνειρο» θα αναπαραγόταν εσαεί, έπρεπε να κληθούν να αποφασίσουν αν θα έπαιζαν στον πρώτο τελικό.

Μήνυμα

Τόσο ο Ράσελ όσο και ο Τσάµπερλεϊν αρχικά αρνήθηκαν. Το ίδιο έκανε και η συντριπτική πλειονότητα των συµπαικτών τους. Σχεδόν µία ώρα πριν από την έναρξη του παιχνιδιού, τους µεταφέρθηκε µήνυµα από τους δηµάρχους της Βοστώνης και της Φιλαδέλφειας: Επρεπε να παίξουν, για να δώσουν το µήνυµα της οµόνοιας και της ειρήνης, αφού στις ΗΠΑ οι διαµαρτυρίες είχαν µετατραπεί σε εκτεταµένα επεισόδια. Ο Ράσελ υπαναχώρησε, επειδή ο δρ Κινγκ ήταν ακτιβιστής της ειρήνης. Οχι ο Τσάµπερλεϊν. Ωστόσο, οι 7 από τους 10 παίκτες των Σίξερς ψήφισαν υπέρ της διεξαγωγής του παιχνιδιού. Ο ηγέτης τους υπάκουσε στην επιταγή του αποτελέσµατος.



Οι Σέλτικς νίκησαν 127-118, όµως το ΝΒΑ άλλαξε το πρόγραµµά του και τα επόµενα παιχνίδια, που θα γίνονταν στις 7 και 9 Απριλίου, αναβλήθηκαν. Ο Ράσελ και ο Τσάµπερλεϊν έφυγαν για την Ατλάντα, όπου πήραν µέρος στην παρέλαση, µε σηµείο εκκίνησης την εκκλησία των Βαπτιστών Εµπενίζερ. Οι δύο οµάδες επέστρεψαν στο παρκέ µία ηµέρα µετά την κηδεία, στις 10 Απριλίου. Οι Σίξερς προηγήθηκαν 3-1, όµως οι Σέλτικς ανέτρεψαν την κατάσταση και έγιναν εκείνοι που πέρασαν, 4-3, η πρώτη οµάδα στην Ιστορία που τα κατάφερνε.

Η απαρχή του ακτιβισμού

Εκείνες οι 5 ηµέρες, όµως, θεωρούνται η απαρχή του ακτιβισµού για τους αθλητές. Τον Σεπτέµβριο του 2020, ο παίκτης των Σέλτικς Τζέιλεν Μπράουν αποθέωσε τον Ράσελ λέγοντας ότι «εξαιτίας του είναι εντάξει να είσαι αθλητής και ακτιβιστής». Ο Γουίλτ Νόρµαν Τσάµπερλεϊν πέθανε στην ηλικία των 63, στις 12 Οκτωβρίου 1999. Ο Ουίλιαµ Φέλτον Ράσελ στα 88, στις 31 Ιουλίου 2022.

*Δημοσιεύτηκε στο Secret την 1η Απριλίου 2023.