Το γεγονός ότι περνά µια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο ένα εκ των πλέον ισχυρών δηµοσιογραφικών συγκροτηµάτων -αν όχι το ισχυρότερο-, ο ∆ηµοσιογραφικός Οργανισµός Λαµπράκη, σηµατοδοτεί ενδεχοµένως ένα τέλος εποχής για αυτό που ονοµάζαµε «παραδοσιακό Τύπο». Ασφαλώς και το Συγκρότηµα Λαµπράκη είχε υποστεί το πλήγµα της απώλειας του ενηµερωτικού µονοπωλίου, ανάλογο µε αυτό που είχαν υποστεί και άλλα Μέσα, τα οποία αναγκάστηκαν πολύ πριν από τις εφηµερίδες του ∆ΟΛ να αναστείλουν την έκδοσή τους, όπως λ.χ. δύο ιστορικές εφηµερίδες, η «Μεσηµβρινή» και η «Απογευµατινή» (ή η «Ακρόπολις», υπό την αυθεντική της βεβαίως µορφή).

Οµως, αυτό που συµβαίνει πλέον, µετά από 93 χρόνια, στο άλλοτε πανίσχυρο Συγκρότηµα, µε τις παρεµβάσεις του στα πολιτικά πράγµατα, παραπέµπει -τηρουµένων των αναλογιώνστη γνωστή ταινία υπό τον τίτλο «Ο Ολυµπος έπεσε», που αναφέρεται στην πτώση του απόρθητου, υποτίθεται, Λευκού Οίκου. Παρά το γεγονός ότι και άλλες φορές το Συγκρότηµα είχε αντιµετωπίσει προβλήµατα, η αλήθεια είναι ότι από τον θάνατο του Χρήστου Λαµπράκη η κατάσταση επιδεινώθηκε. Την δύσκολη κατάσταση επέτεινε η άµεση έναρξη των κινητοποιήσεων που αποφάσισαν οι απλήρωτοι εδώ και µήνες εργαζόµενοι στον Οργανισµό, τόσο στα έντυπά του όσο και στον ραδιοφωνικό σταθµό Βήµα FM 99,5 και στα sites, οι οποίοι τελικά αποφάσισαν να µη συνεχίσουν τις κινητοποιήσεις τους.

Λήγοντος του έτους ουσιαστικά λήγει και η ηγετική θητεία του Σταύρου Ψυχάρη, καθώς ο σηµερινός διευθυντής του «Βήµατος», Αντώνης Καρακούσης, ανακοίνωσε στους εργαζοµένους ότι για τη χρηµατοδότηση του Οργανισµού απαιτούνται 7-8 εκατ. ευρώ, τα οποία δεν µπορεί να διαθέσει σε αυτή τη φάση ο κ. Ψυχάρης. Ετσι, τον πρώτο λόγο έχουν πλέον οι τράπεζες που δανειοδοτούσαν τον Οργανισµό. Ο ∆ηµοσιογραφικός Οργανισµός Λαµπράκη παρ’ ολίγον να συµπληρώσει βίο ενός αιώνος. Ιδρύθηκε το 1922, κατά το έτος της Μικρασιατικής Καταστροφής, από τον ∆ηµήτρη Λαµπράκη, τον οποίον διαδέχθηκε το 1957 ο γιος του, Χρήστος, που διαδραµάτισε σηµαντικό ρόλο τόσο στην ενηµέρωση όσο και στον πολιτικό χώρο, µέσω των άλλοτε πανίσχυρων εφηµερίδων «Το Βήµα» και «Τα Νέα».

Το «Βήµα» ιδρύθηκε από τον ∆ηµήτρη Λαµπράκη το 1922, µε συνιδρυτές τους Φιλελεύθερους Αλέξανδρο ∆ιοµήδη, Εµµανουήλ Τσουδερό και Κωνσταντίνο Ρέντη, και µέχρι το 1944 κυκλοφορούσε ως «Ελεύθερον Βήµα», ενώ το 1945 µετονοµάστηκε σε «Βήµα». Με τη συµπλήρωση 86 ετών από την ίδρυσή του, και συγκεκριµένα στις 6 Φεβρουαρίου του 2008, ένας εκ των παλαιότερων συντακτών του ∆ΟΛ και ανταποκριτής των εφηµερίδων του Συγκροτήµατος στις ΗΠΑ, ο Στάθης Ευσταθιάδης, δηµοσίευσε στο «Βήµα» ένα αφιέρωµα µε το οποίο παρέθετε ορισµένα ιστορικά στοιχεία για την επίσης ιστορική εφηµερίδα. Ιδρυτές του «Ελεύθερου Βήµατος», όπως λεγόταν τότε, ήταν πρόσωπα του προοδευτικού χώρου των Φιλελευθέρων του Ελευθερίου Βενιζέλου, ορισµένοι εκ των οποίων διατηρούσαν στενές σχέσεις µε τον -ισχνό τότετραπεζικό χώρο της Αθήνας και του ελληνισµού της Αιγύπτου: οι Αλέξανδρος Καραπάνος, Γεώργιος Ρούσος (σ.σ.: καµία σχέση µε τον συγγραφέα), Αλέξανδρος ∆ιοµήδης, Εµµανουήλ Τσουδερός, Γεώργιος Εξηντάρης, Κωνσταντίνος Ρέντης και ∆ηµήτριος Λαµπράκης, ο οποίος και ανέλαβε διευθυντής, µε αρχισυντάκτη τον Γεράσιµο Λύχνο. Οπως ανέφερε ο κ. Ευσταθιάδης, πρόγραµµα της εφηµερίδας, όπως προανήγγελλε ο αρθρογράφος στο πρώτο φύλλο της, «είναι το πρόγραµµα του Κόµµατος των Φιλελευθέρων εις το οποίο ανήκουν οι ιδρυταί και συνεργάται τους. Θα εµπνέεται συνεπώς εκ των αρχών της λαϊκής επαναστάσεως του 1909 (Γουδή) εκ της οποίας προέκυψε τούτο». «∆εν περιοριζόταν στην πολιτική αρθρογραφία και στα ξηρά στρατιωτικά ανακοινωθέντα το τετρασέλιδο µεγάλου σχήµατος “Ελεύθερον Βήµα”». Από το πρώτο του φύλλο, της 6ης Φεβρουαρίου 1922, έδειξε τον δυναµισµό και την ιδεολογική του κατεύθυνση.

Η δραστηριότητα του ∆ΟΛ, τόσο η εκδοτική όσο και η επιχειρηµατική, εντάθηκε τη δεκαετία του 1980. Ηδη από το 1959 ο Χρήστος Λαµπράκης είχε εκδώσει την εβδοµαδιαία αθλητική εφηµερίδα «Οµάδα», το 1963 το µηνιαίο περιοδικό «Εποχές» και το 1967 τον ετήσιο οδηγό τουρισµού «∆ιακοπές». Το 1981 εκδόθηκε το τριµηνιαίο περιοδικό «Αρχαιολογία», αλλά ο ∆ΟΛ επεκτάθηκε και στον τουριστικό κλάδο, ιδρύοντας το γραφείο τουρισµού Travel Plan. Το 1987 ο ∆ΟΛ απέκτησε µε άµεσο και έµµεσο τρόπο (µέσω της θυγατρικής ΒΙΝΤΕΟΣΤΑΡ, µετέπειτα ∆ΟΛΕπικοινωνίες) την πλειοψηφία των µετοχών της εταιρείας τηλεοπτικών παραγωγών Στούντιο ATA A.E. Ακόµα, εξαγόρασε τη Ν. Θεοφανίδης Α.Ε., η οποία εξέδιδε τα περιοδικά «Ροµάντζο», «Βεντέτα», «Πάνθεον» και «Γάµος». Το 1988 εκδόθηκαν το «RAM» και το «Marie Claire». To 1989 εξαγοράστηκε η Freegate Tourism, µε έδρα τη Νέα Υόρκη. Την ίδια χρονιά ιδρύθηκε ο τηλεοπτικός σταθµός Mega Channel από την εταιρεία Τηλέτυπος Α.Ε., στην οποία ο ∆ΟΛ µετείχε ως συνιδρυτής µε 20%. Το 1992 εκδόθηκε το «TV Zapping» από κοινού µε την Πήγασος Α.Ε. και ιδρύθηκε η Databank A.E. από κοινού µε την ΙΝΤΡΑΣΟΦΤ Α.Ε. Ακολούθησαν ο «Αγγελιοφόρος», «Το παιδί µου κι εγώ», το «ROM», το «Market HiTECH», το «Vita», οι «Καριέρες» και πολλά ακόµη. Παράλληλα, ολοκληρώθηκε η µεγάλη εκτυπωτική µονάδα του ∆ΟΛ στην Ακαδηµία Πλάτωνος. (Η συνολική επένδυση ανερχόταν περίπου στα 6 δισ. δραχµές). Ιδρύθηκε, επίσης, το πρακτορείο Τύπου Αργος Α.Ε. Το 2000 εκδόθηκε το εβδοµαδιαίο περιοδικό ποικίλης ύλης «ΒΗmagazino», που διανεµόταν µαζί µε το «Βήµα της Κυριακής». Εως το 2001, ο ∆ΟΛ, µαζί µε τις θυγατρικές του, εξέδιδε 4 εφηµερίδες και 21 περιοδικά, τα οποία απορροφούσαν τη µεγαλύτερη διαφηµιστική δαπάνη στην αγορά, ενώ συµµετείχε σε αλυσίδα βιβλιοπωλείων και σε εκδόσεις βιβλίων.

Τα «Νέα» εκδόθηκαν πρώτη φορά στις 28 Μαΐου του 1931 ως «Αθηναϊκά Νέα», αλλά άλλαξαν τίτλο και κυκλοφόρησαν ως απλά «Νέα» το 1945. Τα «Νέα», όπως και η «Αθηναϊκή», είχαν το... προνόµιο να αποτελέσουν αντικείµενο λαϊκής οργής το 1965, όταν αγανακτισµένοι οπαδοί της Ενώσεως Κέντρου τα έκαψαν στη Χρήστου Λαδά, όπου ήταν τα γραφεία της εφηµερίδας, επειδή λεγόταν πως ήταν αποφασισµένα -καίτοι µε την Ενωση Κέντρουνα υποστηρίξουν στην Αποστασία τη λύση Στεφανόπουλου σε βάρος εκείνης του Γεωργίου Παπανδρέου.

Η µετάβαση από πατέρα σε γιο και η δύσκολη περίοδος ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ, ο διαχρονικός ρόλος του Συγκροτήµατος στα πολιτικά πράγµατα της χώρας; Οντως, είχε τη δύναµη να ανεβοκατεβάζει κυβερνήσεις όπως λέγεται χρόνια τώρα στα πολιτικά και δηµοσιογραφικά γραφεία; Η αλήθεια είναι ότι την περίοδο της Μεταπολίτευσης η ισχύς του ∆ΟΛ, επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, ήταν πολύ µεγάλη. Πάντως, υπάρχουν πραγµατικά περιστατικά από τα οποία µπορεί ο αναγνώστης να βγάλει τα συµπεράσµατά του για τη διαχρονική επιρροή του στα πολιτικά πράγµατα.

Μερικά παραδείγµατα... Το 1950 ο αρχηγός του Λαϊκού Κόµµατος, Κωνσταντίνος Τσαλδάρης, κατήγγελλε από του βήµατος της Βουλής ότι το Συγκρότηµα Λαµπράκη είχε βλαβερή επίδραση στα πολιτικά πράγµατα της χώρας. Κι αυτό διότι µε τις εφηµερίδες του πολεµούσε το Λαϊκό Κόµµα, ενόψει µάλιστα εκλογών, δείχνοντας την προτίµησή του προς τον στρατάρχη Παπάγο. Στην ίδια οµιλία του στη Βουλή ο Τσαλδάρης είχε αναφέρει ότι «τα εκδοτικά συγκροτήµατα που από 50ετίας και πλέον είχαν δηµιουργηθεί στην Ελλάδα έφεραν τον τόπο προ µιας δυσχερέστατης κατάστασης. Κατά την περίοδο αυτή το Λαϊκό Κόµµα επιτέλεσε αξιόλογο κοινωνικό και οικονοµικό έργο και διά τούτο ασκείτο πολεµική κατ’ αυτού από τα διάφορα συγκροτήµατα». Σε µια άλλη περίπτωση συνέβη το εξής. Μία από τις επιχειρηµατικές δραστηριότητες του Χρήστου Λαµπράκη είχε να κάνει µε το ∆ηµόσιο. Οµως, ένας υπουργός αντιδρούσε. Ο επικεφαλής της επιχείρησης αυτής του Χρήστου Λαµπράκη είχε απαυδήσει και του µετέφερε το παράπονό του για τις καθυστερήσεις. Και τότε ο Λαµπράκης του είπε: «Μη χολοσκάς... Την άλλη εβδοµάδα θα γίνει ανασχηµατισµός και θα µπει στη θέση που µας ενδιαφέρει δικός µας άνθρωπος».

Το 1957 πέθανε ο ∆ηµήτρης Λαµπράκης και άρχισε η περίοδος του Χρήστου Λαµπράκη. Ο µετέπειτα ιδρυτής του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών µετακινήθηκε από τη διεύθυνση του «Ταχυδρόµου» σε αυτήν του «Ελεύθερου Βήµατος», της ναυαρχίδας του Συγκροτήµατος. Ολιγοµίλητος έως σιωπηλός δηµόσια, πλην όµως καίρια παρεµβατικός στα παρασκήνια, έζησε από το πηδάλιο του Συγκροτήµατος όλα τα σηµαντικά γεγονότα: Αποστασία, χούντα, Μεταπολίτευση, άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία.

Τα προδικτατορικά παραπατήµατά του, όπως όταν στα Ιουλιανά του 1965 οργισµένοι οπαδοί του Κέντρου έκαιγαν τις εφηµερίδες του Συγκροτήµατος, θεωρώντας ότι δολοπλοκούσε µε τον βασιλιά, δεν ακύρωσαν τον ρόλο των εφηµερίδων του µεταπολιτευτικά, ως κατεξοχήν εκφραστών της «δηµοκρατικής παράταξης». Ηταν η περίοδος που ανδρώθηκε ο Σταύρος Ψυχάρης. Ηταν επίσης η εποχή της διεύρυνσης. Εως το 2001, ο ∆ΟΛ, µαζί µε τις θυγατρικές του, εξέδιδε 4 εφηµερίδες και 21 περιοδικά, που απορροφούσαν τη µεγαλύτερη διαφηµιστική δαπάνη.

Επίσης συµµετείχε σε αλυσίδα βιβλιοπωλείων και σε εκδόσεις βιβλίων, κατείχε 5 εκτυπωτικές µονάδες, µε πλήρη κάλυψη όλου του φάσµατος της εκτύπωσης, λειτουργούσε δύο τουριστικά πρακτορεία, δύο εταιρείες διανοµής και µία εταιρεία τηλεφωνικής προώθησης πωλήσεων και διαχείρισης σχέσεων πελατών, συµµετείχε στη λειτουργία τηλεοπτικού σταθµού, στην αντιπροσώπευση κινηµατογραφικών ταινιών, στην εκµετάλλευση κινηµατογραφικών αιθουσών και σε παραγωγές τηλεοπτικών ταινιών και ψηφιακού οπτικοακουστικού υλικού, την ώρα που είχε επεκταθεί και στο ∆ιαδίκτυο. Η αυτοκρατορία είχε αγγίξει τα όριά της. Οι ζηµίες άρχισαν να διογκώνονται. Ετσι, στις µέρες µας φτάσαµε στην πτώση. Οι τράπεζες έκλεισαν την κάνουλα και περίπου 700 εργαζόµενοι αντικρίζουν το µέλλον µε ανησυχία.

Προφήτευσε τη χρεοκοπία 30 χρόνια πριν

ΕΝΑ ΑΛΛΟ ΕΝΤΥΠΟ που είχε τεράστια επιρροή στον πολιτικό και οικονοµικό κόσµο ήταν ο «Οικονοµικός Ταχυδρόµος», υπό τη διεύθυνση ενός εξαίρετου όσο και χαρισµατικού δηµοσιογράφου, του Γιάννη Μαρίνου. Αν κυκλοφορούσε σήµερα ο «Οικονοµικός Ταχυδρόµος», θα είχε συµπληρώσει βίο 90 ετών! Εκλεισε αδόξως το 2004, διότι υπήρξε ένα έντυπο που περίπου 30 χρόνια πριν είχε προβλέψει την κρίση και τους κινδύνους για τη χρεοκοπία της Ελλάδας.

Οµως, η ηγεσία του ∆ΟΛ προτίµησε πρώτα να αλλάξει τον χαρακτήρα του σε περίπου lifestyle και στη συνέχεια να κλείσει το έντυπο. Είναι χαρακτηριστικό «της οσµής των γεγονότων, αλλά και του µέλλοντος» που είχε ο «Ο.Τ.» ένα άρθρο του Γιάννη Μαρίνου τον Μάιο του 1986 µε τίτλο «Προτιµούµε να πνιγούµε χορεύοντας, όπως οι επιβάτες του “Τιτανικού”»! «Και ιδού πού φθάσαµε», έγραφε ο Γ. Μαρίνος: «Αντί να δουλεύουµε για να παράγουµε εισόδηµα, να τρώµε από τα έτοιµα και από τα δανεικά...».

«Παιδί» του ∆ΟΛ υπήρξε βεβαίως και ο απλός «Ταχυδρόµος», το περιοδικό ποικίλης ύλης που επί χρόνια κυριάρχησε στον συγκεκριµένο χώρο, µε το εµβληµατικό περιστέρι στο λογότυπό του, που καθιερώθηκε σε µια αναµόρφωση του περιοδικού το 1976. Ο «Ταχυδρόµος», που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1954, είχε τα εκδοτικά του σκαµπανεβάσµατα, καθώς είχε στο παθητικό του και µια εξάχρονη διακοπή κυκλοφορίας. Συνέχισε µετέπειτα, το 2000, ως ένθετο της εφηµερίδας «Τα Νέα του Σαββατοκύριακου». Οταν πρωτοκυκλοφόρησε έµοιαζε περισσότερο µε ταµπλόιντ εφηµερίδα, µέχρι που, δώδεκα χρόνια µετά, το 1966, άλλαξε σχήµα και έγινε το περιοδικό που γνωρίσαµε. Τον ∆εκέµβριο του 1993 (σ.σ.: προφανώς ο ∆εκέµβριος δεν υπήρξε ποτέ ο γούρικος µήνας για τον ∆ΟΛ), ο «Ταχυδρόµος» ανέστειλε την έκδοσή του. Προφανώς, υπεύθυνος για την ατυχή πορεία που είχε το επιτυχηµένο έντυπο, υπό τη διεύθυνση του Νίκου Κυριαζίδη, ήταν ο Γιάννης Καψής, που θέλησε να αλλάξει τη θεµατολογία του.