του Δημήτρη Γιαννακόπουλου - Εφημερίδα Παραπολιτικά

 

Μπορεί ο νέος υπουργός Οικονομίας, Δημήτρης Παπαδημητρίου, επί σειράν ετών πρόεδρος του κορυφαίου νεοϋορκέζικου ινστιτούτου Levy να αποποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα την πάγια θέση του για παράλληλο νόμισμα στην Ελλάδα, όμως, πέραν της πρόσφατης σχετικής αρθρογραφίας του, είχε παρουσιάσει τον Νοέμβριο του 2013 στην Αθήνα ειδική μελέτη για εγκατάλειψη του ευρώ και εισαγωγή του Geuro. Ποιος είναι λοιπόν ο 70χρονος «Mr Geuro», που αποφάσισε να επαναπατριστεί πριν από λίγες ημέρες, μετά από 47 χρόνια (σ.σ.: Κατά δήλωσή του) στην Αμερική; Και σε τι συνίσταται η απόφασή του να ασχοληθεί με το «αναπτυξιακό χαρτοφυλάκιο» μιας χώρας που δεν έχει την παραμικρή προοπτική επανάκαμψης υπό τις παρούσες μνημονιακές συνθήκες; Αλλωστε, ο ίδιος από τον Αύγουστο του 2008 αναφέρει διαρκώς ότι «η Οικονομική και Νομισματική Ενωση είναι καταδικασμένη σε αποτυχία κυρίως λόγω των διαφορετικών δομών των μελών της ευρωζώνης και του ευάλωτου τραπεζικού συστήματός της».

Τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» από τον Μάρτιο του 2015 σε πρωτοσέλιδο δημοσίευμά τους είχαν αναφερθεί εκτενώς στον κ. Παπαδημητρίου και στην υπό εξέταση τότε πρότασή του από το Μαξίμου «για έκδοση ομολόγων ειδικού σκοπού, τα οποία στην έκθεση του Ινστιτούτου Levy αποκαλούνται Geuro».

Κατ’ αρχάς, αξίζει να σταθεί κανείς στο προφίλ, την ιστορία και τους πρωταγωνιστές του Ινστιτούτου Levy του κ. Παπαδημητρίου, το οποίο ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχε επισκεφθεί το φθινόπωρο του 2013 ισχυροποιώντας τους προσωπικούς του δεσμούς τόσο με τον νυν υπουργό Οικονομίας όσο και με τη σύζυγό του, Ράνια Αντωνοπούλου - την οποία συμπεριέλαβε ως προσωπικότητα κύρους στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ τον Ιανουάριο του 2015 και την αξιοποίησε στην κυβέρνηση ως αναπληρώτρια υπουργό Εργασίας.

Το αποκαλούμενο «κλαμπ των εκλεκτών» διαθέτει προσβάσεις στον Λευκό Οίκο αλλά και στην Αγγλικανική Επισκοπική Εκκλησία, την τρίτη σε μέγεθος χριστιανική Εκκλησία στον κόσμο, ενώ συνεργάζεται με το Ιδρυμα Ford (ως «Μέγας Χορηγός») και κορυφαία think tanks και πανεπιστημιακά ιδρύματα της Αμερικής. Δημιουργήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1980 από τον φιλάνθρωπο δισεκατομμυριούχο Λέον Λεβί, πατριάρχη και εμπνευστή των hedge funds, και εστιάζει στην εκτεταμένη έρευνα πάνω στη θεωρία του Κέινς και στα μετακεϊνσιανά οικονομικά. Το ινστιτούτο λειτουργεί στο πλαίσιο του Bard College της Νέας Υόρκης, το οποίο στηρίζεται από δωρεές για τη λειτουργία του. Ενας από τους βασικούς χρηματοδότες του είναι ο Τζορτζ Σόρος.

Επιφανή μέλη του Levy Institute είναι οι καθηγητές του Columbia Τζόζεφ Στίγκλιτς, Μπρους Γκρίνγουολντ, του Harvard Γουίλιαμ Γουίλσον και Λάκσμαν Ακουθάν, ο γενικός διευθυντής της Morgan Stanley, Μάρτιν Λίμποβιτς, και οι οικονομικοί αναλυτές Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ, Γιαν Κρέγκελ, Μάικλ Χάτσον και Ράνταλ Ρέι. Πέραν του Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος είχε σχέσεις με τους περισσότερους εξ αυτών (Στίγκλιτς, Γκάλμπρεϊθ, Λίμποβιτς κ.λπ.), επαφές με το «κλαμπ Παπαδημητρίου» είχαν ο Γ. Βαρουφάκης και η Ελενα Παναρίτη. Στα δε πάνελ του Levy μετέχουν κατά καιρούς οι διασημότεροι δημοσιογράφοι του οικονομικού Τύπου, όπως ο Μάρτιν Γουλφ των «Financial Times», ο Τζάστιν Λάχαρντ της «Wall Street Journal», o Πίτερ Κόι, o Λούις Ούτσιτελ των «New York Times» κ.λπ. Αρθρογράφοι δηλαδή που μπορούν να αναποδογυρίσουν χρηματιστήρια και δευτερογενείς αγορές με τα κείμενά τους.

Σύμφωνα με τους καλά γνωρίζοντες τα παρασκήνια του ΣΥΡΙΖΑ, οι πρώτοι άνθρωποι που έφεραν σε επαφή τους ΣΥΡΙΖΑίους με το ινστιτούτο του κ. Παπαδημητρίου ήταν το ζεύγος Γεράσιμου Αρσένη και Λούκας Κατσέλη. Ο Αλέξης Τσίπρας ξεκίνησε τις εμφανίσεις του στα συνέδρια του Levy στις αρχές του 2013, κατά τη διάρκεια τετραήμερης επίσκεψής του στην Αμερική, γεγονός που είχε καταγραφεί ως «αξιοσημείωτο» για την πρώτη στροφή του Αλ. Τσίπρα προς το διεθνές επιχειρηματικό κεφάλαιο. Λίγους μήνες μετά, στην Αθήνα, και συγκεκριμένα τον Νοέμβριο του 2013, ο Αλ. Τσίπρας ήταν κεντρικός ομιλητής σε συνέδριο που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Levy σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ερευνών και Πολιτικής Στρατηγικής για την Ανάπτυξη, πρόεδρος του οποίου ήταν ο Γεράσιμος Αρσένης.

Το Ρlan Β, ο Στίγκλιτς και οι σχέσεις με τον Ομπάμα

Τον περασμένο Ιούλιο, ο καθηγητής και senior scholar του Ινστιτούτου Levy του Bard College, Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ, είχε παρουσιάσει το βιβλίο του για το «Plan B» που σχεδίαζαν να εφαρμόσουν το καλοκαίρι του 2015 με τον Γ. Βαρουφάκη και «την ομάδα τους», σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων. «Το σχέδιο μπορεί να μην εφαρμόστηκε, αλλά θα μπορούσε να εφαρμοστεί στο μέλλον, καθώς είναι σίγουρο ότι το ελληνικό πρόγραμμα θα αποτύχει», κατέληγε αινιγματικά ο κ. Γκάλμπρεϊθ, συνεργάτης του κ. Παπαδημητρίου στο Levy. Βέβαια, τον Αύγουστο του 2015 ο νέος υπουργός Οικονομίας είχε διαχωρίσει πλήρως τη θέση από το Σχέδιο Β του Γ. Βαρουφάκη, δηλώνοντας ότι ο ίδιος είχε προωθήσει την ιδέα του παράλληλου νομίσματος. Στο μεταξύ, ο νομπελίστας κ. Στίγκλιτς (συνεργάτης και αυτός του κ. Παπαδημητρίου στο Levy), όπως αποκαλύφθηκε το 2010, είχε πείσει τον τότε πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου να σύρει τη χώρα στο ΔΝΤ. Πάντως, ομογενείς συνάδελφοί του από την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού εκθειάζουν τον Δ. Παπαδημητρίου σε επαγγελματικό επίπεδο, αναφέροντας ότι συχνά καλούνταν στο Κογκρέσο για θέματα επενδύσεων και εξωτερικού εμπορίου. «Είναι πολύ ψηλά στη νεοϋορκέζικη γραφειοκρατία, στον σκληρό πυρήνα του αμερικανικού Δημοσίου», λένε, αρνούμενοι ωστόσο να διατυπώσουν άποψη για τους λόγους της επιστροφής του στην Ελλάδα. «Μην εκπλαγείτε αν δείτε τον Ομπάμα να του απευθύνεται ονομαστικά στον ενικό τώρα, που θα έρθει στην Αθήνα», σημειώνουν με νόημα.

Έως "χθες" υπέγραφε για "παράλληλο νόμισμα"

της Κορίνας Σαμάρκου - Εφημερίδα Παραπολιτικά

Μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα ήμουν ακαδημαϊκός. Οι ακαδημαϊκοί μπορούν να λένε πολλά, αλλά, όταν έρχεται η στιγμή που πρέπει να υλοποιήσουν ένα πρόγραμμα, τότε βλέπουν ότι μερικά πράγματα που έχουν πει ίσως να είναι λάθος». Η αγωνία του νέου υπουργού Οικονομίας, Δημήτρη Παπαδημητρίου, να αποκηρύξει το προηγούμενο έργο του ήταν προφανής στις αλλεπάλληλες δηλώσεις που έκανε αφότου ανέλαβε το χαρτοφυλάκιό του. Ηταν, βέβαια, και δικαιολογημένη. Ο ρόλος του υπουργού που καλείται να βγάλει την οικονομία από την ύφεση και να προσελκύσει επενδύσεις δεν συμβαδίζει με εκείνον του ακαδημαϊκού, που επιμένει ότι η μοναδική διέξοδος για αυτή τη χώρα είναι η έκδοση ενός νέου νομίσματος, που θα κυκλοφορεί παράλληλα με το ευρώ. Αυτό που αποσιωπούσε ο κ. Παπαδημητρίου κάθε φορά που δήλωνε πίστη στο ευρώ είναι ότι η αρθρογραφία του για το αντίθετο δεν είναι και τόσο μακρινή. Για την ακρίβεια, ήταν μόλις πριν από δύο μήνες όταν ως πρόεδρος του Levy Economics Institute επιχειρηματολογούσε με ακόμα μία εκτενή μελέτη του υπέρ του Geuro, του παράλληλου νομίσματος, που θα έβγαζε την Ελλάδα από την ύφεση.

Το οικονομικό ινστιτούτο Levy του αμερικανικού Bard College είναι ένα μη κερδοσκοπικό και πολιτικά ανεξάρτητο think tank, που, όπως τουλάχιστον αναφέρει στο site του, στοχεύει στο να διευκολύνει ακαδημαϊκούς, επιχειρηματίες και κυβερνητικούς αξιωματούχους να συνεργαστούν σε προβλήματα κοινού ενδιαφέροντος. Υπό αυτό το πρίσμα, τα τελευταία χρόνια μοιάζει να ασχολείται κυρίως με την ελληνική κρίση, η οποία απασχολεί όχι μόνο πολλές από τις μελέτες του, αλλά και την ελληνική έκδοση της ιστοσελίδας του.

Το σίγουρο είναι ότι στην εντυπωσιακή έπαυλη «Blithewood», με θέα τον ποταμό Χάντσον, όπου εδρεύει το Levy, η είδηση της υπουργοποίησης του κ. Παπαδημητρίου έχει προκαλέσει ενθουσιασμό. «Ο DBP (πρόκειται για τα αρχικά του υπουργού) στη νέα ελληνική κυβέρνηση. Η μεγαλύτερη ευκαιρία να τσεκάρουμε εάν μια κυβέρνηση θα πάρει τις μελέτες μας στα σοβαρά…», έγραψε στον λογαριασμό του στο Twitter ο Ιταλός ακαδημαϊκός Gennaro Zezza, που έχει συνυπογράψει τις μελέτες του Levy για το παράλληλο νόμισμα και προφανώς δεν είχε ενημερωθεί για το «mea culpa» του έως πρότινος συνεργάτη του.

Η πρώτη φορά που το αμερικανικό ινστιτούτο έριξε στο τραπέζι την ιδέα του Geuro ήταν τον Φεβρουάριο του 2014. Σε μελέτη του, που τότε υπέγραφαν ο Δημήτρης Παπαδημητρίου με τους Μιχάλη Νικηφόρο και Gennaro Zezza, το Levy κατέληγε ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να δει το φως στο τέλος του τούνελ ακολουθώντας το πρόγραμμα των πιστωτών. Αντ’ αυτού, οι τρεις ακαδημαϊκοί είχαν να προτείνουν τέσσερις λύσεις: 1) Ενα νέο Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα, με ευρωπαϊκά κεφάλαια, 2) «Πάγωμα» του ελληνικού χρέους και της εξυπηρέτησής του, 3) Κυκλοφορία ενός παράλληλου νομίσματος και 4) Εφαρμογή ενός κρατικού σχεδίου για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, που θα χρηματοδοτηθεί με το παράλληλο νόμισμα.

 

Θεωρώντας ότι οι επιλογές 1 και 2 θα ήταν μεν οικονομικά δυνατές, αλλά πολιτικά αδύνατες, το Levy κατέληγε στο συμπέρασμα ότι ο μόνος τρόπος για να βελτιωθεί γρήγορα το επίπεδο ζωής ενός μεγάλου μέρους του ελληνικού πληθυσμού είναι η δημιουργία μιας στρατιάς από δημοσίους υπαλλήλους, οι οποίοι θα πληρώνονται με Geuro.

Η ιδέα του Geuro (που, όπως παραδέχονται οι οικονομολόγοι του Levy, έχει στηριχθεί σε πολλές προηγούμενες μελέτες, όπως αυτές του πρώην επικεφαλής οικονομολόγου της Deutsche Bank Thomas Mayer, του Martin Feldstein από το Χάρβαρντ και άλλων) συνέχισε να απασχολεί τις αναλύσεις του ινστιτούτου τα επόμενα 2,5 χρόνια.

Τον Σεπτέμβριο του 2016, το Levy επανήλθε στο ζήτημα με νέα μελέτη του, υπό τον πολλά υποσχόμενο τίτλο «Ελλάδα: Βγαίνοντας από την ύφεση». Αυτή τη φορά, οι κ. Παπαδημητρίου, Νικηφόρος και Zezza διαπίστωσαν ότι η στρατηγική των πιστωτών να επανεκκινήσουν την ελληνική οικονομία μέσω αύξησης των εξαγωγών απέτυχε και κατέληξαν ότι αυτό που απαιτείται επειγόντως είναι μια πρωτοβουλία για την τόνωση της συνολικής ζήτησης.

Πρότεινε να τυπώσουν "δημοσιονομικό νόμισμα" στις αρχές του ’17

Το Levy Economics Institute προτείνει δύο λύσεις για να βγει από την ύφεση η ελληνική οικονομία, αλλά μέσω της ανάλυσής του καταλήγει ότι, για να υπάρξει μια δυναμική ανάκαμψη από το 2017, απαιτείται ουσιαστικά ο συνδυασμός των δύο. Η πρώτη λύση προβλέπει την αποπληρωμή 5,5 δισ. ευρώ από τις ανεξόφλητες οφειλές του κράτους το 2016-2017 και την αύξηση των δημόσιων επενδύσεων κατά 6 δισ. ευρώ για το 2017-2018. Η δεύτερη λύση επαναφέρει την προηγούμενη σκέψη του Levy για ένα κρατικό πρόγραμμα δημιουργίας θέσεων εργασίας, που θα χρηματοδοτηθεί μέσω του Geuro.

Σύμφωνα με τον κ. Παπαδημητρίου, από το πρώτο τρίμηνο του 2017 η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να αρχίσει να τυπώνει ένα «δημοσιονομικό νόμισμα», παρόμοιο με το συμπληρωματικό που από το 1934 κυκλοφορεί με επιτυχία στην Ελβετία παράλληλα με το φράγκο. Με το νέο αυτό νόμισμα, το Geuro, κάθε φορολογούμενος θα μπορεί να πληρώσει έως και το 20% των φόρων που του αναλογούν. Ομως, βασικός στόχος του Geuro θα είναι να χρηματοδοτήσει τη σταδιακή εφαρμογή ενός κρατικού προγράμματος, που θα δίνει μια θέση εργασίας σε όποιον είναι διατεθειμένος να δουλέψει για έναν κατώτατο μισθό. Το Levy προτείνει να τεθεί αυτός ο μισθός στα 586 ευρώ, επίπεδο που, όπως εξηγεί, διασφαλίζει μεν μια αξιοπρεπή διαβίωση, αλλά δεν λειτουργεί ανταγωνιστικά ως προς την απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα. Σύμφωνα με το σχέδιο, οι εργαζόμενοι αυτοί θα πληρώνονται κατά 50% σε Geuro και κατά 50% σε ευρώ, ενώ σε Geuro θα καταβάλλεται επίσης το 10% των μισθών των κανονικών δημοσίων υπαλλήλων και το 5% των συντάξεων. Το σχέδιο του Levy προβλέπει τη δημιουργία 25.000 κρατικών θέσεων εργασίας ανά τρίμηνο και, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ινστιτούτου, θα φέρει ανάπτυξη 5,2% το 2017 και 3,7% το 2018. «Εχει δουλέψει σε άλλες χώρες και μπορεί να δουλέψει και στην Ελλάδα», είναι η φράση με την οποία έκλεινε τη μελέτη του ο Δ. Παπαδημητρίου.