Γιώργος Μπόμπολας: H άνοδος και η πτώση του βασικού μετόχου - Οι μεγάλοι επιχειρηματικοί σταθμοί, οι συμμαχίες, οι κόντρες και το δύσκολο φινάλε

Σπούδασε πολιτικός μηχανικός, δημιούργησε τον μεγαλύτερο κατασκευαστικό όμιλο στην Ελλάδα, μια… αυτοκρατορία, όμως ο Γιώργος Μπόμπολας δήλωνε εκδότης. Ο «κύριος Γιώργος» -όπως τον αποκαλούσαν οι συνεργάτες του στα γραφεία του «Εθνους» στο Χαλάνδρι-, που έφυγε πλήρης ημερών τη Μ. Τρίτη και κηδεύτηκε τη Μ. Πέμπτη, δεν έκρυβε την αγάπη του για τον Τύπο.

Τις εποχές μάλιστα που το «Έθνος» κυριαρχούσε στον ελληνικό Τύπο, ο εκδότης διάβαζε καθημερινά την εφημερίδα που εξέδιδε με τον στενό του συνεργάτη, Αλέκο Φιλιππόπουλο. Το «Έθνος» άλλωστε ήταν το όχημα που βοήθησε τη μικρή κατασκευαστική εταιρεία Τεχνοδομή, που είχε ιδρύσει το 1971 με τον συνέταιρό του Ευάγγελο Κουλουμπή -μετέπειτα υπουργό Βιομηχανίας της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ-, να γίνει μεγάλη και τρανή.

Το 1999 η κατασκευαστική εταιρεία, που μετονομάστηκε σε Ακτωρ ΑΤΕ, συγχωνεύθηκε με την Ελληνική Τεχνοδομική ΤΕΒ και δημιούργησε τον Όμιλο ΕΛΛΑΚΤΩΡ. Ηταν ο μεγαλύτερος όμιλος κατασκευών επί τουλάχιστον μία δεκαετία στη χώρα, με ετήσια έσοδα πάνω από 1 δισ. ευρώ. Ακόμα και σήμερα, παρά τις ανακατατάξεις στον όμιλο λόγω δυσχερειών, παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους ομίλους, με περισσότερο από 2 δισ. ευρώ ανεκτέλεστο έργο.

Η μεγάλη αγάπη, ωστόσο, του «κυρίου Γιώργου» ήταν οι εκδόσεις. Ούτως ή άλλως, στις κατασκευές είχε τον συνεργάτη και συνεταίρο του, Δημήτρη Κούτρα, για να τρέξει τα έργα. Ο Γιώργος Μπόμπολας ήταν για τις δύσκολες αποστολές. Όπως ήταν οι παρεμβάσεις σε πολιτικό επίπεδο.

Προς την κατεύθυνση αυτή αξιοποιούσε τις γνωριμίες του, τις οποίες είχε δημιουργήσει χάρη στην παντοδυναμία του στα ελληνικά media. Ήταν ο επιχειρηματίας που μαζί με τον Σωκράτη Κόκκαλη θεωρήθηκαν τα νέα «πράσινα τζάκια» που δημιούργησε το ΠΑΣΟΚ στις χρυσές δεκαετίες του ’80 και του ’90. Μάλιστα, με τον Σ. Κόκκαλη είχε στενή φιλία, όπως και με τον Χρήστο Λαμπράκη. Οι τρεις τους μάλιστα στις εποχές των «.com» επιχειρήσεων είχαν προσπαθήσει να κάνουν την πρώτη κοινή εταιρεία, η οποία θα αποτελούσε το ebay της Ελλάδας. Το σχέδιο ναυάγησε και έτσι ο μεν Χρ. Λαμπράκης έκανε το Shop21, o Σωκρ. Κόκκαλης το flash.gr και ο Γ. Μπόμπολας το e-Go. Κανένα από τα τρία δεν τράβηξε, καθώς η πτώση των «.com» επιχειρήσεων σε διεθνές επίπεδο στις αρχές του 2000 έσβησε τα σχέδια αυτά. Πολύ κακώς, βεβαίως, αφού, όπως έδειξε η ιστορία, οι ψηφιακές επιχειρήσεις (Google, Microsoft, Amazon κ.λπ.) στο τέλος όχι μόνο γιγαντώθηκαν, αλλά κυριάρχησαν παγκοσμίως.

Η σχέση των τριών επιχειρηματιών ωστόσο παρέμενε πολύ στενή. Μάλιστα, όταν οι επιχειρηματίες Λαμπράκης και Κόκκαλης δεν είχαν και τις καλύτερες σχέσεις μεταξύ τους, ο «κύριος Γιώργος» ήταν ο συνδετικός τους κρίκος. Ηταν ο μειλίχιος άνθρωπος, που με τον τρόπο του έφερνε τους δύο επιχειρηματίες σε επαφή και δεν άφηνε να εξελιχθεί ένας επιχειρηματικός πόλεμος μεταξύ τους.

Κυρίαρχος στα media

Στα media ο Γ. Μπόμπολας κυριαρχούσε μέχρι και τα μέσα της περασμένης δεκαετίας με την Πήγασος Εκδοτική. Ήταν η εταιρεία που ξεκίνησε το 1981, παραμονές των εκλογών της 18ης Οκτωβρίου, όταν κυριάρχησε η «Αλλαγή» του ΠΑΣΟΚ στο πολιτικό σκηνικό. Τότε επανακυκλοφόρησε η εφημερίδα «Έθνος», εισάγοντας για πρώτη φορά στην ελληνική αγορά το tabloid σχήμα εφημερίδας.

Στα media ο Γιώργος Μπόμπολας κυριαρχούσε μέχρι και τα μέσα της περασμένης δεκαετίας με την Πήγασος Εκδοτική. Ηταν η εταιρεία που ξεκίνησε το 1981, παραμονές των εκλογών της 18ης Οκτωβρίου, όταν κυριάρχησε η «Αλλαγή» του ΠΑΣΟΚ στο πολιτικό σκηνικό

Η φιλοΠΑΣΟΚική στάση του «Έθνους», που την εποχή εκείνη εξέφρασε μια ολόκληρη γενιά, μαζί με τον σύγχρονο σχεδιασμό του Α. Φιλιππόπουλου εκτόξευσαν τις πωλήσεις της σε περισσότερα από 200.000 φύλλα την ημέρα, αναγκάζοντας σταδιακά και τα άλλα φιλοΠΑΣΟΚικά φύλλα της εποχής («Ελευθεροτυπία», «Τα Νέα», «Το Βήμα» κ.λπ.) να αλλάξουν το σχήμα τους.

Το «Έθνος» άρχισε να κλυδωνίζεται όταν η εφημερίδα ξεκίνησε τον πόλεμο στο ΠΑΣΟΚ και τον πρόεδρό του, Ανδρέα Παπανδρέου. Το συγκρότημα Μπόμπολα -όπως είχε αρχίσει να αναφέρεται η Πήγασος Εκδοτική- μαζί με τον Δημοσιογραφικό Όμιλο Λαμπράκη (ΔΟΛ), το συγκρότημα Τεγόπουλου («Ελευθεροτυπία»), αλλά και τον αντιπολιτευόμενο προς το ΠΑΣΟΚ όμιλο της «Καθημερινής» ξεκίνησαν έναν ανελέητο πόλεμο για τα σκάνδαλα της πρώτης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ (Τράπεζα Κρήτης, Κοσκωτάς, Κουτσο-νόμος κ.λπ.).

Η εφημερίδα «Έθνος», που την επομένη της 18ης Οκτωβρίου 1981 είχε κυκλοφορήσει με βασικό τίτλο «Νικητής ο Λαός», την παραμονή της 18ης Ιουνίου 1989 βγήκε με βασικό τίτλο «Πέφτει ο Φαύλος». Πέφτει δηλαδή ο Α. Παπανδρέου, ο πανίσχυρος πρωθυπουργός της χώρας για οκτώ χρόνια.

Η πολιτική αυτή στροφή, παρόλο που επηρέασε τις πωλήσεις της «ναυαρχίδας» του Ομίλου Πήγασος, ουδόλως περιόρισε την επιρροή της στα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα της χώρας. Καθώς μάλιστα η χώρα εισερχόταν στην εποχή των ραδιοτηλεοπτικών μέσων, η Πήγασος Εκδοτική απέκτησε σημαντικό μερίδιο (25%) στον νεοϊδρυθέντα τηλεοπτικό σταθμό Mega. Συμμέτοχοι στο εγχείρημα ήταν οι επιχειρηματίες Χρ. Λαμπράκης, Κ. Τεγόπουλος, Αρ. Αλαφούζος και Β. Βαρδινογιάννης.


Επρόκειτο για το πιο ισχυρό μέσο επικοινωνίας που δημιουργήθηκε στη χώρα, το οποίο σήμερα βρίσκεται αποκλειστικά στα χέρια του εφοπλιστή Βαγγ. Μαρινάκη. Επί σχεδόν μία 20ετία, ωστόσο, ήταν το «βαρύ πυροβολικό» του συγκροτήματος Μπόμπολα, παρόλο που το τελευταίο είχε δημιουργήσει δεκάδες άλλες δραστηριότητες, όπως εκδόσεις εφημερίδων και περιοδικών («Εθνος», «Ημερησία» κ.ά.), τηλεοπτικές παραγωγές, μουσικές εκδηλώσεις, δραστηριότητες τηλεηχοπληροφόρησης, ηλεκτρονικών πωλήσεων κ.ά.

Το 1999, η κατασκευαστική εταιρεία, που μετονομάστηκε σε Ακτωρ ΑΤΕ, συγχωνεύθηκε με την Ελληνική Τεχνοδομική ΤΕΒ και δημιούργησε την ΕΛΛΑΚΤΩΡ. Ηταν ο μεγαλύτερος όμιλος κατασκευών επί τουλάχιστον μία δεκαετία στη χώρα

Ήταν τόσο μεγάλη και πολυσχιδής η δραστηριότητα του Ομίλου Πήγασος, που ο Γ. Μπόμπολας συγκαταλέχθηκε στους «πέντε νταβατζήδες» της χώρας από τον πρώην πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή. Ο τελευταίος, μιλώντας προς τους βουλευτές του κόμματος σε συνεστίαση σε γνωστό ψητοπωλείο των Αθηνών, ανέφερε το μεσημέρι της 6ης Οκτωβρίου 2004 ότι «δεν θα αφήσω πέντε νταβατζήδες και πέντε άλλα κέντρα να χειραγωγήσουν την πολιτική ζωή του τόπου, γιατί μπορούν να αντιμετωπιστούν. Αρκεί να κάνουμε εμείς τη δουλειά μας ως νομοθέτες και η Δικαιοσύνη τη δική της».

Η απαγόρευση

Ο πόλεμος που ξεκίνησε ο Κ. Καραμανλής τον πρώτο χρόνο της διακυβέρνησής του είχε στο στόχαστρό του κυρίως τον Γ. Μπόμπολα και τον Σ. Κόκκαλη, εκ των οποίων ο βασικότερος στόχος ήταν ο πρώτος. Ο Γ. Μπόμπολας ήταν και ο μεγαλοεργολάβος δημοσίων έργων. Μάλιστα, ο νόμος που έφερε η κυβέρνηση της Ν.Δ. τον Ιανουάριο του 2005 απαγόρευσε σε ιδιοκτήτες ΜΜΕ και τηλεοπτικών σταθμών, με συμμετοχή άνω του 1%, να λαμβάνουν μέρος σε διαγωνισμούς δημοσίων έργων και προμηθειών. Τότε ο Γ. Μπόμπολας πανικοβλήθηκε. Και φυσικά δεν θέλησε να χάσει τις κατασκευαστικές του δραστηριότητες, οι οποίες ήταν χρυσοφόρες και εκτείνονταν από την Αττική Οδό, τη Γραμμή 3 του μετρό, το Μουσείο Ακρόπολης έως τη Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου κ.ά. Ετσι, την εποχή εκείνη μπήκε σε διαδικασία πώλησης της Πήγασος Εκδοτικής στον επιχειρηματία Θόδωρο Αγγελόπουλο. Το τίμημα που ζητήθηκε ήταν περίπου 250 εκατ. ευρώ, ένα ποσό αστρονομικό για την εποχή.

Η συμφωνία ωστόσο δεν προχώρησε. Ο επιχειρηματίας Γ. Μπόμπολας βρήκε ανέλπιστα έναν ισχυρό σύμμαχο στις Βρυξέλλες: την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον επίτροπο Ανταγωνισμού Τσαρλς Μακρίβι. Οι τελευταίοι έκριναν ότι η ρύθμιση του Ν. 3310/2005 αντίκειται σε βασικές αρχές της κοινής αγοράς, όπως αυτή της ελεύθερης επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ετσι, η σύγκρουση της κυβέρνησης Κ. Καραμανλή με τους «νταβατζήδες» της χώρας έληξε άδοξα. Μάλιστα, δεν άργησε η ημέρα που ο υπουργός Δημοσίων Εργων επί κυβέρνησης Ν.Δ., Γ. Σουφλιάς, γνωστός για τις άριστες σχέσεις του με το συγκρότημα Μπόμπολα, φωτογραφήθηκε να χορεύει τσάμικο με τον βασικό συνεργάτη του Γ. Μπόμπολα, τον Δ. Κούτρα. Ετσι, τόσο οι κατασκευαστικές όσο και οι μιντιακές δραστηριότητες παρέμειναν στα στιβαρά χέρια του Γ. Μπόμπολα, η θέση του οποίου ενδυναμώθηκε περαιτέρω.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 14/4/23