Τα μερομήνια είναι μια πανάρχαια μέθοδος πρόβλεψης του καιρού για ολόκληρο το χρόνο και αποτελούν διαχρονικά ένα σημαντικό εργαλείο για τους παρατηρητές των καιρικών φαινομένων.

Πρόκειται για ένα κύριο χαρακτηριστικό της λαϊκής προγνωστικής μεθόδου, η οποία εξετάζει τον καιρό στο εγγύς μέλλον, μετρώντας τις συνθήκες που επικρατούν στην αντίστοιχη ημέρα των αρχών κάθε μήνα.

Μερομήνια ονομάζει ο λαός τις δώδεκα πρώτες ημέρες του όγδοου φεγγαριού του έτους, δηλαδή του Αυγούστου, οι οποίες αντιστοιχούν στις καιρικές συνθήκες με τους μήνες του επόμενου χρόνου.

Μια τέτοια μέθοδος δεν τυγχάνει και ιδιαίτερης αποδοχής από τους μετεωρολόγους και τους επιστήμονες, ωστόσο ο απλός λαός δείχνει να εμπιστεύεται αρκετά τις προβλέψεις τους.

Τι καιρό θα κάνει τον Ιανουάριο
Μέσα σε σχετικά υποφερτές συνθήκες, καλωσορίζουμε το μήνα και το χρόνο. Με κυρίαρχο στοιχείο το στεγνό βοριαδάκι, ίδιες σαν χάντρες κομπολογιού, περνούν μια μια οι μέρες, μέχρι που φθάνουμε στη μεσομηνιά. Στο χρονικό αυτό σημείο παρατηρείται μια σύντομη ανάπαυλα, με μικρή πιθανότητα βροχόπτωσης, αλλά ο βοριάς, πιο δυνατός και πιο δριμύς, αυτή τη φορά, ξαναδηλώνει την παρουσία του. Καρδιά του χειμώνα γαρ και οι μεταβολές διαδέχονται η μια την άλλη. Έτσι μια δεύτερη ανάπαυλα, συνοδευμένη από σύντομη βροχόπτωση, διαδέχεται ξανά τον τρελλοβοριά, o oποίος δεν το βάζει κάτω κι επανέρχεται , αλλά πάνω στην έξοδο τον εκτοπίζουν οι πολυπόθητες αλκυονίδες.

Τι καιρό θα κάνει το Φεβρουάριο
Ενώ όλα δείχνουν, πως το μετεωρολογικό σκηνικό βαίνει προς εξομάλυνση, ακολουθεί μια βροχούλα, αρκούντως επιθυμητή, που, πριν προλάβουμε να την καταλάβουμε και πριν συμπληρωθεί το πρώτο δεκαήμερο του μήνα, καλούμαστε ν’ αναμετρηθούμε και πάλι με την αγριάδα του κυρ βοριά. Μια αγριάδα με τα όλα της. Με κρύο, με μποφόρια και ίσως με λεύκανση των βουνοκορφών. Ευτυχώς, όχι για πολύ. Ακολουθεί ολιγοήμερη υγρή ημεράδα κι έτσι συμπληρώνονται αισίως τρεις φλεβαριάτικες εβδομάδες. Οδεύοντας, ωστόσο προς το τέλος, το ξεροβόρι ξαναδηλώνει την κυριαρχική παρουσία του κι όλοι πια εύχονται να δείξει το καλό του πρόσωπο ο επερχόμενος Μάρτης.

Τι καιρό θα κάνει το Μάρτιο
Και ω του θαύματος, ο Μάρτης δεν εμφανίζεται ως παλουκοκαύτης. Αντίθετα φοράει το γελαστό του ένδυμα, για να μας πει τη γλυκιά καλημέρα του. Η γλυκύτητά του δε αυτή, συνοδεύεται κι από όμορφες ποτιστικές και συνάμα ευεργετικές βροχούλες, που ενισχύουν τα αποθέματα των υδατικών ταμιευτήρων και προσφέρουν προσδοκίες καλής συγκομιδής στους ασχολούμενους με την καρποφορία της γης.

Η ίδια εικόνα, με μικρές εναλλαγές, ως προς την ένταση και τη διάρκεια των φαινομένων, συνεχίζεται ως τις παρυφές της εθνικής γιορτής, οπότε επικρατεί ελαφρό βοριαδάκι χωρίς τσουχτεράδα και χωρίς άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Λίγο πριν την έξοδο, ωστόσο, ο καιρός κάνει να αγριέψει, για να παραδώσει τη σκυτάλη αρκούντως ψυχρός και συνοφρυωμένος.

Τι καιρό θα κάνει τον Απρίλιο
Αναλαμβάνει «υπηρεσία» μέσα σε συνθήκες «απειλής», αλλά γρήγορα καταφέρνει να ημερέψει την κατάσταση. Σταδιακά ο καιρός γίνεται ήπιος και ευχάριστος. Την εικόνα του αυτή συνοδεύουν σποραδικά σύντομες δροσιστικές βροχούλες. Κατά τη διάρκεια της Μ. Εβδομάδας, ο καιρός γίνεται συνταιριαστός με το μελαγχολικό ύφος των ημερών. Η διακαινίσιμη εβδομάδα , που ακολουθεί, χαρακτηρίζεται από γαλήνια ηρεμία, πράγμα που διευκολύνει την πλαισίωση των καθιερωμένων μεταπασχαλινών λειτουργικών εκδηλώσεων στα ξωκλήσια.

Κάπως έτσι πορεύεται ο μήνας, μέχρι τα μέσα του τρίτου δεκαημέρου, οπότε επανεμφανίζεται ο βοριάς, ισχυρός και απειλητικός , αυτή τη φορά, έτσι που να σημειώνονται προβλήματα στις θαλάσσιες συγκοινωνίες, τις υπαίθριες ενασχολήσεις και τα σχετικά εξοχικά σπορ.

Τι καιρό θα κάνει το Μάιο
Ευχάριστη η πρωτομαγιά, αλλά όχι ήρεμη και γαλήνια όσο θα επιθυμούσαμε. Το μέτριο αεράκι διαταράσσει ελαφρώς τις ανθεστηριακές μας επιλογές, σαν να μας επιπλήττει, που αγνοήσαμε τη διεκδικητική, εργατική διάσταση της ημέρας. Στις πρώτες μέρες του μήνα, ωστόσο, ηρεμούν τα πράγματα και ίσως δροσιστούμε από κάποια βροχούλα. Σταδιακά όμως επανέρχεται , με αυξανόμενη ένταση, ο βοριάς, χωρίς ιδιαίτερες απειλές, τουλάχιστο μέχρι τη μέση του μήνα.

Από το σημείο αυτό και μετά επιχειρεί επανειλημμένως να μας τρίξει τα δόντια και κάποιες φορές τα καταφέρνει. Ευτυχώς, λίγο πριν μας αποχαιρετήσει, αποφασίζει να ηρεμήσει, προσφέροντάς μας προμηνύματα καλοκαιριού, με νηνεμία και άνοδο της θερμοκρασίας.

Τι καιρό θα κάνει τον Ιούνιο
Διαφωνεί ο Ιούνιος με την καλοκαιρινή πρόταση του προκατόχου του κι αγριεύει από την πρώτη κιόλας μέρα. Λυσσομανά ο θερμός βοριάς κι απειλεί τα θαλασσινά ταξίδια και τις αλιευτικές δράσεις, παίρνοντας τη μορφή πρώιμων, ενισχυμένων μελτεμιών. Η «αντικαλοκαιρινή» αυτή άποψη κρατά κάμποσες μέρες και ο καιρός αρχίζει ν’ αλλάζει , προς το καλύτερο, στην μέση περίπου του μήνα. Η στιγμή αυτή είναι κατάλληλη, για να δοθεί το σήμα έναρξης των « μπάνιων του λαού». Χαμηλώνουν οι άνεμοι, ανεβαίνει η θερμοκρασία και όλα πια θυμίζουν «ελληνικό καλοκαίρι». Έτσι, αργά αργά κι ήσυχα ήσυχα, κυλούν οι μέρες, μέχρι και την τελευταία, οπότε παραδίδεται η «σκυτάλη» στον Ιούλιο.

Τι καιρό θα κάνει τον Ιούλιο
Ο μήνας αυτός, κάθε χρόνο, θαρρείς κι επαναλαμβάνεται, με μικρές διαφορές. Η φετινή χρονιά δε θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Έτσι υποδεχόμαστε το μήνα με όμορφες, ζεστές, καλοκαιρινές μέρες, τις οποίες διαδέχονται τα γνωστά ετήσια μελτέμια, που κι αυτά εκτονώνονται σταδιακά, για να υποδεχτούμε τον Αύγουστο κατά την καθιερωμένη αντίληψη.