ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Πώς μπορεί να επιδράσει μια πανδημία στην ψυχική κατάσταση του ανθρώπου
Ακραίες σπασμωδικές αντιδράσεις, απειλή της κοινωνικής συνοχής και επιβάρυνση των ψυχικά ευάλωτων μπορεί να προκαλέσουν η αβεβαιότητα και οι αντιφατικές πληροφορίες που προκύπτουν σε μια πανδημία.
Τη διαπίστωση έκανε σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Πρακτορείο Fm και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου «104,9 Μυστικά Υγείας» η ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια στο Αιγινήτειο δρ Ίλια Θεοτοκά, με αφορμή τον κοροναϊό.
Σύμφωνα με δεδομένα από παλαιότερες επιδημίες, με πιο πρόσφατη του Έμπολα το 2014-2015, ο κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται το ρίσκο σε ένα διαφορετικό βαθμό, γι’ αυτό και αντιδρά διαφορετικά, αναφέρει η ψυχολόγος κι εξηγεί:
Άλλοι τρέχουν αμέσως να εμβολιαστούν, άλλοι δεν εμβολιάζονται, άλλοι δεν τηρούν ούτε τους βασικούς κανόνες υγιεινής.
«Σε δημοσιεύσεις του έγκριτου British Journal of Health Psychology είχαμε δει με τον Έμπολα ότι, όταν η επιδημία αρχίζει και γίνεται πανδημία, τότε το άγχος αυξάνεται. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να διασπαστεί και η κοινωνική συνοχή, και οι άνθρωποι έχουν μια γκάμα αντιδράσεων. Όπως φόβος, άγχος για στίγμα σε περίπτωση που νοσήσουν, κλείσιμο στον εαυτό, ξενοφοβία, πανικός ή αμυντική στάση, δηλαδή δε μιλάνε καθόλου γι’ αυτό».
Πολλές φορές υπάρχει στόχος να μεταδοθεί η φοβία και στα παιδιά, λέει η κυρία Θεοτοκά.
Να μη θέλουν οι γονείς τα παιδιά τους να πάνε σχολείο και μετά τα παιδιά να αρχίσουν να φοβούνται, βλέποντας τις αντιδράσεις των γονιών.
Σε πιο ακραίες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει και παράνοια. Δηλαδή, υπερβολή του στυλ δε μιλάω σε κανέναν, δε χαιρετάω κανέναν, αναβάλλω σημαντικές δραστηριότητες.
Εκεί βέβαια, τονίζει η κυρία Θεοτοκά, «σημαντικό ρόλο παίζετε κι εσείς οι δημοσιογράφοι στο πώς επικοινωνείτε την πληροφορία».
Οι οδηγίες από τους ειδικούς μειώνουν την αβεβαιότητα
Όσον αφορά τη γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης που έχει ενεργοποιηθεί στην Κίνα, η δρ Θεοτοκά σχολιάζει ότι εκεί υπάρχει αρκετή αβεβαιότητα, που πολλές φορές δεν είναι καλός σύμβουλος των ανθρώπων.
«Τα άτομα που είναι πιο ευάλωτα ψυχολογικά δυσκολεύονται να χειριστούν την αβεβαιότητα, νιώθουν άγχος και καταλήγουν ότι μπορεί να μην είναι σε θέση να βοηθήσουν τον εαυτό τους. Επίσης, μπορεί να ενταθούν κάποια προβλήματα, π.χ κρίσεις πανικού. Άρα, το να δίνονται οδηγίες ψυχολογικές αλλά και πρακτικές από τους ειδικούς βοηθάει σημαντικά και μειώνει την αβεβαιότητα».
Σε καταστάσεις αβεβαιότητας, και όταν υπάρχουν αντιφατικές πληροφορίες, οι άνθρωποι αγχώνονται, χάνουν την εμπιστοσύνη τους, και αυτό έχει ως συνέπεια ο καθένας να κοιτάει μόνο τον εαυτό του.
Δεν τον νοιάζει αν με τη συμπεριφορά του θα βλάψει τον άλλον, και παραδείγματος χάριν ένας μολυσμένος μπορεί να κυκλοφορεί ελεύθερα και άλλοι λιγότερο επικίνδυνοι να κλειστούν στον εαυτό τους, επισημαίνει η δρ Θεοτοκά.
Τη διαπίστωση έκανε σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Πρακτορείο Fm και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου «104,9 Μυστικά Υγείας» η ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια στο Αιγινήτειο δρ Ίλια Θεοτοκά, με αφορμή τον κοροναϊό.
Σύμφωνα με δεδομένα από παλαιότερες επιδημίες, με πιο πρόσφατη του Έμπολα το 2014-2015, ο κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται το ρίσκο σε ένα διαφορετικό βαθμό, γι’ αυτό και αντιδρά διαφορετικά, αναφέρει η ψυχολόγος κι εξηγεί:
Άλλοι τρέχουν αμέσως να εμβολιαστούν, άλλοι δεν εμβολιάζονται, άλλοι δεν τηρούν ούτε τους βασικούς κανόνες υγιεινής.
«Σε δημοσιεύσεις του έγκριτου British Journal of Health Psychology είχαμε δει με τον Έμπολα ότι, όταν η επιδημία αρχίζει και γίνεται πανδημία, τότε το άγχος αυξάνεται. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να διασπαστεί και η κοινωνική συνοχή, και οι άνθρωποι έχουν μια γκάμα αντιδράσεων. Όπως φόβος, άγχος για στίγμα σε περίπτωση που νοσήσουν, κλείσιμο στον εαυτό, ξενοφοβία, πανικός ή αμυντική στάση, δηλαδή δε μιλάνε καθόλου γι’ αυτό».
Πολλές φορές υπάρχει στόχος να μεταδοθεί η φοβία και στα παιδιά, λέει η κυρία Θεοτοκά.
Να μη θέλουν οι γονείς τα παιδιά τους να πάνε σχολείο και μετά τα παιδιά να αρχίσουν να φοβούνται, βλέποντας τις αντιδράσεις των γονιών.
Σε πιο ακραίες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει και παράνοια. Δηλαδή, υπερβολή του στυλ δε μιλάω σε κανέναν, δε χαιρετάω κανέναν, αναβάλλω σημαντικές δραστηριότητες.
Εκεί βέβαια, τονίζει η κυρία Θεοτοκά, «σημαντικό ρόλο παίζετε κι εσείς οι δημοσιογράφοι στο πώς επικοινωνείτε την πληροφορία».
Οι οδηγίες από τους ειδικούς μειώνουν την αβεβαιότητα
Όσον αφορά τη γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης που έχει ενεργοποιηθεί στην Κίνα, η δρ Θεοτοκά σχολιάζει ότι εκεί υπάρχει αρκετή αβεβαιότητα, που πολλές φορές δεν είναι καλός σύμβουλος των ανθρώπων.
«Τα άτομα που είναι πιο ευάλωτα ψυχολογικά δυσκολεύονται να χειριστούν την αβεβαιότητα, νιώθουν άγχος και καταλήγουν ότι μπορεί να μην είναι σε θέση να βοηθήσουν τον εαυτό τους. Επίσης, μπορεί να ενταθούν κάποια προβλήματα, π.χ κρίσεις πανικού. Άρα, το να δίνονται οδηγίες ψυχολογικές αλλά και πρακτικές από τους ειδικούς βοηθάει σημαντικά και μειώνει την αβεβαιότητα».
Σε καταστάσεις αβεβαιότητας, και όταν υπάρχουν αντιφατικές πληροφορίες, οι άνθρωποι αγχώνονται, χάνουν την εμπιστοσύνη τους, και αυτό έχει ως συνέπεια ο καθένας να κοιτάει μόνο τον εαυτό του.
Δεν τον νοιάζει αν με τη συμπεριφορά του θα βλάψει τον άλλον, και παραδείγματος χάριν ένας μολυσμένος μπορεί να κυκλοφορεί ελεύθερα και άλλοι λιγότερο επικίνδυνοι να κλειστούν στον εαυτό τους, επισημαίνει η δρ Θεοτοκά.