Ιστορική είναι η σημερινή μέρα για το ΠΑΣΟΚ καθώς, πριν από 37 χρόνια η Ελλάδα, εξέλεγε στις εθνικές εκλογές του 1981, την πρώτη σοσιαλιστική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Ανδρέα Παπανδρέου, δίνοντάς του το θριαμβευτικό ποσοστό του 48%.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου, που είχε ιδρύσει το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα μόλις 7 χρόνια νωρίτερα (3/9/1974) - με συνθήματα «Εδώ και τώρα αλλαγή», «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες» και «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ, το ίδιο συνδικάτο», έπεισε τους Έλληνες ψηφοφόρους και κέρδισε τον Γεώργιο Ράλλη στην μάχη των βουλευτικών εκλογών.

Μάλιστα, μόλις διαφάνηκε η επικράτηση του Κινήματος στις βουλευτικές εκλογές, ο Ράλλης συνεχάρη τον Παπανδρέου για τη νίκη του και τις επόμενες ημέρες έγινε ομαλά η παράδοση της εξουσίας. 

Η κυβερνητική αυτή μετάβαση χαρακτηρίστηκε τόσο πριν όσο και μετά τις εκλογές σαν "Αλλαγή". O ιστορικός ιδρυτής και ηγέτης του ΠΑΣΟΚ καλλιέργησε το προφίλ του πολιτικού που βρισκόταν σε άμεση επαφή και επικοινωνία με τα λαϊκά στρώματα και συνήθως προσφωνούνταν, από φίλους και αντίπαλους, με το μικρό του όνομα, «Ανδρέας».

Η νίκη του Ανδρέα θεωρήθηκε ιστορική για την Ελλάδα και για το ΠΑΣΟΚ το οποίο για πρώτη φορά ανέβαινε στην εξουσία. Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Παπανδρέου, πραγματοποιήθηκαν αρκετές προεκλογικές δεσμεύσεις ενώ κάποιες άλλες όχι -έξω οι βάσεις του ΝΑΤΟ-, η χώρα μας έζησε μια μακρά περίοδο ευημερίας, έκλεισαν τα τραύματα του Εμφυλίου Πολέμου που ταλάνιζαν για χρόνια τον Ελληνικό λαό, αναγνωρίστηκε η Εθνική Αντίσταση κ.α.

Το ΠΑΣΟΚ με 48,07% κατέλαβε 172 έδρες, η ΝΔ με 35,87% των ψήφων κατέλαβε 115 έδρες και το ΚΚΕ με 10,93% 13 έδρες. Τα υπόλοιπα κόμματα που συμμετείχαν δεν κατάφεραν να εκλέξουν κανένα βουλευτή. Από εκείνες μάλιστα τις εκλογές παγιώνεται το δίπολο ΠΑΣΟΚ – ΝΔ, με τρίτο πόλο την Αριστερά, η οποία εκπροσωπείται στη Βουλή από το ΚΚΕ.

Ο χάρτης των εκλογών 

Σύμφωνα με μαρτυρίες, το βράδυ της 18ης Οκτωβρίου στο Καστρί επικρατούσε ατμόσφαιρα νίκης, συγκίνησης, χαράς, ευφορίας, ελπίδας για το αύριο»,

«Μαζί με την οικογένεια βρίσκονταν εκεί όλα τα κορυφαία στελέχη, η Μελίνα (που είχε και γενέθλια) με τον γλυκύτατο Ζιλ Ντασέν, ο Γιώργος Γεννηματάς, ο Γιάννης Αλευράς, ο Γιώργος Χαραλαμπόπουλος, ο Κώστας Λαλιώτης, ο Αντώνης Λιβάνης, η Αγγέλα Κοκκόλα, ο Γιώργος Κατσιφάρας (η σκιά του προέδρου), ο Μιχάλης Ζιάγκας και πολλοί άλλοι περισσότερο ή λιγότερο επώνυμοι.

Τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων την επόμενη των εκλογών

Μέχρι και ο Ριζοσπάστης πανηγύρισε τη νίκη του ΠΑΣΟΚ

Το περιοδικό Time κυκλοφόρησε με εξώφυλλη φωτογραφία τον Ανδρέα Παπανδρέου συνοδευόμενη από τη φράση «Greece swings Left».

Το ιστορικό διάγγελμα του Ανδρέα Παπανδρέου προς τον ελληνικό λαό που μεταδόθηκε από την ΕΡΤ.

«Ελληνίδες, Έλληνες,

Απόψε κατέχομαι από βαθιά συγκίνηση. Είμαι πράγματι συγκινημένος για την μεγάλη εμπιστοσύνη που μου έχετε δείξει. Και έχω ταυτόχρονα το αίσθημα βαριάς ευθύνης, την οποία επωμίζομαι εγώ και οι συνεργάτες μου, για να πραγματώσουμε το έργο της Αλλαγής, γιατί η Αλλαγή σήμερα είναι όρος για την επιβίωση του έθνους, για την ευημερία του λαού μας. Και αισθάνομαι πραγματικά υπερήφανος που αυτή η θέση, αυτή η προοπτική για την χώρα μας, εγκρίθηκε κατά τόσο δυνατό, ισχυρό και δημοκρατικό τρόπο από την μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Όπως σας είπα στις ομιλίες μου, και σε πλατείες και από την τηλεόραση, από αύριο, τις 19 του Οκτώβρη, αρχίζει η σκληρή δουλειά. Και επαναλαμβάνω αυτό που σας έχω ήδη πει: ότι για να βγει πέρα το πρόγραμμα της Μεγάλης Αλλαγής, για να ευοδωθούν επιτέλους οι μεγάλες προσδοκίες του λαού μας, θα απαιτηθεί η άμεση, ενεργός συμμετοχή σας. Θα προχωρήσουμε με σταθερά βήματα, πάντοτε ζητώντας την συναίνεσή σας, την πλατιά λαϊκή συναίνεση σε κάθε νέο μέτρο που θα πάρουμε.

Και θα κάνουμε την Αλλαγή χειροπιαστή.

Η Αλλαγή θα δείξει το πρόσωπό της πάρα πολύ γρήγορα, πολύ άμεσα. Θα ήθελα να τονίσω ότι θα υπάρξει συνεργασία όλων των πολιτειακών παραγόντων. Δεν πρόκειται με κανέναν τρόπο, όπως το είχαμε τονίσει και στο παρελθόν, να οδηγήσουμε την χώρα σε οποιαδήποτε περιπέτεια. Στόχος μας, πολιτική μας, είναι η ευημερία του λαού. Είναι η εθνική υπερηφάνεια και η κοινωνική δικαιοσύνη. Είμαστε αποφασισμένοι να εκτελέσουμε το πρόγραμμά μας κατά γράμμα, γιατί μας δώσατε αυτό που ζητούσαμε. Μας δώσατε ισχυρή, αυτοδύναμη πλειοψηφία στην Βουλή των Ελλήνων, ώστε να μπορέσουμε δίχως δισταγμούς και δίχως αναστολές, να προχωρήσουμε στην πραγμάτωση της Αλλαγής. Και σας ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου γιατί μας δώσατε αυτήν την ευκαιρία. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι θα μείνουμε στις επάλξεις αυτού του αγώνα για την Νέα Ελλάδα, που όλοι προσδοκούμε. Μιαν Ελλάδα που θα ανήκει στον λαό της, μιαν Ελλάδα που θα την διαφεντεύει ο λαός της.

Απόψε γιορτάζουμε την νίκη. Πρώτα απ' όλα των δημοκρατικών θεσμών, που καταξιώθηκαν στις 18 του Οκτώβρη του 1981. Γιορτάζουμε την νίκη της Αλλαγής. Και θα'θελα να σας παρακαλέσω, μέσα στην γιορτή σας και στην χαρά σας, να μην ξεχάσετε πως το ΠΑΣΟΚ είναι κυβέρνηση όλων των Ελλήνων, πως το ΠΑΣΟΚ ζητά τώρα από τον λαό μας συμφιλίωση. Λήθη στο παρελθόν: όλοι μαζί εμπρός για το μεγάλο, αξιόλογο έργο της οικοδόμησης της Νέας Ελλάδας.

Γεια σας, ευχαριστώ, και να ξέρετε πως θα τιμήσω το μεγάλο συμβόλαιο τιμής, που συνήψα τόσα χρόνια μαζί σας.»

Η ορκωμοσία της κυβέρνησης Παπανδρέου

Η ορκωμοσία της κυβέρνησης έγινε στις 21 Οκτωβρίου και η ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων διεξήχθη το βράδυ της Κυριακής 22 Νοεμβρίου του 1981

Εκατοντάδες οπαδοί είχαν κατακλύσει την Ηρώδη Αττικού. Αρκετοί από τους υπουργούς φορούσαν γραβάτα την οποία είχαν καταχωνιάσει στο μπαούλο από την εποχή του επαναστατικού ζιβάγκο της Μεταπολίτευσης. Άνθρωποι που επί χρόνια διαδήλωναν έξω από τα υπουργεία βρέθηκαν καθισμένοι στους υπουργικούς θώκους.

ΟΙ 41 ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ

Ο κατάλογος των μελών της κυβέρνησης : Πρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εθνικής Άμυνας Ανδρέας Παπανδρέου, υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Αντώνης Δροσογιάννης, υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Γεώργιος Πέτσος, υπουργός Συντονισμού Απόστολος Λάζαρης, υφυπουργός Συντονισμού Γιάννης Ποττάκης, υφυπουργός Συντονισμού Γρηγόρης Βάρφης, υπουργός Προεδρίας (Τύπου) Δημήτρης Μαρούδας, υφυπουργός Προεδρίας ( Αθλητισμού) Γεώργιος Κατσιφάρας, υπουργός Εξωτερικών Γιάννης Χαραλαμπόπουλος, υφυπουργός Εξωτερικών Κάρολος Παπούλιας, υφυπουργός Εξωτερικών Ασημάκης Φωτήλας, υπουργός Εσωτερικών Γιώργος Γεννηματάς, υφυπουργός Εσωτερικών Στάθης Παναγούλης, υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου Ευάγγελος Κουλουμπής, υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Λευτέρης Βερυβάκης, υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Γιώργος Λιάνης, υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Πέτρος Μώραλης, υφυπουργός Οικονομικών Δημήτρης Τσοβόλας, υφυπουργός Οικονομικών Δημοσθένης Δημοσθενόπουλος, υπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών Παρασκευάς Αυγερινός, υφυπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών Μαρία Κυπριωτάκη-Περράκη, υφυπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών Ρούλα Κακλαμανάκη, υπουργός Βιομηχανίας και Ενέργειας Αναστάσιος Πεπονής, υφυπουργός Βιομηχανίας και Ενέργειας Δημήτριος Πητσιώρης, υπουργός Δημοσίων Έργων Άκης Τσοχατζόπουλος, υπουργός Εργασίας Απόστολος Κακλαμάνης, υπουργός Γεωργίας Κώστας Σημίτης, υφυπουργός Γεωργίας Γεώργιος Μωραΐτης, υφυπουργός Γεωργίας Κώστας Αλεξιάδης, υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Στάθης Γιώτας, υπουργός Εμπορίου Νικόλαος Ακριτίδης, υφυπουργός Εμπορίου Γιάννης Παπασπύρου, υπουργός Δημόσιας Τάξης Γιάννης Σκουλαρίκης, υπουργός Πολιτισμού και Επιστημών Μελίνα Μερκούρη, υπουργός Δικαιοσύνης Στάθης Αλεξανδρής, υπουργός Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος Αντώνης Τρίτσης, υπουργός Συγκοινωνιών Ευάγγελος Γιαννόπουλος, υφυπουργός Συγκοινωνιών Σήφης Βαλυράκης, υπουργός Βορείου Ελλάδας Βασίλης Ιντζές.

«Βροχή» τα τηλεγραφήματα

Ο Ανδρέας Παπανδρέου επιστρέφοντας μετά την ορκωμοσία στο γραφείο του βρήκε σωρό από τηλεγραφήματα.

«Πανηγυρίζουμε περήφανη νίκη δυνάμεων Αλλαγής. Χαίρομαι και σε συγχαίρω θερμά για νίκη ΠΑΣΟΚ και προσωπικό θρίαμβο» του τηλεφώνησε ο γνωστός μουσικοσυνθέτης και αγωνιστής της Αριστεράς Μίκης Θεοδωράκης.

«Παρακαλώ δεχθείτε τις καλύτερες ευχές μου για τον ελληνικό λαό και τη διαβεβαίωση των πιστών φιλικών μου αισθημάτων » του έγραψε ο σοσιαλιστής πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Φρανσουά Μιτεράν. Η Ελλάδα είχε γεμίσει ελπίδες.

Το Πρωθυπουργικό Γραφείο

Η πρώτη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου ήταν αυτή που δημιούργησε το Πολιτικό Γραφείο του Πρωθυπουργού (αργότερα Γενική Γραμματεία του Πρωθυπουργού) ως αυτοτελή δημόσια υπηρεσία (νόμος 1299/1982).

Για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία το γραφείο του πρωθυπουργού απέκτησε θεσμική υπόσταση και σημαντικό ρόλο στην χάραξη, διαμόρφωση και εφαρμογή της πολιτικής, σε διάφορους τομείς.

Ο τότε διευθυντής του Πολιτικού Γραφείου και στενός συνεργάτης του Ανδρέα Παπανδρέου, Αντώνης Λιβάνης, αποτελούσε ισχυρότερο κυβερνητικό παράγοντα απ' όλους τους υπουργούς.

Στο Πολιτικό Γραφείο του Πρωθυπουργού υπηρετούσαν πάνω από 70 σύμβουλοι και συνεργάτες, κατανεμημένοι στα αρμόδια ειδικά γραφεία του.

γενικός διευθυντής του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού: Αντώνης Λιβάνης, στον οποίο υπάγονταν:

Ιδιαίτερο Γραφείο του Πρωθυπουργού: διευθύντρια Αγγέλα Κοκκόλα

Νομικό Γραφείο του Πρωθυπουργού: διευθυντής Γεώργιος Κασιμάτης (καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου), υποδιευθυντής Στέργιος Βάλλας (εφέτης)

Διπλωματικό Γραφείο του Πρωθυπουργού: διευθυντής Χρήστος Μαχαιρίτσας

Οικονομικό Γραφείο του Πρωθυπουργού: διευθυντής Ιωάννης Παπανικολάου

Στρατιωτικό Γραφείο του Πρωθυπουργού: διευθυντής Δημήτριος Αρβανίτης (συνταγματάρχης του Στρατού Ξηράς)

Γραφείο Ασφαλείας του Πρωθυπουργού: διευθυντής Μανώλης Χουρδάκης, (αντισυνταγματάρχης της Χωροφυλακής)

Ανάμεσα στους ειδικούς συμβούλους και συνεργάτες του πρωθυπουργού που μετέπειτα έγιναν γνωστοί στον δημόσιο βίο ήταν και οι: Νικόλαος Γκαργκάνας, Γιάννης Ρουμπάτης, Γιάννος Κρανιδιώτης, Μιχάλης Σάλλας, Δημήτριος Οπρόπουλος, Λάμπης

Νικολάου, Δημήτρης Αβραμόπουλος, Σπύρος Φλογαΐτης, Αντώνης Στρατής, Μιχάλης Ζιάγκας, Κυβέλη Θεοχάρη, Περικλής Νεάρχου, Γιώργος Τρεπεκλής κ.α.[

Οι προγραμματικές δηλώσεις του στη Βουλή στις 22 Νοεμβρίου 1981